لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۲۲:۰۷

عدم پيدايش احزاب در ايران به خاطر وجود ديوار بلند استبداد، از ديد يک تحليلگر سياسي


(rm) صدا |
شهران طبري (راديو فردا): احزاب سياسي و ضرورت تحذب نيز از جمله موضوعهايي بود كه محمد خاتمي در سخنان خود با جوانان ايران در روز گذشته مطرح كرد. او در اين باره به نكته اي اشاره كرد كه اگرچه تازگي نداشت، بحث درباره آن از اهميت بسياري برخوردار است و آن اينكه در جوامع ما هنوز اعتبار احزاب به اشخاص است. درحالي كه در جوامع دموكراتيك اين احزاب و گروهها هستند كه به اشخاص اعتبار ميدهد. اين نكته را با مهدي خان بابا تهراني، تحليلگر مسائل سياسي در ميان ميگذارم. آقاي تهراني آيا به روايت ديگر اين گفته آقاي خاتمي به اين معني نيست كه در ايران دموكراسي وجود ندارد و يا آنچه هست، محدود به يك گروه خاص است كه تا وقتي انحصار آن شكسته نشود، امكان تشكيل احزابي كه متكي به اشخاص نباشد هم بوجود نخواهد آمد؟ مهدي خان بابا تهراني (تحليلگر مسائل سياسي): به نظر من اشاره آقاي خاتمي به اينكه در جامعه ايراني ما اعتبار اشخاص است كه معرف احزاب است نه خود اصلي احزاب و تكامل احزاب، يك اشاره واقعي است، ولي آقاي خاتمي به نظر من عللش را بيان كرده. نبود آزادي و اصولا نفي هرنوع حزب مخالف نظام، نشان از اين دارد كه احزاب نميتواند در كشور ما پا بگيرد. بدون احزاب مخالف نظام و آزادي مبادله افكار و بحث آزاد، به باور من در جامعه نمي‌تواند حزب پا بگيرد. در نظامهاي ديكتاتوري اروپاي گذشته هم نتوانست حزب بوجود بيايد. اينكه در ايران ما درواقع افراد بودند كه معرف يك جريان سياسي بودند، مثل آقاي دكتر مصدق و دوستانش مثل آقاي بازرگان كه خود تبديل به نهاد شدند، علتش اين است كه در بين راه روند و فرايند يك حزب، خلق كردند اين پروسه را و عملا افرادي ماندند به عنوان يادگارهاي يك فكر در يك دوره. نگاه كنيد به شرايط كنوني ايران ما الان. در ايران ما حتي افراد حق بيان متساوي ندارند. در جامعه ايران الان افراد را تقسيمم كردند به خودي و غير خودي، يك طرف، بعد به مسلمان و خوب و بد به تفسير خودشان. خوب معلوم است در چين فضايي حزب بوجود نمي آيد. البته در دروه هاي قبل هم سركوب بوده، نه كه نبوده و احزابي كه خواستند از طريق تكيه به منافع دولت و مصالح دولت و امكانات دولتي بوجود بيايند، چه در دوره قوام السلطنه، چه در دوره هاي بعد رستاخيز، از بالا ساخته شوند به فرمان دولت و به قوت دولت و نيروي دولت و امكانات مالي‌اش، عملا پاشيدند، حتي در جامعه ما پس از انتخاب آقاي خاتمي، چون آقاي خاتمي عضوي از همان نظام بود و بعد هم شكل حزب مشاركت يا جبهه مشاركت را عده اي پيشنهاد كردند و به اعتبار دولت، بخشي از دولت و حاكميت، اين قضيه بوجود آمد، چون منافع اين افراد بروكرات در دستگاههاي دولتي و مقامها بود، عملا به نظر من از پايين نتوانست توده هاي عظيمي را با نگاه سياسي خودش مشخص سازمان بدهد. ش .