آرژانتین در طبقه‌بندی سازمان گزارشگران بدون مرز دربارۀ آزادی رسانه‌ها در ۱۸۰ کشور جهان طی دو سال گذشته از رتبۀ ۲۹ به رتبۀ ۶۶ سقوط کرده است.
سقوط رتبۀ آرژانتین در فاصلۀ سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ به میزان ۱۱ پله و در فاصلۀ ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ که خاویر میلی ریاست‌جمهوری این کشور را بر عهده داشته، به میزان ۲۶ پله بوده است.
این طبقه‌بندی نشان می‌دهد که روند محدودیت‌ها در زمینۀ آزادی رسانه‌ها که بخشی از آزادی بیان است، در آرژانتین یک روند افزایشی بوده و شتاب سقوط این کشور در این حوزه طی ریاست‌جمهوری آقای میلی تشدید شده است.
کشورهای متعددی در سال‌های اخیر در طبقه‌بندی سازمان گزارشگران بدون مرز افت رتبه داشته‌اند، اما با توجه به پیشینه و اهمیت رسانه‌های آرژانتینی در عرصۀ داخلی و بین‌المللی، این سازمان نسبت به وضعیت آزادی رسانه‌ها در این کشور ابراز نگرانی کرده است.
قوانین چگونه است؟
آرژانتین از نظر زمانی فاصلۀ چندانی با گذشتۀ دیکتاتوری خود ندارد. این کشور در فاصلۀ سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ در یک دوره دیکتاتوری نظامی به رهبری خورخه رافائل ویدلا فرو رفته بود.
با وجود گذشت چهار دهه از این دوره، هنوز برخی دچار «نوستالژی» این دوران هستند و هنوز حرف‌وحدیث‌های بسیار و اختلافات فراوانی دربارۀ این دوره و به‌ویژه خشونت‌های سیاسی آن وجود دارد.
هنوز فرماندهان ارتش آرژانتین رسماً از مردم این کشور برای خشونت آن سال‌ها عذرخواهی نکرده‌اند.
به‌نوشتۀ گزارشگران بدون مرز، از ۱۹۸۳ که دموکراسی دوباره به کشور برگشت، قوه مقننه اقداماتی برای کنار گذاشتن پس‌مانده‌های خودکامگی جاری در دهه‌های گذشته انجام داد؛ ازجمله جرائم تحقیر کردن، تهمت زدن و توهین کردن از قانون کیفری حذف شدند، مجازات انتشار اطلاعات نادرست یا افتراآمیز هم به دادگاه‌های مدنی محدود شد و محرمانه بودن منابع و مخفی‌کاری حرفه‌ای تضمین شد.
این اقدامات تا حدود زیادی کارساز بود، زیرا تضمین آزادی بیان و آزادی رسانه در قوانین آرژانتین موجب شد، بر اساس آمار گزارشگران بدون مرز، از سال ۲۰۰۰ هیچ موردی از بازداشت یا قتل روزنامه‌نگاران در این کشور ثبت نشود و حمله‌های فیزیکیِ جدی علیه روزنامه‌نگاران نیز به‌شدت کاهش یابد.
آرژانتین چه رسانه‌هایی دارد؟
صنعت رسانه‌ای در آرژانتین، از جمله رسانه‌های چاپی، بسیار توسعه یافته است.
گروه کلارین (Clarín) بزرگ‌ترین بازیگر عرصۀ رسانه در آرژانتین است. این شرکت هلدینگ رسانه‌ای که سال ۱۹۹۹ در بوئنوس‌آیرس، پایتخت آرژانتین، راه‌اندازی شد، در زمینۀ ارائۀ خدمات تلویزیون‌های کابلی، خدمات اینترنتی، انتشار روزنامه و مجله فعالیت می‌کند.
روزنامۀ ناسیون (La Nación) که از نظر سیاسی راست میانه است و روزنامه پاگینا۱۲ که متعلق به جناح چپ آرژانتین است، از روزنامه‌های مهم این کشور به شمار می‌روند. به‌نوشتۀ گزارشگران بدون مرز، وب‌سایت خبری اینفوبی (Infobae) و شبکۀ تلویزیون خصوصی تلفه (Telefe) نیز خیلی محبوب هستند.
