«ما هنوز نمی‌توانیم روال عادی برنامه را آغاز کنیم، چون آیتم‌هایی که باید بازبینی می‌شده، از پنج و شش بعدازظهر هنوز بازبینی نشده، ما مجبوریم الان پیام بازرگانی ببینیم، بعد ببینیم چه خواهد شد. ان‌شاءالله که دوستان مساعدت می‌کنند و آیتم‌ها را می‌رسانند. زیرا فکر می‌کنم این وقت خیلی برای مردم اهمیت دارد.»
این‌ها گفته‌های عادل فردوسی‌پور در آغاز برنامه ورزشی دوشنبه‌شب ۹۰ است.
تهیه‌کننده و مجری این برنامه بعد از گفت‌وگو با مربی و کاپیتان تیم نابینایان ایران که عنوان قهرمانی جهان را کسب کرده‌اند، درخواست پخش مجدد آگهی‌ها را داد و سپس برخلاف ریتم همیشگی این برنامه، با بخش «دوربین نود» برنامه را ادامه داد.
او سپس گفت: «اگر نوار‌ها نرسند باید همگی جمع کنیم و به خانه برویم.»
بخش فارسی سایت گل این اتفاق در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را با تی‌ر «این بار بازبین پخش توکار عادل گذاشت» پوشش داده است.
این نخستین بار است که در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، یک مجری و تهیه‌کننده در برنامه زنده تلویزیونی از نحوه بازبینی نوار‌ها انتقاد می‌کند.
اما آیا پدیده بازبینی نوار‌ها فقط مختص برنامه ۹۰ است؟ همچنین آیا تعلل مسئول بازبینی در پخش شبکه سوم سیما برای رساندن نوار‌ها، آن هم در شرایطی که برنامه آغاز شده و روی آنتن است، اتفاق تازه‌ای محسوب می‌شود؟
سانسور
اولین نکته‌ای که باید اشاره کرد این است: «بازبینی قبل از پخش» در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بیش از آن که جنبه فنی داشته باشد، برای سانسور و قیچی کردن به کار می‌رود و همه‌روزه نوارهای بسیاری که ورقه حاوی اشکالات، به صورت تا شده در جلد آن قرار گرفته، از داخل اتاق بازبینی برگشت داده می‌شوند.
اما از طرفی هر روز، برنامه‌هایی از صداوسیما پخش می‌شود که ریختگی نوار‌ها، تغییر ناگهانی صدا در نوار، پرش‌های متعدد در تصویر، اینسرت‌های غیر مرتبط و ایرادهای فنی فراوانی از این دست در آن مشهود است.
کلیه آن نوار‌ها نیز مشمول بازبینی پخش بوده‌اند و امضای مسئول بازبینی به عنوان تایید نوار و تاکید بر بی‌نقص بودن آن ذیل «برگه پخش» که امضای مدیر گروه مربوطه را نیز دارد، درج شده است.
«بازبین» در صداوسیما فعالیتی مشابه «بررس» یا ممیز در وزارت ارشاد را دارد. هر دو دست‌اندرکار ممیزی و سانسور هستند.
مسئول بازبینی مسئولیت حذف «تصاویر مورددار» را بر عهده دارد. این تصاویر می‌تواند چند تار موی خانم مصاحبه‌شونده باشد یا برجستگی اندام یک کشتی‌گیر یا وزنه‌بردار در نماهای نزدیک.
تصمیم و رفتار او در قبال تصاویر نیز مبتنی بر سلیقه شخصی اوست. سلیقه اغلب بازبین‌ها در سازمان صداوسیما نیز متاثر از روابط آن‌ها با تهیه‌کنندگان است.
گاهی زمان از دست می‌رود و تهیه‌کننده برای اصلاح موارد قید شده در بازبینی، فرصت کافی برای حضور در اتاق تدوین را ندارد.
روابط زیر میزی
در طول سال، بسیاری از برنامه‌ها به خاطر تعلل مسئول بازبینی به پخش نمی‌رسند و مسئول پخش برای پر کردن وقت در نظر گرفته شده، ناگزیر از تصاویر آرشیوی، پخش سرود، آگهی بازرگانی و میان‌برنامه‌های تکراری استفاده می‌کند.
شکایت از مسئول بازبینی به مدیر شبکه نیز بی‌فایده است. زیرا خط قرمزهای این سازمان همیشه تاویل‌پذیر هستند و بازبین‌ها می‌توانند تصمیمات خود را توجیه کنند. اغلب تهیه‌کنندگان، به اصطلاح برای این که کارشان راه بیفتد، چاره‌ای جز نزدیک شدن به مسئولین بازبینی و ایجاد روابط زیر میزی ندارند.
اغلب بازبین‌ها از «برآورد مالی» برنامه‌ها در امور مالی شبکه مورد نظر مطلع هستند و برخی از آن‌ها که اهل روابط زیر میزی هستند، مبلغی بین دو تا پنج درصد از کل برآورد هر قسمت را مطالبه می‌کنند.
برخی تهیه‌کنندگان اما هرگز زیر بار روابط زیر میزی نمی‌روند و به همین خاطر، دستیاران آن‌ها دائماً بین اتاق تدوین و بازبینی پخش، در رفت و آمد هستند!
حال پرسش این است: آیا سانسورچی مستقر در پخش شبکه سوم سیما «تصاویر مورددار» بازی راه‌آهن ری و پاس همدان را بهانه‌ای برای ضربه زدن به محبوب‌ترین برنامه تلویزیونی در صداوسیما قرار داده است؟
نمی‌توان با قطعیت پاسخ این سوال را داد. اما دست‌کم تردیدی در این نکته وجود ندارد که عادل فردوسی‌پور اهل بده‌بستان‌های رایج در صداوسیما و پرداختن درصد برای مصالحه با بازبین‌ها نیست.
