نقش اعتصابات کارگری و مداخله خارجی در سقوط نظام سلطنتی در ایران، از دیدگاه دکتر هوشنگ نهاوندی

آنچه درجریان انقلاب سال 1357 کمر نظام شاهنشاهی را شکست، اعتصاب های سراسری بود. بویژه اعتصاب کارگران شرکت نفت که با اعتصاب کارگران دیگر واحد های تولیدی بزرگ دنبال شد. سرانجام کارکنان دولت، صاحبان مشاغل تخصصی و اعضای وزارتخانه ها هم به آنها پیوستند. به رغم این ائتلاف گسترده علیه نظام سلطنتی، دکتر هوشنگ نهاوندی که در زمان انقلاب وزیر علوم و آموزش عالی در کابینه شریف امامی بود، در مصاحبه با رادیوفردا می گوید شاه به علت بیماری از تصمیم گیری عاجز بود و علیرغم اتحاد گروههای کارگری و کارمندان دولت، بدون مداخله خارجیان انقلاب نمی توانست به وقوع بپیوندد. در آستانه بیست و هشتمین سالگرد روی کار آمدن جمهوری اسلامی هستیم چه عواملی موجب فروپاشی نظام پادشاهی و روی کار آمدن روحانیان شد؟ مریم احمدی(رادیو فردا): انقلاب بهمن 57 را بسیاری از تاریخ نگاران و تحلیل گران مسائل سیاسی، آخرین انقلاب قرن بیستم خوانده اند. انقلابی که با تظاهرات عظیم و گسترده مردم علیه حکومت همراه بود و با اعتصاب های سراسری سیاسی که در نوع خود بی سابقه بود. گرچه در مقطع انقلاب رهبری با روحانیان و طرفداران آیت الله خمینی بود که از بازاریان و پیشه وران بازار با منابع مالی و شبکه های ارتباطی از جمله مساجد و طلبه ها تشکیل می شد، زمینه ساز انقلاب نویسندگان، روشنفکران، روزنامه نگاران و معلمان و دانشجویانی بودند که با نوشتن نامه های سرگشاده تشکیل کانون ها، انجمن ها و برگزاری سمینارها در سال 1356 تلاش برای پیشبرد برنامه های حقوق بشر و آزادی ها ی فردی نقش پیشتاز را در انقلاب ایفا کردند. درتمامی سال های 56 و 57 دانشجویان فعال بودند و در تظاهرات توده ای و اعتصاب ها فعلانه شرکت می کردند. اما آنچه که کمر نظام شاهنشاهی را شکست، اعتصاب های سراسری بود. بویژه اعتصاب کارگران شرکت نفت که با اعتصاب کارگران دیگر واحد های تولیدی بزرگ دنبال شد. سرانجام کارکنان دولت، صاحبان مشاغل تخصصی و اعضای وزارتخانه ها هم به آنها پیوستند. و به گفته جامعه شناس آمریکایی اعتصاب موثر و کارساز یقه سفیدان را پیش بردند. به رغم این ائتلاف گسترده علیه نظام سلطنت، دکتر هوشنگ نهاوندی وزیر آبادانی و مسکن و رئیس دانشگاه پهلوی شیراز در پیش از انقلاب معتقد است بدون مداخله خارجی و در صورتی که بیماری شاه اورا ناتوان از تصمیم گیری درمقابل مشاوره های مختلفی که به او داده می شد نکرده بود، شاید انقلابی به وقوع نمی پیوست. وی در مصاحبه با امیر آرمین از رادیو فردا به این سوال پاسخ می دهد که چه عواملی باعث سقوط نظام پادشاهی شد؟ هوشنگ نهاوندی: تصور می کنم که پاسخ این سوال شما در سه قسمت باید داده شود. نخست اینکه رژیم پیشین ایران از نظر داخلی، زمانی که باید به اصلاحات سیاسی دست بزند، دست نزد و یا خیلی به کندی دست زد. و آن موقعی که باید در سال آخر اعمال قدرت بکند و جلوی اغتشاشات را بگیرد و سپس اصلاحات لازم را انجام دهد، به دلایلی که همه مردم ایران کما بیش می دانند بیماری شاه، ناتوانی دولت هایی که در سال 1978 بر سر کار بودند در آن موقع اعمال قدرتی راکه باید می بود را نکرد. همه انقلاب های بزرگ نافرجام