دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، طی سفری دو روزه به روسیه تلاش کرد ضمن فراهم ساختن زمینه توسعه مناسبات دوجانبه لندن و مسکو، ضرورت تغییر در سیاستهای فرصتطلبانه کرملین در قبال تحولات منطقهای را به ولادیمیر پوتین، نخست وزیر، و دیمیتری مدودیف، رئیس جمهور آن کشور، خاطرنشان کند.
سفر کامرون به روسیه نخستین بازدید یک رئیس دولت بریتانیا از روسیه پس از دیدار تونی بلر در سال ۲۰۰۵ از مسکو محسوب میشود.
رهبران روسیه از زمان سقوط کمونیسم در آن کشور در ابتدای دهه نود، ضمن ابراز علاقه به توسعه همکاریهای نظامی، امنیتی و اقتصادی با غرب، در نتیجه ادامه فرهنگ سیاسی دوران استیلای کمونیسم در کرملین، همچنان به ایفای نقشی بهظاهر مستقل در جامعه جهانی اصرار ورزیده و بهخصوص از قرار گرفتن بدون شرط در کنار غرب پرهیز کردهاند.
علیرغم از دست دادن جایگاه خود به عنوان ابرقدرتی نظامی، و استقلال یافتن چهارده جمهوری اتحاد شوروی سابق، که در هر حال در کاهش وزن استراتژیکی کنونی روسیه تاثیر فراوان داشته است، رهبران کرملین همچنان توهم در اختیار داشتن جایگاه سابق روسیه در معادلات جهانی و شائبه تاثیرگذاری در تحولات بینالمللی را حفظ کردهاند.
حمایت نیمبند مسکو از جمهوری اسلامی در شورای امنیت در موضوع فعالیتهای مشکوک اتمی تهران، حفظ روابط دوستانه با پیونگیانگ و خودداری از محکوم کردن کره شمالی در شورای امنیت بعد از آزمایش اتمی آن کشور در سال ۲۰۰۶، مخالفت با طرح نصب سپر دفاع موشکی در لهستان و جمهوری چک، قرار گرفتن در کنار دیکتاتوریها یا دولتهای متمایل به چپ در آمریکای لاتین و آفریقا، و همچنین بزرگ جلوه دادن مسئولیتهای امنیتی مسکو در قبال جمهوریهای غیردموکراتیک آسیای مرکزی، کشورهای حوزه خزر و قفقاز، تلاش برای جدا ساختن اوستیای جنوبی و آبخازیا از گرجستان، به تلافی پیوستن محتمل آن کشور به ناتو، و اینک ایستادگی در راه تصویب قطعنامه تنبیهی شورای امنیت علیه حکومت اسد در سوریه، با وجود کشتار بیش از ۲۵۰۰ سوری به دست نیروهای امنیتی آن کشور در جریان تظاهرات آزادیخواهانه مردم، از جمله نمونههای رفتار روسیه در جامعه جهانی امروز است.
ضعفهای داخلی
اتخاذ خطمشیهایی از این دست را تنها میتوان به تکیه روانی رهبران کرملین به زرادخانه بزرگ اتمی – موشکی آن کشور، و همچنین داشتن یک کرسی در جمع پنج عضو ثابت شورای امنیت و برخورداری از حق «وتو» نسبت داد.
در حالی که نیروهای مسلح غیر اتمی روسیه به دلیل کهنگی و کوچک شدن قابلیت انجام عملیات برونمرزی را از دست دادهاند و حتی در جهت برآوردن نیازهای دفاعی داخلی نیز با مشکلات فراوان روبهرو هستند، روسیه همچنان بر ایفای نقش دوران اتحاد شوروی در تحولات جهانی اصرار میورزد.
تدوین برنامه گسترده نوسازی نیروی هوایی روسیه، و تجهیز و بازسازی نیروی فرسوده دریایی آن کشور به کمک فرانسه که تحت نظارت شخصی مدودیف صورت میگیرد، به نوبه خود بازگوی عقبماندگی دفاعی روسیه و نیاز مسکو به کمک غرب برای مقابله با آنهاست.
از لحاظ رشد صنعتی و توسعه اقتصادی، روسیه حتی در مقایسه با کشورهای اروپای شرقی نیز از عقبماندگیهای محسوس رنج میبرد، چه رسد به جوامع صنعتی اروپای غربی یا شرق آسیا.
بدون داشتن درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت و گاز، و قطع سرمایهگذاریهای خارجی، اقتصاد روسیه یکشبه سقوط خواهد کرد. بر جمع ناتوانیهای دفاعی و نیازهای اقتصادی و عقبماندگیهای صنعتی، میباید فساد حکومت و قدرت گروههای مافیایی و شکل گرفتن الیگارشها در روسیه را نیز افزود.
تذکرات بیتعارف
نخست وزیر بریتانیا در یک سخنرانی مفصل در مسکو که بیشتر به یک خطابه دانشگاهی شبیه بود تا گفتار متعارفی سیاسی، بدون حاشیه، نیاز پیوستن کامل روسیه به جریان اصلی سیاست جهانی را مورد بحث قرار داد و پارهای از ضعفهای آن کشور را برشمرد.
