اميرمصدق كاتوزيان، مصاحبه با شهلا لاهيجي (تهران)
اميرمصدق كاتوزيان (راديوآزادي): خانم شهلا لاهيجي! كانون نويسندگان ايران بيانيه اي منتشر كرده است به مناسبت نمايشگاه كتابي كه دارد برگزار مي شود و شما هم آنجا هستيد. مواردي كه نگراني شما را برانگيخته چي ها هست آيا اين مواردي است كه از قبل وجود داشته يا موارد جديد است؟ شهلا لاهيجي (مديرانتشاراتي روشنگران و عضو كانون نويسندگان ايران): مدتهاست كه كتاب در ايران تحت كنترل بوده و پيش از چاپ بررسي مي شود و بعد اعلام شد كه بررسي پيش از چاپ نشود و ناشر مسئوليت كتاب ها را بر عهده بگيرد و بين خود ناشران اين نگراني بود كه مبادا عمل سانسور به اجبار به دست خود آنها انجام شود. نگراني از اين لحاظ وجود داشت. ولي آنچه الان نگراني بر انگيخته است اين است كه كتاب هايي بيرون آمده اند كه به ظاهر مشكل قانوني نداشتند و از كانال هاي قانوني بيرون آمدند و از همان مسيري كه بايد ولي بعدا نظرات ديگري مغاير نظر وزارت ارشاد اعلام شده و اين كتاب ها با حالت ناجور و در حقيقت صدمه زننده اي به ناشر، جمع آوري شده است و ناشر احضار شده است و مورد بازجوئي قرار گرفته است به رغم اينكه مراحل قانوني نشر كتاب كه درست يا نادرست در اين مملكت بالاخره وجود دارد طي شده بوده. كلا وقتي اين اتفاقات مي افتد براي همه كساني كه به آزادي انديشه و قلم و بيان اعتقاد دارند اين دغدغه به وجود مي آيد كه آيا دوران تنگي در راه است و آيا بنا است كه اوضاع از آنچه هست فشرده تر شود و آيا دوباره بنا است قلم غلاف بشود و زبان بسته بشود؟ اميرمصدق كاتوزيان: در اين اطلاعيه آورده ايد كه بخش مهمي از ادبيات جدي معاصر هم از كتاب هاي درسي غايب است و هم شامل تحريم صدا و سيما است. آيا وارد گفتگو شده ايد كه اين موارد از محدوديت ها برطرف شود؟ شهلا لاهيجي: متاسفانه اين تنها شامل كتابهاي درسي نيست كه در آنها از متون ادبي معاصر استفاده نمي شود. حتي در دانشگاه ها هم ادبيات معاصر تدريس نمي شود. در حقيقت يك جور در بسته در مقابل نويسنده ايراني وجود دارد. اين دربسته در برابر ادبيات جهان هم وجود دارد و حتي در برگزيدن هاي كتاب سال كه معمولا نهاد هاي مربوطه كتابهائي را انتخاب مي كنند، اين جسارت و شجاعت وجود ندارد كه به ادبيات داستاني نزديك شوند. يك دوره در زمان آقاي مهاجراني اين اتفاق را داشتيم كه ادبيات داستاني داخل كتاب هاي برگزيده انتخاب شد و اين اولين و آخرين بود و بعد از آن هرگز ادبيات داستاني در كتب سال جائي پيدا نكرد. اصلا آدم نمي تواند بفهمد كه كتاب سال برگزيده شود و كتاب هائي انتخاب بشوند و ادبيات داستاني درون آنها نباشد. هرچند كه ما اعتقادنداريم دولت بايد موظف به اين كار باشد. دولت بنا نيست كه كتاب سال انتخاب كنيد. اميرمصدق كاتوزيان: شما گفته ايد كه علاوه بر اينكه ادبيات معاصر غايب است از صحنه كتاب هاي درسي، ادبيات كلاسيك مثل آثار سعدي و عبيد و ايرج، آنها هم غايب هستند. آيا هيچ موردي الان وجود دارد كه دست كم اين محدوديت در اين موارد برطرف شود؟ شهلا لاهيجي: نه! ببينيد اصلا بايد وارد ديالوگ بشود. مسئله اين است كه اجتناب هست از هر نوع ورود به اين مقوله. وقتي بنا نيست صداهائي شنيده شود آن وقت بالطبع موضوع از طريق متوليان فرهنگ كشور همچنان مسكوت مي ماند و بحث آن هم نمي شود. اميرمصدق كاتوزيان: و بخشي از اين ادبيات كه شما به آن اشاره كرديد مربوط است به آثاري كه از ايرانيان خارج از كشور چاپ مي شود در خارج از كشور يا ممكن است كه به اصطلاح... شهلا لاهيجي: نه. مسئله داخل و خارج نيست. ما معتقد هستيم ادبيات امروز بايد در كتاب هاي درسي و برنامه آموزشي حضور داشته باشد. مگر مي شود يك نسل و يك ملت را نديده گرفت و گفت وجود ندارند. نويسنده وجود ندارد چون مثل من فكر نمي كند و خوب، اينجور كه نبايد بشود. موضوع دل نگراني ها در حقيقت عميق تر از فرد و امروز وشخص است. يك دغدغه اي است براي كل مجموعه آموزشي كشور و مجموعه ادبيات. ما اصلا تلويزيون را كنار گذاشته ايم. تلويزيون به ما ربطي ندارد و تلويزيون مال ما نيست، هرچند كه با بودجه ما و با ماليات ما و با چنددرصدي كه بابت هر دستگاه ماليات مي پردازيم تلويزيون مي چرخدو شايد از اين حيث مستقيم ترين نوع مصرف كننده ماليات شهروندان باشد. مستقيما. ولي ما اصلا آن را كنار گذاشته ايم براي اينكه تلويزيون براي خودش يك حكومت خودمختار است كه دارد كار خودش را مي كند و بنا نيست به كسي جوابگو نيست. اما در مورد آموزش و پرورش كه به فرهنگ ملي مربوط مي شود، بايد گفتمان پيش بيايد. اميرمصدق كاتوزيان: خانم لاهيجي، در صحبت ها شما هم نوميدي هست و هم اميد. حاصل جمع اين ها نسبت به آينده چيست؟ اميد يا نااميدي؟ شهلا لاهيجي: ببينيد من كلا نگاه مثبتي دارم. چون فكر مي كنم كه تصميم گيرنده نهايي و قاضي نهائي وانتخاب كننده نهائي مردم هستند. از اين جهت است كه شما آن تشعشعات مثبت را در كلام من مي بينيد. و من معتقدم كه وقتي اين نگراني ها عام بشود و فراگير بشود مسلما مردم فرياد خود را بلند تر خواهند كرد و در انتخابات آينده اين ها جزو موارد تعيين كننده در تصميم راي دهندگان خواهد بود و مطالبه خواهند كرد. در حقيقت ما تا حالا هنوز اين چيزها را از مسئولين كشور مطالبه نكرده بوديم چون هيچوقت انتخاب شوندگان نماينده كامل آراي مردم نبودند ولي حالا كه هستند بايد جوابگو باشند.
دكتر شهلا لاهيجي، مديرانتشارات روشنگران و از اعضاي كانون نويسندگان ايران، در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد كانون نويسندگان ايران در بيانيه خود از اينكه ادبيات معاصر ايران در كتاب هاي درسي دبيرستاني و دانشگاهي جائي ندارد انتقاد كرد. خانم لاهيجي مي افزايد: من معتقدم كه وقتي اين نگراني ها عام بشود و فراگير بشود مسلما مردم فرياد خود را بلند تر خواهند كرد. براي مطالعه متن كامل مصاحبه راديوآزادي با شهلا لاهيجي، دگمه متن فارسي را كليك بزنيد.