این‌ها گفته‌های عادل فردوسی‌پور در آغاز برنامه ورزشی دوشنبه‌شب ۹۰ است.
تهیه‌کننده و مجری این برنامه بعد از گفت‌وگو با مربی و کاپیتان تیم نابینایان ایران که عنوان قهرمانی جهان را کسب کرده‌اند، درخواست پخش مجدد آگهی‌ها را داد و سپس برخلاف ریتم همیشگی این برنامه، با بخش «دوربین نود» برنامه را ادامه داد.
او سپس گفت: «اگر نوار‌ها نرسند باید همگی جمع کنیم و به خانه برویم.»
بخش فارسی سایت گل این اتفاق در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را با تی‌ر «این بار بازبین پخش توکار عادل گذاشت» پوشش داده است.
این نخستین بار است که در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، یک مجری و تهیه‌کننده در برنامه زنده تلویزیونی از نحوه بازبینی نوار‌ها انتقاد می‌کند.
اما آیا پدیده بازبینی نوار‌ها فقط مختص برنامه ۹۰ است؟ همچنین آیا تعلل مسئول بازبینی در پخش شبکه سوم سیما برای رساندن نوار‌ها، آن هم در شرایطی که برنامه آغاز شده و روی آنتن است، اتفاق تازه‌ای محسوب می‌شود؟
سانسور
اولین نکته‌ای که باید اشاره کرد این است: «بازبینی قبل از پخش» در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بیش از آن که جنبه فنی داشته باشد، برای سانسور و قیچی کردن به کار می‌رود و همه‌روزه نوارهای بسیاری که ورقه حاوی اشکالات، به صورت تا شده در جلد آن قرار گرفته، از داخل اتاق بازبینی برگشت داده می‌شوند.
اما از طرفی هر روز، برنامه‌هایی از صداوسیما پخش می‌شود که ریختگی نوار‌ها، تغییر ناگهانی صدا در نوار، پرش‌های متعدد در تصویر، اینسرت‌های غیر مرتبط و ایرادهای فنی فراوانی از این دست در آن مشهود است.
کلیه آن نوار‌ها نیز مشمول بازبینی پخش بوده‌اند و امضای مسئول بازبینی به عنوان تایید نوار و تاکید بر بی‌نقص بودن آن ذیل «برگه پخش» که امضای مدیر گروه مربوطه را نیز دارد، درج شده است.
«بازبین» در صداوسیما فعالیتی مشابه «بررس» یا ممیز در وزارت ارشاد را دارد. هر دو دست‌اندرکار ممیزی و سانسور هستند.
مسئول بازبینی مسئولیت حذف «تصاویر مورددار» را بر عهده دارد. این تصاویر می‌تواند چند تار موی خانم مصاحبه‌شونده باشد یا برجستگی اندام یک کشتی‌گیر یا وزنه‌بردار در نماهای نزدیک.
تصمیم و رفتار او در قبال تصاویر نیز مبتنی بر سلیقه شخصی اوست. سلیقه اغلب بازبین‌ها در سازمان صداوسیما نیز متاثر از روابط آن‌ها با تهیه‌کنندگان است.
گاهی زمان از دست می‌رود و تهیه‌کننده برای اصلاح موارد قید شده در بازبینی، فرصت کافی برای حضور در اتاق تدوین را ندارد.
روابط زیر میزی
در طول سال، بسیاری از برنامه‌ها به خاطر تعلل مسئول بازبینی به پخش نمی‌رسند و مسئول پخش برای پر کردن وقت در نظر گرفته شده، ناگزیر از تصاویر آرشیوی، پخش سرود، آگهی بازرگانی و میان‌برنامه‌های تکراری استفاده می‌کند.
شکایت از مسئول بازبینی به مدیر شبکه نیز بی‌فایده است. زیرا خط قرمزهای این سازمان همیشه تاویل‌پذیر هستند و بازبین‌ها می‌توانند تصمیمات خود را توجیه کنند. اغلب تهیه‌کنندگان، به اصطلاح برای این که کارشان راه بیفتد، چاره‌ای جز نزدیک شدن به مسئولین بازبینی و ایجاد روابط زیر میزی ندارند.
اغلب بازبین‌ها از «برآورد مالی» برنامه‌ها در امور مالی شبکه مورد نظر مطلع هستند و برخی از آن‌ها که اهل روابط زیر میزی هستند، مبلغی بین دو تا پنج درصد از کل برآورد هر قسمت را مطالبه می‌کنند.
برخی تهیه‌کنندگان اما هرگز زیر بار روابط زیر میزی نمی‌روند و به همین خاطر، دستیاران آن‌ها دائماً بین اتاق تدوین و بازبینی پخش، در رفت و آمد هستند!
حال پرسش این است: آیا سانسورچی مستقر در پخش شبکه سوم سیما «تصاویر مورددار» بازی راه‌آهن ری و پاس همدان را بهانه‌ای برای ضربه زدن به محبوب‌ترین برنامه تلویزیونی در صداوسیما قرار داده است؟
نمی‌توان با قطعیت پاسخ این سوال را داد. اما دست‌کم تردیدی در این نکته وجود ندارد که عادل فردوسی‌پور اهل بده‌بستان‌های رایج در صداوسیما و پرداختن درصد برای مصالحه با بازبین‌ها نیست.