ط : به اين حزب مشاركت اشاره كرديد، يك نكته ديگري را مي خواستم مطرح كنم كه برخي از تحليلگران، هم در گفتگو با راديو فردا و هم جاهاي ديگر به آن اشاره كردند و آن اين است كه در دور بعدي انتخابات، احتمال خيلي زياد دارد كه اصلاح طلبان اكثريت خودشان را از دست بدهند و رياست جمهوري هم به نيروهاي دست راستي منتقل شود. در آن صورت گفته ميشود كه اصلاح طلبان و آقاي خاتمي به نوعي اپوزوسيون بيرون از دولت تبديل خواهند شد. آنوقت فكر ميكنيد كه آيا به فكر ائتلاف با گروههاي ديگر يا حمايت از حق تحزب گروههاي ديگر مي افتند يا اينكه اصلا دولت حاكم با آنها به خصومت مي پردازد و به همان سرنوشتي دچار خواهند شد كه آقاي بني صدر يا مجاهدين دچارش شدند؟ مهدي خان بابا تهراني: در چهارچوب استبداد هركاري بخواهد انجام بگيرد، من فكر ميكنم اگر محتاطانه باشد، به جايي نمي رسد. آقاي خاتمي و حزب مشاركت لازم بود از روز نخست وقتي با شعار آزادي و تعدد نظر و احزاب بوجود آمد و گفت من طرفدار جامعه مدني هستم، امروز ميگويد آقاي خاتمي، در سخنان امروزش هم گفته، اگر اين را باور داشتند، بايد اين حق را براي تمام دگر انديشان جامعه قائل ميشدند، مسئله فقط حزب مشاركت نيست، حزب مشاركت در وجود خودش به تنهايي در يك جامعه بسته نميتواند رشد كند. وجود احزاب و افكار متعدد است كه امكان ميدهد احزاب كنار همديگر رشد كنند. من فكر ميكنم به يك سال آينده هم نمي خواهد اشاره كنيم، سرنوشت حزب مشاركت از همين الان معلوم است، حزب مشاركت بايد به صورت يك بلوك اپوزسيون با برنامه مشخص به ميدان برود به عنوان اپوزوسيون عمل كند، چون در چهارچوب قانون اساسي با اين تضادها، فعلا نمي تواند حزب مشاركت از مقام دولت، تغييراتي در ايران بوجود بياورد، اي كاش در گذشته هاي تاريخي ما حتي بعد از سي تير، جبهه ملي و دكتر مصدق هم در مجلس مي ماندند، از مقام نخست وزيري كنار ميرفت و به صورت يك جريان دموكراتيك و سوسيال دموكراتيك در ايران باقي مي ماند. اين را در واقع من آرزو دارم كه حزب مشاركت هم به اين مسئله بينديشد، با نگاه به اين تجارب تاريخي بصورت يك حزب اپوزوسيون صف آرايي كند، چون من فكر ميكنم در مقام دولت، اين حزب ديگر نقش تاريخي نميتواند داشته باشد. احزاب سياسي و ضرورت تحذب نيز از جمله موضوعهايي بود كه حجت الاسلام سيد محمد خاتمي در سخنان خود با جوانان ايران در روز گذشته مطرح كرد. در جوامع ما هنوز اعتبار احزاب به اشخاص است. درحالي كه در جوامع دموكراتيك اين احزاب و گروهها هستند كه به اشخاص اعتبار ميدهد. مهدي خان‌بابا تهراني، تحليلگر مسائل سياسي در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که نبود آزادي و اصولا نفي هرنوع حزب مخالف نظام، نشان از اين دارد كه احزاب نميتواند در كشور ما پا بگيرد و بدون احزاب مخالف نظام و آزادي مبادله افكار و بحث آزاد، در جامعه نمي‌تواند حزب پا بگيرد. وي در مورد حزب مشارکت مي افزايد که اين حزب در وجود خودش به تنهايي در يك جامعه بسته نميتواند رشد كند وجود احزاب و افكار متعدد است كه امكان ميدهد احزاب كنار همديگر رشد كنند. مهدي خان‌بابا تهراني مي گويد که حزب مشاركت بايد به صورت يك بلوك اپوزسيون با برنامه مشخص به ميدان برود و به عنوان اپوزوسيون عمل كند، چون در چهارچوب قانون اساسي با اين تضادها، فعلا نمي تواند حزب مشاركت از مقام دولت، تغييراتي در ايران بوجود بياورد.
XS
SM
MD
LG