اميرمصدق كاتوزيان (راديوآزادي): خانم شهلا لاهيجي! كانون نويسندگان ايران بيانيه اي منتشر كرده است به مناسبت نمايشگاه كتابي كه دارد برگزار مي شود و شما هم آنجا هستيد. مواردي كه نگراني شما را برانگيخته چي ها هست آيا اين مواردي است كه از قبل وجود داشته يا موارد جديد است؟ شهلا لاهيجي (مديرانتشاراتي روشنگران و عضو كانون نويسندگان ايران): مدتهاست كه كتاب در ايران تحت كنترل بوده و پيش از چاپ بررسي مي شود و بعد اعلام شد كه بررسي پيش از چاپ نشود و ناشر مسئوليت كتاب ها را بر عهده بگيرد و بين خود ناشران اين نگراني بود كه مبادا عمل سانسور به اجبار به دست خود آنها انجام شود. نگراني از اين لحاظ وجود داشت. ولي آنچه الان نگراني بر انگيخته است اين است كه كتاب هايي بيرون آمده اند كه به ظاهر مشكل قانوني نداشتند و از كانال هاي قانوني بيرون آمدند و از همان مسيري كه بايد ولي بعدا نظرات ديگري مغاير نظر وزارت ارشاد اعلام شده و اين كتاب ها با حالت ناجور و در حقيقت صدمه زننده اي به ناشر، جمع آوري شده است و ناشر احضار شده است و مورد بازجوئي قرار گرفته است به رغم اينكه مراحل قانوني نشر كتاب كه درست يا نادرست در اين مملكت بالاخره وجود دارد طي شده بوده. كلا وقتي اين اتفاقات مي افتد براي همه كساني كه به آزادي انديشه و قلم و بيان اعتقاد دارند اين دغدغه به وجود مي آيد كه آيا دوران تنگي در راه است و آيا بنا است كه اوضاع از آنچه هست فشرده تر شود و آيا دوباره بنا است قلم غلاف بشود و زبان بسته بشود؟ اميرمصدق كاتوزيان: در اين اطلاعيه آورده ايد كه بخش مهمي از ادبيات جدي معاصر هم از كتاب هاي درسي غايب است و هم شامل تحريم صدا و سيما است. آيا وارد گفتگو شده ايد كه اين موارد از محدوديت ها برطرف شود؟ شهلا لاهيجي: متاسفانه اين تنها شامل كتابهاي درسي نيست كه در آنها از متون ادبي معاصر استفاده نمي شود. حتي در دانشگاه ها هم ادبيات معاصر تدريس نمي شود. در حقيقت يك جور در بسته در مقابل نويسنده ايراني وجود دارد. اين دربسته در برابر ادبيات جهان هم وجود دارد و حتي در برگزيدن هاي كتاب سال كه معمولا نهاد هاي مربوطه كتابهائي را انتخاب مي كنند، اين جسارت و شجاعت وجود ندارد كه به ادبيات داستاني نزديك شوند. يك دوره در زمان آقاي مهاجراني اين اتفاق را داشتيم كه ادبيات داستاني داخل كتاب هاي برگزيده انتخاب شد و اين اولين و آخرين بود و بعد از آن هرگز ادبيات داستاني در كتب سال جائي پيدا نكرد. اصلا آدم نمي تواند بفهمد كه كتاب سال برگزيده شود و كتاب هائي انتخاب بشوند و ادبيات داستاني درون آنها نباشد. هرچند كه ما اعتقادنداريم دولت بايد موظف به اين كار باشد. دولت بنا نيست كه كتاب سال انتخاب كنيد. اميرمصدق كاتوزيان: شما گفته ايد كه علاوه بر اينكه ادبيات معاصر غايب است از صحنه كتاب هاي درسي، ادبيات كلاسيك مثل آثار سعدي و عبيد و ايرج، آنها هم غايب هستند. آيا هيچ موردي الان وجود دارد كه دست كم اين محدوديت در اين موارد برطرف شود؟ شهلا لاهيجي: نه! ببينيد اصلا بايد وارد ديالوگ بشود. مسئله اين است كه اجتناب هست از هر نوع ورود به اين مقوله. وقتي بنا نيست صداهائي شنيده شود آن وقت بالطبع موضوع از طريق متوليان فرهنگ كشور همچنان مسكوت مي ماند و بحث آن هم نمي شود. اميرمصدق كاتوزيان: و بخشي از اين ادبيات كه شما به آن اشاره كرديد مربوط است به آثاري كه از ايرانيان خارج از كشور چاپ مي شود در خارج از كشور يا ممكن است كه به اصطلاح... شهلا لاهيجي: نه. مسئله داخل و خارج نيست. ما معتقد هستيم ادبيات امروز بايد در كتاب هاي درسي و برنامه آموزشي حضور داشته باشد. مگر مي شود يك نسل و يك ملت را نديده گرفت و گفت وجود ندارند. نويسنده وجود ندارد چون مثل من فكر نمي كند و خوب، اينجور كه نبايد بشود. موضوع دل نگراني ها در حقيقت عميق تر از فرد و امروز وشخص است. يك دغدغه اي است براي كل مجموعه آموزشي كشور و مجموعه ادبيات. ما اصلا تلويزيون را كنار گذاشته ايم. تلويزيون به ما ربطي ندارد و تلويزيون مال ما نيست، هرچند كه با بودجه ما و با ماليات ما و با چنددرصدي كه بابت هر دستگاه ماليات مي پردازيم تلويزيون مي چرخدو شايد از اين حيث مستقيم ترين نوع مصرف كننده ماليات شهروندان باشد. مستقيما. ولي ما اصلا آن را كنار گذاشته ايم براي اينكه تلويزيون براي خودش يك حكومت خودمختار است كه دارد كار خودش را مي كند و بنا نيست به كسي جوابگو نيست. اما در مورد آموزش و پرورش كه به فرهنگ ملي مربوط مي شود، بايد گفتمان پيش بيايد. اميرمصدق كاتوزيان: خانم لاهيجي، در صحبت ها شما هم نوميدي هست و هم اميد. حاصل جمع اين ها نسبت به آينده چيست؟ اميد يا نااميدي؟ شهلا لاهيجي: ببينيد من كلا نگاه مثبتي دارم. چون فكر مي كنم كه تصميم گيرنده نهايي و قاضي نهائي وانتخاب كننده نهائي مردم هستند. از اين جهت است كه شما آن تشعشعات مثبت را در كلام من مي بينيد. و من معتقدم كه وقتي اين نگراني ها عام بشود و فراگير بشود مسلما مردم فرياد خود را بلند تر خواهند كرد و در انتخابات آينده اين ها جزو موارد تعيين كننده در تصميم راي دهندگان خواهد بود و مطالبه خواهند كرد. در حقيقت ما تا حالا هنوز اين چيزها را از مسئولين كشور مطالبه نكرده بوديم چون هيچوقت انتخاب شوندگان نماينده كامل آراي مردم نبودند ولي حالا كه هستند بايد جوابگو باشند.
دكتر شهلا لاهيجي، مديرانتشارات روشنگران و از اعضاي كانون نويسندگان ايران، در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد كانون نويسندگان ايران در بيانيه خود از اينكه ادبيات معاصر ايران در كتاب هاي درسي دبيرستاني و دانشگاهي جائي ندارد انتقاد كرد. خانم لاهيجي مي افزايد: من معتقدم كه وقتي اين نگراني ها عام بشود و فراگير بشود مسلما مردم فرياد خود را بلند تر خواهند كرد. براي مطالعه متن كامل مصاحبه راديوآزادي با شهلا لاهيجي، دگمه متن فارسي را كليك بزنيد.
