گزارش ويژه: پي آمدهاي قتل زهرا كاظمي، خبرنگار عكاس ايراني-كانادايي

فريبا مودت (راديو فردا): ماجراي درگذشت زهرا كاظمي، خبرنگار ايراني كانادايي كه گفته ميشود در شرايطي مشكوك روي داد، همچنان در محافل سياسي و بويژه نظارت بر حقوق بشر مطرح است. دولت كانادا، ايتاليا و سازمانهاي حقوق بشر از آقاي خاتمي خواسته اند تا جزئيات شرايط حاكم بر درگذشت خانم كاظمي را ارائه دهد. فريبا مودت گزارشي داد در اين مورد. زهرا كاظمي، عكاس خبري مقيم مونترآل كه اخيرا به ايران سفر كرده بود، در اواخر ماه ژوئن، توسط ماموران ايراني دستگير شد و بر اساس گزارشهاي ضد و نقيض از ايران، بر اثر شدت ضرب و شتم ..... محمد خاتمي رئيس جمهوري اسلامي، در واكنشي بي سابقه، به مرگ اين خبرنگار عكاس، احتمالا زير فشار دولت كانادا، ديروز رسما در.... خانواده زهرا كاظمي 54 ساله، گفته بودند كه بر سر او، آثار ضرباتي ديده ميشد و وي هنگام بازجويي، شديدا كتك خورده بود. با اين مقامات ايراني پيشتر..... آنچه شنيديد نمونه اي از خروارها خبر و گزارشهايي بود كه در چند روز اخير درباره مرگ مشكوك زهرا كاظمي، خبرنگار عكاس ايراني كانادايي پخش شد و گويا اين رشته سر دراز دارد. و عليرغم اينكه دولت ايران اصرار دارد كه خانم كاظمي در هر حال، تابعيت ايران هم داشته و با او و جنازه اش در خاك ايران بايد همچون يك ايراني رفتار شود، اما اكنون نماينده دولت كانادا، آقاي جيم كري در راه ايران است تا شخصا از شرايط حاكم بر مرگ زهرا كاظمي مطلع شود. محمد حسين آغاسي، وکيل پايه يك دادگستري: محمد حسين آغاسي: قوانين ايران راجع به تابعيت مضاعف، به رسميت نميشناسد و قبول ندارد كه يك ايراني، هم ايراني باشد، هم تابعيت يك كشور خارجي را داشته باشد. بر همين اساس وزير امور خارجه و نماينده هاي وزارتخانه اگر يك ايراني، تابعيت يك كشور ديگر را كسب كرده، از او مي خواهند كه گذرنامه ايرانيش را مسترد كند و اگر برود براي تمديد گذرنامه اش،ِ آن را ضبط ميكنند و از تحويل دادنش به دارنده تابعيت مضاعف، خودداري ميكنند و بنابراين قانون ما و مقامات ما، تابعيت كانادايي خانم كاظمي را به رسميت نميشناسند و قبول ندارند و به همين دليل معتقدند كه بايد همه كارهايي كه صورت ميگيرد، توسط دولت ايران باشد، اما اين مانع از اين نيست كه كشور مطبوع ديگر خانم كاظمي يعني كانادا، پيگير امور ايشان نباشد، بخصوص اينكه خبرنگار يك روزنامه خارجي است. ف . م : اما آنچه مورد بالا گرفتن شايعات شد، پنهانكاريهاي اوليه مقامات ايران در مورد درگذشت وي بود كه علت آنرا سكته مغزي عنوان كردند و به دنبال فشار فرزند خانم كاظمي، استفن هاشمي در كانادا، سازمانهاي نظارت بر حقوق بشر و حتي مقامات برخي دول، پرزيدنت محمد خاتمي، دستور تحقيق در اين مورد را صادر كرد و به دنبال آن اعلام شد كه مرگ بر اثر ضربه مغزي روي داده است. اما اين اعلاميه موجب تعجب ناظران كه معتقد بودند مرگ خانم كاظمي به هر حال تصادفي نبوده، نگرديد. عبدالكريم لاهيجي، مشاور حقوقي فرزند خانم كاظمي و از فعالين حقوق بشر: عبدالكريم لاهيجي: ما از اول هم بنابر شواهدي ميدانستيم كه مرگ بر اثر ضربه مغزي ايجاد شده، به دليل اينكه خانم زهرا كاظمي به دستور دادستان تهران، يعني سعيد مرتضوي، توسط كماندوهاي لباس شخصي او، جلوي زندان اوين، دستگير شده، اين جرم مشهود بوده، اين موضوع به تاييد كميسيون حقوق بشر اسلامي رسيده ، ما اظهارات رئيس اين كميسيون را داريم كه به صراحت ميگويد هرگونه اقدام براي بازداشت اين خانم با نظر دادستان عمومي انقلاب تهران بوده. از سوي ديگر اگر به اظهارات آقاي محسن ميردامادي كه آن هم دو روز پيش اظهار شده، مراجعه كنيد، ميبينيد كه آنجا هم او ميگويد كه خانم زهرا كاظمي سه چهار روز در اختيار هيئت بازجويان دادسراي تهران، دادسراي انقلاب قوه قضائيه بوده و بعد تحويل وزارت اطلاعات شده و همان روز يا فرداي آن روز به حالت كما رفته و در بيمارستان بستري شده، در