مناسبات سرد شش سال اخیر لندن و مسکو، و قطع همکاریهای امنیتی بریتانیا و روسیه، بعد از قتل مشکوک یکی از مخالفان سیاسی پوتین در لندن در سال ۲۰۰۶ و خودداری مسکو از تحویل متهم شماره یک قتل یاد شده به بریتانیا آغاز شد.
در سفر جاری به مسکو، نخست وزیر بریتانیا بعد از طرح یک سوال احتمالا از پیش طراحی شده از جانب نماینده بیبیسی مجددا خواستار تحویل متهم یاد شده گردید. متهم مزبور که از افراد امنیتی سابق روسیه است، به کمک دستهای پنهان، اینک به عضویت مجلس نمایندگان روسیه (دوما) درآمده است!
کامرون با وجود درخواست مستقیم مدودیف، از سرگیری همکاریهای امنیتی بریتانیا با روسیه را پیش از تحقق این خواسته غیرعملی خواند. نخست وزیر بریتانیا در عین حال ضرورت خارج شدن نیروهای روسیه از آبخازی و اوستیای جنوبی و احترام به تمامیت ارضی گرجستان را مورد تاکید قرارداد.
در همین حال روسیه خواستار لغو رواید مسافرتی با بریتانیا و کشورهای عضو جامع اروپاست. طی سفر کامرون به مسکو، به رهبران کرملین بار دیگر گفته شد که در وضعیت فعلی با این درخواست نیز موافقت نخواهد شد.
مردم روسیه ضربالمثلی دارند که میگوید جز مشکل راههای خراب و رهبران بد، ما (مردم روسیه) مشکل دیگری نداریم! کامرون به رهبران مسکو یادآور شد که در صورت عدم تغییر رفتاری رهبران روسیه، بهبود کامل (راهها) با کمک تمامعیار غرب، تحقق نخواهد یافت.
کامرون همچنین ضمن دیدار با مدودیف و پوتین، یادآور شد که مفهوم دموکراسی تنها داشتن مجلس و دولت انتخابی نیست، سلامت برگزاری انتخابات واقعی، داشتن نظام آزاد چندحزبی، و احترام به آزادی رسانههای مستقل، از جمله شروط اساسی دموکراسی واقعی است.
اما با وجود گذشت بیست سال از زمان سقوط دیکتاتوری کمونیستی در مسکو، رهبران کرملین همچنان به بسیاری از معیارهای یک نظام اقتدارگرا و متکی به رهبری فردی پایبند ماندهاند.
سفر کامرون به روسیه نخستین بازدید یک رئیس دولت بریتانیا از روسیه پس از دیدار تونی بلر در سال ۲۰۰۵ از مسکو محسوب میشود.
رهبران روسیه از زمان سقوط کمونیسم در آن کشور در ابتدای دهه نود، ضمن ابراز علاقه به توسعه همکاریهای نظامی، امنیتی و اقتصادی با غرب، در نتیجه ادامه فرهنگ سیاسی دوران استیلای کمونیسم در کرملین، همچنان به ایفای نقشی بهظاهر مستقل در جامعه جهانی اصرار ورزیده و بهخصوص از قرار گرفتن بدون شرط در کنار غرب پرهیز کردهاند.
علیرغم از دست دادن جایگاه خود به عنوان ابرقدرتی نظامی، و استقلال یافتن چهارده جمهوری اتحاد شوروی سابق، که در هر حال در کاهش وزن استراتژیکی کنونی روسیه تاثیر فراوان داشته است، رهبران کرملین همچنان توهم در اختیار داشتن جایگاه سابق روسیه در معادلات جهانی و شائبه تاثیرگذاری در تحولات بینالمللی را حفظ کردهاند.
حمایت نیمبند مسکو از جمهوری اسلامی در شورای امنیت در موضوع فعالیتهای مشکوک اتمی تهران، حفظ روابط دوستانه با پیونگیانگ و خودداری از محکوم کردن کره شمالی در شورای امنیت بعد از آزمایش اتمی آن کشور در سال ۲۰۰۶، مخالفت با طرح نصب سپر دفاع موشکی در لهستان و جمهوری چک، قرار گرفتن در کنار دیکتاتوریها یا دولتهای متمایل به چپ در آمریکای لاتین و آفریقا، و همچنین بزرگ جلوه دادن مسئولیتهای امنیتی مسکو در قبال جمهوریهای غیردموکراتیک آسیای مرکزی، کشورهای حوزه خزر و قفقاز، تلاش برای جدا ساختن اوستیای جنوبی و آبخازیا از گرجستان، به تلافی پیوستن محتمل آن کشور به ناتو، و اینک ایستادگی در راه تصویب قطعنامه تنبیهی شورای امنیت علیه حکومت اسد در سوریه، با وجود کشتار بیش از ۲۵۰۰ سوری به دست نیروهای امنیتی آن کشور در جریان تظاهرات آزادیخواهانه مردم، از جمله نمونههای رفتار روسیه در جامعه جهانی امروز است.
