علیرغم این تصور اولیه که برخی مناطق جهان، بخصوص بازارهایی که در جذب سرمایه موفق بودهاند، به سلامت از ورطه بحران مالی و اعتباری بینالمللی خواهند گذشت، اما مجله نیوزویک گزارش تردیدآمیزی منتشر کرده است درباره بازار همیشه پررونق دوبی.
گزارش نیوزویک، که در شماره ششم دسامبر این هفتهنامه منتشر شد، این گونه آغاز میشود: مجتمع تفریحی آتلانتیس در مجمعالجزایر مصنوعی نخل در دوبی با هزینهای یکونیم میلیارد دلاری ساخته و ماه گذشته طی مراسمی پر زرق و برق و کمنظیر افتتاح شد.
فقط ۲۰ میلیون دلار صرف آتشبازی این مراسم شده بود که تلألو آن حتی از فضا هم دیده میشد.
مقامهای دوبی درباره این مراسم گفتند: «خواستیم به جهان نشان دهیم که دوبی سرزمین تحقق آرزوها و رؤیاها ست.»
اما به نوشته نیوزویک، در همان لحظاتی که منورها به آسمان شلیک میشد و انفجار نورها زیبایی خیرهکنندهای پدید میآورد، بسیاری از داراییهای متکی به وامهای خارجی بر باد میرفت و تباه میشد و هیچ کس از آینده اقتصادی خود مطمئن نبود.
یکی از مدیران ارشد شرکتهای ساخت و ساز دوبی به مجله نیوزویک میگوید: «فاجعهای در حال وقوع است. افراد زیادی در این بین ضرّر خواهند کرد. رؤیاهای زیادی بر باد خواهد رفت. همین حالا هم کارگرهای خارجی زیادی از کار بیکار شدهاند و باید به کشورهای خود برگردند.»
کریستوفر دیکی، گزارشگر هفتهنامه نیوزویک، گزارش خود را این گونه ادامه میدهد: دولتشهر امارات متحده عربی بیش از هر جای دیگری در کره زمین، پدیدآمده و برآمده از تجارت جهانی است. مکان پرجاذبهای است برای پولهای فعالی که به دنبال سریعترین و بالاترین سودها هستند.
بیشتر این پولها از کشورهای نفتخیز عربی، و بخصوص از امیرنشین همجوار یعنی ابوظبی، میآید که ۹۰ درصد نفت خام امارات متحده عربی را در اختیار دارد.
اما میلیاردها دلار هم از ایران، هند، چین، روسیه، اروپا، آمریکا و تقریباً از سرتاسر جهان به این دولتشهر سرازیر شده است.
دستکم طی یک دهه گذشته بورسبازی در بازار املاک و مستغلات به یک سرگرمی ملی در دوبی تبدیل شده است.
قیمت مسکن، که بسیاریشان هنوز حتی ساخته نشدهاند، تنها در سه ماهه اول سال جاری میلادی ۴۳ درصد افزایش پیدا کرد.
وام گرفتن کاری سهل و آسان بود و بورسبازان در طول چند هفته، و گاه چند روز، با سودی سرشار ملک خریداری شده را دوباره، حتی پیش از پرداخت نخستین قسط وام اوليه، دست به دست میکردند.
به نوشته نیوزویک، در تیر ماه گذشته چهار میلیون متر مربع ساختمان اداری در دوبی در حال ساخت بود؛ یعنی بیشتر از هر نقطه دیگری در جهان. حتی بیشتر از شهر شانگهای در چین که بیست سال پیش کویری برهوت و صاف بود، اما امروز با آسمانخراشهایی در دو طرف خیابانها و بزرگراهها، به يک ژرفدره شهری بدل شده است.
با بالا رفتن قیمت نفت، رشد اقتصادی در دوبی شدت گرفت. همان زمان برخی از مقامات ارشد مالی در محافل خصوص هشدار میدادند که اقتصاد این دولتشهر در حال تجربه رشدی بادکنکی است.
اما قیمت نفت همچنان بالا میرفت و پولهای نفتی با روندی مستمر به این شهر سرازیر میشد. دیگر تصور همه آن بود که دوبی از بحران جهانی در امان مانده است.
اما در چهار ماه گذشته قیمت نفت سقوط کرد و به کمتر از یکسوم قیمت تابستان گذشته رسید.
مجله نیوزویک در ادامه گزارش خود میافزاید که در اقتصاد به هم پیوسته جهانی پیامدهای ناگوار بحران جاری به همه جا تسری پیدا کرد و برخی از وجوه نامطلوب رؤیای دوبی را عیان ساخت.
انتظار میرود که با پایان یافتن فصل تعطیلات، هزاران کارگر مهاجر مجبور به ترک این شهر شوند. این امر تأثیری مستقیم بر بازار کشورهايي دارد که کارگر به دوبی میفرستند؛ یعنی هند، فیلیپین، کنیا و دهها کشور دیگر آسیایی و آفریقایی.
در برخی مناطق شهر دوبی بهای خانه و آپارتمان تا ۵۰ درصد کاهش یافته، پرداخت وامها مسدود شده و پروژههای بزرگ به حالت تعلیق درآمده یا از آنها صرف نطر شده است.
به گزارش هفتهنامه نیوزویک، خبر خوب آن است که مقامات دوبی در مراحل اولیه بحران، اقداماتی اصلاحی انجام دادند و بیش از ۳۲ میلیارد دلار را به حمایت از مؤسسات مالی اختصاص دادند.
دو مؤسسه عمده وامدهنده، که منابع مالیشان به اتمام رسیده، ملی اعلام خواهند شد.
سه شرکت ساخت و ساز عمده نیز، که ۷۰ درصد پروژههای عمرانی را در اختیار دارند، در هم ادغام و زیر چتر دولت قرار خواهند گرفت.
ماه گذشته شرکت عمران نخیل، شریک مجتمع تفریحی آتلانتیس، ۵۰۰ تن از کارمندان خود را از کار برکنار کرد.
آنتونی جِریش، یکی از مشاوران شرکتهای معاملات مسکن در دوبی، به نیوزویک میگوید: «دیگر دوبی دوبی خوب گذشته نیست.»
گزارش نیوزویک، با عنوان «آیا ضیافت دوبی تمام شده است؟» در شماره ششم دسامبر این هفتهنامه منتشر شد.