با این حال، وضعیت اقتصادی این رسانه‌ها در سال‌های اخیر رو به افول بوده است.
گزارشگران بدون مرز نوشته که دشواری‌های مدام اقتصادی رسانه‌های آرژانتینی در دهۀ گذشته باعث شده استخدام در این عرصه متزلزل‌تر شود و منابع مالی به‌سختی تأمین شود.
بر اساس گزارش این سازمان، قدرتمندترین رسانه‌ها به گروه کوچکی از شرکت‌های بزرگ تعلق دارند که رابطه‌هایی با صنعت مخابرات، استخراج نفت و توسعۀ پروژه‌های همگانی دارند.
گزارشگران بدون مرز گزارش داده که بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ کمابیش همۀ قانون‌های ضد تمرکز مالکیت رسانه‌ها و عدم تضاد منافع لغو شدند.
چرا سقوطی این‌چنین؟
چرا با وجود توسعۀ رسانه‌ها در آرژانتین، آزادی این رسانه‌ها طی دو سال گذشته به میزان زیادی محدود شده است؟
سازمان غیردولتی گزارشگران بدون مرز که مستقر در پاریس است، نوشته که ظاهراً تمام احزاب به موضوع آزادی رسانه‌ها احترام می‌گذارند اما «مالکیت شدیداً متمرکز و غیرشفاف رسانه‌ها، دوقطبی شدن، فقدان سیاست‌های دولتی برای حمایت از کثرت‌گرایی و تنوع رسانه‌ها و دستمزد اندک روزنامه‌نگاران» از تهدیدهای اصلی آزادی بیان در آرژانتین است.
این سازمان افزوده که این فضا برقراری روابط با قدرت را تشویق می‌کند و باعث می‌شود دولت و بخش خصوصی راحت‌تر بتوانند با اختصاص هزینه‌های تبلیغات از فشار برای رسانه‌ها بهره بگیرند و همچنین استفادۀ حزبی از رسانه‌های ملی، محلی و دولت‌های محلی را تسهیل می‌کند.
به‌نوشتۀ گزارشگران بدون مرز، به‌دلیل فقدان سیاست‌های دولتی و تمرکز مالکیت رسانه‌ها در دست عده‌ای اندک، رسانه‌های آرژانتین از تنوع و کثرت‌گرایی محروم‌اند. این سازمان همچنین تأکید کرده که در مناطق دورتر از پایتخت، روابط نزدیک میان دولت و منافع تجاری بر آزادی بیان تاثیر بیشتری می‌گذارد و آزادی رسانه‌ها را محدودتر می‌کند.
نقش خاویر میلی چیست؟
خاویر میلی، رئیس‌جمهور کنونی که در دسامبر ۲۰۲۳ جایگزین آلبرتو فرناندز شد، سیاست‌های به‌شدت راستگرایانه دارد.
میلی در کارزار انتخاباتی خود یک اره برقی دست می‌گرفت و به‌کنایه می‌گفت که در صورت پیروزی در انتخابات، کل اقتصاد آرژانتین به سمت «اره برقی» خواهد رفت. منظور او این بود که قصد دارد همه‌چیز را به ارادهٔ بازار واگذار کند و ازجمله رادیو و تلویزیون ملی و خبرگزاری رسمی کشور خصوصی‌سازی شود.
میلی در این مدت، بارها به مطبوعات و رسانه‌ها نیز حمله کرده است.
همچنین از مهم‌ترین پیامدهای سیاست‌های اقتصادی میلی، تعطیلی خبرگزاری دولتی تلام با حدود ۷۷۰ کارمند و خبرنگار بوده که رئیس‌جمهور کنونی آن را بیشتر دستگاه «تبلیغاتی» می‌دانست.
این رسانه که در سال ۱۹۴۵ تأسیس شده بود، یکی از مهم‌ترین رسانه‌های اسپانیایی‌زبان و آمریکای لاتین به شمار می‌رفت.