دنیا همیشه به این صورت تمام شدند. انقلاب فرانسه تاحد زیادی ناشی از ضعف لویی شانزدهم بود دقیقا به همین علل بود؛ و انقلاب روسیه ناشی از این بود که اصلاحات لازم را انجام نداد و زمانی که باید اعمال قدرت می کردند نگذاشتند اعمال قدرت بشود. اما در مورد عوامل خارجی، برای اینکه در ایران نارضایتی وجود داشت. از این عوامل داخلی برای نابسامان سازی و براندازی حکومت ایران یک بهره برداری بین المللی شد. فراموش نکینم که در مرحله آخر تقریبا می شود گفت بعد از سال 1974 شرکت های بزرگ نفتی و دولتهای غربی از انقلابیون افراطی پشتیبانی کردند که جریان نوفل لوشاتو و پشتیبانی فوق العاده استثنایی و خلاف همه حقوق بشر و حقوق بین المللی که از روح الله خمینی در فرانسه شد. که البته فرانسویان تنها باعت آن نبودند و دولتهای غربی دیگر هم از او حمایت کردند، دلیل این عرضی است که من می کنم مرحله آخر انقلاب ایران ساخته و پرداخته منافع بزرگ بین المللی بود که می خواستند که ایران را به این حالت بیاندازند و متاسفانه باد کاشتند و طوفان درو کردند. امیر آرمین (رادیو فردا): یعنی شما روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی را با وجود بودن گزینه های دیگری مثل جبهه ملی، گروه های چپ یا حتی گروه های ملی مذهبی، در واقع توطئه غربی ها برای سوارشدن بر انقلاب و به شکست کشیدن آن می دانید؟ دکتر نهاوندی: بله. خیال می شد در آن موقع که با بوجود آوردن یک کمربند سبز در مرزهای جنوبی شوروی می شود یک سیاست براندازی در کشورهای مسلمان اتحادیه جماهیر شوروی ایجاد کرد؛ که این اشتباه بود. و یکی دیگر هم از سیاست نفتی و قدرت طلبی ایران در آن موقع بسیاری از منافع بین المللی ناراضی بودند و می خواستند یک دولت غیر جاه طلب مشغول به شلاق زدن و سنگسار کردن و آزار مردم بوجود بیاورند و این کار را کردند، اما متاسفانه این بازی به ضرر خودشان تمام شد. ما می بینيم امروز که ملت ایران که قربانی رژیم جمهوری اسلامی است، دنیای آزاد و دنیای غرب قربانی دیگر این رژیم شده است. به من گفتند که رژیم جمهوری اسلامی، باید یک چیزی را عرض کنم: جمهوری اسلامی ایران نه جمهوری است نه اسلامی ونه ایرانی. ا . آ : شما در بخش اول سخنانتان از مداخلات مختلف صحبت کردید، منظورتان از مداخلات آیا مداخله سفارتخانه های خارجی مثل آمریکا و بریتانیا، در گرماگرم انقلاب و روزهایی که شاه در ایران حضور داشت بود؟ هوشنگ نهاوندی: بالاتر از سفارت خانه ها،سیاست های بین المللی که پشت سر این سفارت خانه ها با عاملین این سفارت خانه ها بودند در حقیقت خمینی را ساختند و بر انقلاب سوار کردند. برای خمینی یک زندگی نامه دروغین ساختند. تمام وسایل ارتباط جمعی دنیا خودشان را در اختیار این افراطیون اسلامی قرار دادند، و حالا همه اظهار تاسف می کنند. من به زودی در یک کتاب مستندی تمام این نقل قول ها و تمام این مدارک را به زبان های فرانسه و انگلیسی نوشتم که درظرف چند هفته آینده چاپ خواهد شد. خواهیم دید که چه کسانی جمهوری اسلامی را ساختند، عوامل داخلی هم در کنارش بود و خواهید دید چه کسانی از نارضایتی های داخلی استفاده کردند، از ناتوانی حکومت در سال 1978 سو استفاده کردند و فاجعه ای را که به وجود آمده است را به وجود آوردند.