بيمارستان هم به درخواست و بنا به شكايت مادر خانم زهرا كاظمي، همين كميسيون حقوق بشر اسلامي از خانم زهرا كاظمي عيادت كردند و همان موقع هم گفتند كه اميدي به زنده ماندن اين خانم نيست. بنابراين معلوم است كه ضربه مغزي بر اثر كتكهايي كه خورده، شكنجه هايي كه شده بوجود آمده و اين هم به مرور بوده، به علت اينكه به علت يك ضربه نبوده كه خانم زهرا كاظمي فورا به كما برود. يعني در فاصله اي كه او دستگير شده تا روزي كه به كما رفته و در بيمارستان بستري شده، 4 تا 6 روز فاصله بوده. بنابراين مسلم است كه طي اين مدت كه در زندان بوده، زير بازجويي بوده، به مرات و به دفعات شكنجه شده، با او بدرفتاري شده، كتك خورده، در عهدنامه بين المللي ضد شكنجه، اين مسائل از مصاديق شكنجه است و در عهدنامه تشكيل دادگاه جزايي بين المللي، شكنجه به عنوان يك جنايت بين المللي است. ف . م: و اين دقيقا همان است كه دولت آقاي خاتمي را در حال حاضر در فشار فراوان قرار داده است. آقاي خاتمي كه به دنبال بازداشتهاي گسترده اخير، محبوبيتش را در ميان كساني كه او را انتخاب كرده اند، از دست ميدهد، حال بايد آبروي خود را در سطح بين المللي، يعني عرصه اي كه اكنون شرايط حاكم درگذشت خانم كاظمي به شدت مطرح شده، بخرد، زيرا اگر سرنخ تحقيقات به پاسداران انقلاب يا قوه قضائيه برسد، احتمالا دست آقاي خاتمي در مقابله با آنها كوتاه است. در دقايقي كه اين گزارش را ميشنويد، تقاضاي افكار عمومي در جهان و بويژه در كانادا عليه دولت جمهوري اسلامي، بالا ميگيرد. مقامات دولت ايتاليا، رئيس كنوني اتحاديه اروپا، به ايران اعتراض كرده و نماينده ويژه كانادا در راه سفر به ايران است و معاون نخست وزير اين كشور، با دولت خاتمي در تماس. مريم اقوامي (راديو فردا، كانادا): خبر مرگ خانم كاظمي كماكان در صدر اخبار كانادا قرار دارد و بسياري از سازمانهاي حقوق بشر، بويژه خبرنگاران، دولت كانادا را تحت فشار قرار ميدهند كه پيكر خانم كاظمي را از ايران تحويل بگيرند و در ضمن علت واقعي مرگ از كالبدشكافي از سوي متخصص مستقل، پيدا كند. فرستاده ويژه كانادا هم كه به زودي به ايران ميرسد و احتمالا روند پرونده را دنبال خواهد كرد. نخست وزير كانادا خواستار پيگيري جدي پرونده مرگ خانم كاظمي و مجازات و بويژه مجازات عاملان پرونده وي شده، گروههاي مختلف ايراني كانادايي نيز از دولت كانادا انتقاد كردند كه به اندازه كافي جدي اين پرونده را دنبال نكردند، جان منلي، معاون نخست وزير كانادا هم گفت كه اگر دولت ايران قتل وي را پيگيري نكند، روابط دو كشور ممكن است كه دچار پيگيري شود. ديشب هم براي يادبود درگذشت خانم كاظمي، حدود بيش از سيصد تن از ايرانيان مقيم كانادا و بسياري از شخصيتهاي برجسته سياسي مقيم كانادايي، گرد همايي تشكيل دادند و به طور جدي از دولت كانادا خواسته اند كه قضيه مرگ ايشان را پيگيري كنند، گروهي هم نقض حقوق بشر دولت ايران را محكوم كردند. استفن، پسر خانم كاظمي هم ديشب در يك كنفرانس مطبوعاتي از دولت ايران خواست كه مادرش را به ايران بازگرداند. ف . م : سازمانهاي نظارت بر حقوق بشر و بويژه حقوق روزنامه نگاران هم ساكت ننشستند و آنها هم به سهم خود، دولت ايران را براي ارائه واقعيتهاي پشت پرده، تحت فشار گذاشته اند. ابي رايت سخنگوي كميته دفاع از حقوق روزنامه نگاران در نيويورک به راديو فردا ميگويد: ما اين مورد را همچنان در صدر مسائل مطرح قرار ميدهيم و آنرا آنقدر عنوان خواهيم كرد كه از آن طريق، دولت ايران تحت فشار قرار گيرد و به اين ترتيبت به نظر ميرسد دولت آقاي خاتمي اين بار در بن بستي قرار گرفته است كه تنها راه رهايي از آن، صداقت كلام و قاطعيت عمل است. پس از مروري بر خبرهاي چندروز گذشته درباره مرگ مشكوك زهرا كاظمي، محمد حسين آغاسي، حقوقدان و وكيل دادگستري و دكتر عبدالكريم لاهيجي، مشاور حقوقي استفن هاشمي، فرزند خانم كاظمي و از فعالان حقوق بشر به بررسي پيامدها و زمينه هاي اين قتل مي پردازند.