ضعفهای داخلی
اتخاذ خطمشیهایی از این دست را تنها میتوان به تکیه روانی رهبران کرملین به زرادخانه بزرگ اتمی – موشکی آن کشور، و همچنین داشتن یک کرسی در جمع پنج عضو ثابت شورای امنیت و برخورداری از حق «وتو» نسبت داد.
در حالی که نیروهای مسلح غیر اتمی روسیه به دلیل کهنگی و کوچک شدن قابلیت انجام عملیات برونمرزی را از دست دادهاند و حتی در جهت برآوردن نیازهای دفاعی داخلی نیز با مشکلات فراوان روبهرو هستند، روسیه همچنان بر ایفای نقش دوران اتحاد شوروی در تحولات جهانی اصرار میورزد.
تدوین برنامه گسترده نوسازی نیروی هوایی روسیه، و تجهیز و بازسازی نیروی فرسوده دریایی آن کشور به کمک فرانسه که تحت نظارت شخصی مدودیف صورت میگیرد، به نوبه خود بازگوی عقبماندگی دفاعی روسیه و نیاز مسکو به کمک غرب برای مقابله با آنهاست.
از لحاظ رشد صنعتی و توسعه اقتصادی، روسیه حتی در مقایسه با کشورهای اروپای شرقی نیز از عقبماندگیهای محسوس رنج میبرد، چه رسد به جوامع صنعتی اروپای غربی یا شرق آسیا.
بدون داشتن درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت و گاز، و قطع سرمایهگذاریهای خارجی، اقتصاد روسیه یکشبه سقوط خواهد کرد. بر جمع ناتوانیهای دفاعی و نیازهای اقتصادی و عقبماندگیهای صنعتی، میباید فساد حکومت و قدرت گروههای مافیایی و شکل گرفتن الیگارشها در روسیه را نیز افزود.
تذکرات بیتعارف
نخست وزیر بریتانیا در یک سخنرانی مفصل در مسکو که بیشتر به یک خطابه دانشگاهی شبیه بود تا گفتار متعارفی سیاسی، بدون حاشیه، نیاز پیوستن کامل روسیه به جریان اصلی سیاست جهانی را مورد بحث قرار داد و پارهای از ضعفهای آن کشور را برشمرد.
مناسبات سرد شش سال اخیر لندن و مسکو، و قطع همکاریهای امنیتی بریتانیا و روسیه، بعد از قتل مشکوک یکی از مخالفان سیاسی پوتین در لندن در سال ۲۰۰۶ و خودداری مسکو از تحویل متهم شماره یک قتل یاد شده به بریتانیا آغاز شد.
در سفر جاری به مسکو، نخست وزیر بریتانیا بعد از طرح یک سوال احتمالا از پیش طراحی شده از جانب نماینده بیبیسی مجددا خواستار تحویل متهم یاد شده گردید. متهم مزبور که از افراد امنیتی سابق روسیه است، به کمک دستهای پنهان، اینک به عضویت مجلس نمایندگان روسیه (دوما) درآمده است!
کامرون با وجود درخواست مستقیم مدودیف، از سرگیری همکاریهای امنیتی بریتانیا با روسیه را پیش از تحقق این خواسته غیرعملی خواند. نخست وزیر بریتانیا در عین حال ضرورت خارج شدن نیروهای روسیه از آبخازی و اوستیای جنوبی و احترام به تمامیت ارضی گرجستان را مورد تاکید قرارداد.
در همین حال روسیه خواستار لغو رواید مسافرتی با بریتانیا و کشورهای عضو جامع اروپاست. طی سفر کامرون به مسکو، به رهبران کرملین بار دیگر گفته شد که در وضعیت فعلی با این درخواست نیز موافقت نخواهد شد.
مردم روسیه ضربالمثلی دارند که میگوید جز مشکل راههای خراب و رهبران بد، ما (مردم روسیه) مشکل دیگری نداریم! کامرون به رهبران مسکو یادآور شد که در صورت عدم تغییر رفتاری رهبران روسیه، بهبود کامل (راهها) با کمک تمامعیار غرب، تحقق نخواهد یافت.
کامرون همچنین ضمن دیدار با مدودیف و پوتین، یادآور شد که مفهوم دموکراسی تنها داشتن مجلس و دولت انتخابی نیست، سلامت برگزاری انتخابات واقعی، داشتن نظام آزاد چندحزبی، و احترام به آزادی رسانههای مستقل، از جمله شروط اساسی دموکراسی واقعی است.
اما با وجود گذشت بیست سال از زمان سقوط دیکتاتوری کمونیستی در مسکو، رهبران کرملین همچنان به بسیاری از معیارهای یک نظام اقتدارگرا و متکی به رهبری فردی پایبند ماندهاند.