در قلمرو ادب

مصاحبه با فرزانه ميلاني استاد ادبيات فارسي و مطالعات زنان در دانشگاه ويرجينياي آمريكا درباره پديده كتابخواني در آمريكا و كيفيت و نوع كتابها، بررسي کتاب «فاصله میان ما» The Space Between Us به قلم تریتی آمریگار Thrity Umrigar نویسنده هندی که تصویری صمیمانه از فاصله طبقاتی در جهان امروز را نشان می دهد. يادي از نيما يوشيج و محمد قاضي، بخش هاي دیگر برنامه اين هفته در قلمرو ادب را تشكيل مي دهند. امير آرمين (راديو فردا): پدیده کتابخوانی درآمریکا و کیفیت و نوع کتابها موضوع مصاحبه اي است با دکتر فرزانه میلانی. فرزانه میلانی استاد ادبیات فارسی و مطالعات زنان در دانشگاه ویرجینیا و رئیس بخش مطالعات زنان در این دانشگاه. در مصاحبه با رادیو فردا درباره پرخواننده ترین کتابها درآمریکا چند نکته را یادآور می شود. دکتر فرزانه میلانی: اولا در حال حاضر يك گروه انبوهي از خواننده هاي آمريكايي اشتياق و عطش فراواني دارند براي خواندن كتابهايي كه اطلاعات جامعي در مورد جهان اسلام به طور اعم و خاورميانه به طور اخص در اختيار آنها بگذارد. بازار كتاب اين روزها در آمريكا كاملا باز و مشتاق براي خواندن اين نوع كتاب ها است. دوم، متاسفانه كتاب هاي دانشگاهي و تحقيقاتي مخاطبين بسيار محدود و مشخصي دارند. مسلما اهميت اين كتابها در درازمدت فراوان است، ولي در حال حاضر و از اين زاويه بخصوصي كه امروز داريم درباره اش صحبت مي كنيم، يعني ارتباط با جمع وسيع خواننده هاي آمريكايي، كاربردشان محدود است. سوم اين كه دنياي انتشار كتاب در آمريكا اين روزها توجه فراواني به كتاب هاي ترجمه ندارد و اغلب براي كسب اطلاعات در مورد ممالك ديگر، بخصوص ممالك اسلامي، به كتابهايي رجوع مي كند كه به انگليسي نوشته شدند. به عنوان مثال، در سال 1999 حدود ده هزار كتاب داستان و مجموعه شعر در آمريكا چاپ شد كه از اين تعداد فقط 300 كتاب ترجمه بود. ا . آ: کتاب «میان ما فاصله ای هست» به قلم تریتی آمریگار در فهرست رمانهای پرخواننده روز آمریکا قرار دارد و در باره آن نقدهائی نوشته شده است. مریم احمدی (راديو فردا):«فاصله میان ما»، سرگذشت دو زن است در شهر بمبئی هند در زمان ما. سرا دوباش بیوه زنی از طبقه متوسط از پارسیان هند که زندگی خوبی با همسر درگذشته و مادر شوهرش نداشته و اکنون تنها مایه دلخوشی او دیناز، دختر باردار او و دامادش ویراف است. دیناز شغل پر درآمدی دارد و تحصیلکرده است. نقطه مقابل سرا دوباش باهیما زنی از طبقه محرومان زاغه نشین حومه بمبئی است که به مدت 20 سال هر روزه از حلبی آباد به منطقه اعیان نشین بمبئی می رود تا در خانه سرا دوباش در خدمت بانوی خود باشد، خانه را نظافت کند، ظرفها را هرروز بشوید، تمیز کند و برق بیندازد. و این همه را به امید آن انجام می دهد که مایا نوه دختریش که اکنون دانشجو است و سرا دوباش هزینه اش را می پردازد با انجام تحصیلات دانشگاهی، به شغل پر درآمدی دست یابد و او را از زاغه نشینی نجات بدهد. منتها از همان آغاز کتاب The Space Between Us خواننده متوجه برباد رفتن همه امیدهای باهیما می شود. مایا از مردی که حتي حاضر نیست نامش را بگوید، باردار شده واز دانشگاه اخراجش کرده اند. باهیما برخوردی دوگانه و به کلی متضاد با این مساله و مایا دارد. از سويی خشمناک است که آینده او و خودش را خراب کرده و از سويی او را عشق خود می داند که از کودکی با او بوده، او را بزرگ کرده و حالا باید سر پیری نوزادی را نیز که مایا در شکم دارد بزرگ کند، در حالی که دیگر در خودش حوصله چنان کاری را نمی بیند. «فاصله میان ما» The Space Between Us داستان در هم تنیدگی زندگی دو زن است از دو طبقه کاملا متفاوت. هردو برای بقا به شدت و با روحیه ای کاملا قوی مبارزه می کنند. بقای باهیما به خدمت در خانه سرا دوباش بستگی دارد و بقای سرا دوباش به خدمت صمیمانه و همه جانبه باهیما. هر دو زن با هراس و سرخوردگی دست به گریبانند. هردو از مردانی که دوستشان داشته اند ضربه خورده اند اما هردو زندگی شرافتمندانه ای را دنبال می کنند. دو زن دو چهره همدلانه داستانند و بازتابی از جامعه امروز هند به وِیژه در شهرهای بزرگ و کلان شهری چون بمبئی. مبارزه با فقر، فاصله طبقاتی و جمعیت اضافی در هند در معرکه تحولات گسترده و ژرف سیاسی در این کشور از محورها ی کتاب «فاصله میان ما» The Space Between Us است. کتاب، تصویری صمیمانه از فاصله طبقاتی در جهان امروز را نشان می دهد. از عشق، وفاداری، عدالت و نیروی بقا سخن می گوید. با روح و جان خواننده حرف می زند و با نشان دادن سرخوردگی دو زن، از عشق هاشان آسیبی را که از این رهگذر بر قلب وارد می آید به تصویر می کشد. باهیما باآنکه زنی از طبقه محروم است اما محور داستان است و این یکی دیگر از نقطه ها ی قوت آن است. ا . آ: دیماه مصادف است با چهل و ششمین سال درگذشت نیما یوشیج پیشگام شعر نو در ایران. علی اسفندیاری در سال 1276 خورشیدی در دهکده یوش مازندران به دنیا آمد و در 14 دی ماه 1328 در تهران درگذشت وی نام شعری خودرا از نام یک سردار طبرستانی به نام نیما و نام خانوادگی اش را از نام زادگاهش یوش گرفت. 24 دیماه هم مصادف است با هفتمین سال درگذشت محمد قاضی مترجم نامدار و پرکار ایران. محمد قاضی در سال 1292 در مهاباد به دنیا امد و در50 سال زندگی قلمی پربار خود بیش از 70 اثر از نویسندگان بزرگ جهان را برای فارسی زبانان ترجمه کرد از جمله آثاری از سروانتس، گی دو موپاسان، آناتول فرانس، اینیاتسیا سیلونه، مارک تواین، گورکی، دیکنز، باک، فلوبر، اورنبورگ و کازانتزاکیس. یادشان گرامی باد. با ما به نشانی پست الکترونیکی farda@radiofarda.com تماس بگیرید و نظرها، انتقادها و پیشنهاد های خود را در میان بگذارید.