(rm) صدا |
30 سال پيش در چنين روزي، کشورهاي عضو اوپک براي نخستين بار از سلاح نفت بهره گرفتند، اقدامي که تاريخ سياسي جهان را از پايه دگرگون کرد. فواد عجمي، کارشناس مسايل خاورميانه در دانشگاه جانز هاپکينز آمريکا، در سرمقاله اي در روزنامه اينترنشنال هرالد تريبيون، اين رخداد را «نفرين نفت» مي خواند و نظر مي دهد که سرچشمه همه سيه روزيهاي امروز، همين نفرين نفت بوده است. اردوان نيکنام و چکيده اين مقاله.
اردوان نيکنام(راديو فردا): 30 سال پيش در چنين روزي، در گرماگرم نبرد اسرائيل و اعراب، اوپک بهاي نفت را از 3 دلار به 5 دلار در هر بشکه افزايش داد. روز بعد 5 درصد از توليد ماهانه خود کاست و 3 روز پس از آن صدور نفت به آمريکا را تحريم کرد. سپس نوبت به عصيان شاه ايران رسيد که با جلب توافق ديگر کشورهاي صادر کننده نفت، بهاي آن را به بيش از يازده و نيم دلار در هر بشکه رساند.
فواد عجمي مي نويسد پيامد اين اقدامها، چيزي شبيه داستانهاي هزار و يک شب بود: ثروتمند شدن گدايان و به گدايي افتادن برخورداران. اين تبدل رويا به واقعيت، بزرگترين انتقال ثروت را در تاريخ در پي آورد.
هنري کيسينجر، وزير وقت امورخارجه آمريکا نوشت هرگز در طول تاريخ کشورهايي چنين ضعيف نتوانسته بودند با کمترين اعتراض تغييري بدين مايه عظيم در حيات اکثريت نوع بشر پديد آورند.
اما به نوشته عجمي، ثروت نويافته و ميل به پيشرفت و تجدد، در ترکيب با تعارضات تاريخي و فرهنگي به عاملي مخرب بدل شد. در ايران ، آيت الله خميني مردم را به بازگشت به سنتها فراخواند. طبقه متوسط ايران که خود زاييده ثروت نفتي بود، مردان و زنان تحصيلکرده اي گرد خميني فراگرد آمدند، همانها که خيلي زود از عرق مذهبي ناگهاني خود پشيمان شدند.
شاه ايران، از معماران اصلي سياست تازه اوپک، بر آن بود که با محدود ساختن نفوذ طبقه روحاني، ملت خود را به سوي تمدن بزرگ ببرد و آلماني ديگر در خاورميانه برپا کند. همو نخستين قرباني نفرين نفت شد. تنها 5 سال پس ا ز انفجار قيمتهاي نفت، او با مشتي خاک کشورش را ترک گفت.
به بيان عجمي، جهانيان هنوز گرفتار آن لحظه تاريخي در 30 سال پيش هستند. اسامه بن لادن خود فرزند انقلاب نفت بود. او در گرماگرم ثروت نو آمده برآمد و سرانجام نيز دلارهاي نفتي را با خود به کوههاي افغانستان برد.
فواد عجمي در پايان مي نويسد: اگر انسانها از موهبت پيشگويي آينده برخوردار بودند، آيا مردم کشورهايي که از انقلاب نفتي 30 سال پيش به هيجان آمدند، همچنان احساس پيروزي مي کردند؟ 30 سال پيش در چنين روزي، کشورهاي عضو اوپک براي نخستين بار از سلاح نفت بهره گرفتند، اقدامي که تاريخ سياسي جهان را از پايه دگرگون کرد. فواد عجمي، کارشناس مسايل خاورميانه در دانشگاه جانز هاپکينز آمريکا، در سرمقاله اي در روزنامه اينترنشنال هرالد تريبيون، اين رخداد را «نفرين نفت» مي خواند و نظر مي دهد که سرچشمه همه سيه روزيهاي امروز، همين نفرين نفت بوده است. فواد عجمي مي نويسد پيامد اين اقدامها، چيزي شبيه داستانهاي هزار و يک شب بود: ثروتمند شدن گدايان و به گدايي افتادن برخورداران. اين تبدل رويا به واقعيت، بزرگترين انتقال ثروت را در تاريخ در پي آورد. شاه ايران، از معماران اصلي سياست تازه اوپک، بر آن بود که با محدود ساختن نفوذ طبقه روحاني، ملت خود را به سوي تمدن بزرگ ببرد و آلماني ديگر در خاورميانه برپا کند.
