(rm) صدا | [ 26:17 mins ]
تظاهرات اعتراض آميز مسلمانان عليه چاپ كاريكاتورهاي پيامبر اسلام در يكي از نشريات دانماركي و پيامدهاي آن همچنان ادامه دارد. سازمان عفو بين الملل با انتشار بيانيه اي گفت: آزادي بيان شامل تبليغ نفرت نمي شود و در عين حال استفاده از خشونت را غيرقابل قبول دانست. رامين احمدي فعال حقوق بشر در مقاله اي با عنوان «اين خرد خام به ميخانه بر»، نوشت: دوستان روشنفكر ما امروز بيخود نگران برخورد فرهنگ ما و دنياي غرب هستند، اگر از اسلام و پيامبرش تقدس زدايي شده بود، وضع زندگي امروز شما چنين بدبخت و اسير در پنجه استبداد مذهبي نبود. دكتر احمد كاظمي موسوي اسلام شناس در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: مرز آزادي به آنجا نمي رسد كه تبليغ نفرت و انزجار بين شرق و غرب يا ملل يا گروه ها شود، اما بايد در پي عللي بود كه مسلمانان را اينچنين نسبت به دوران پيشين اسلام مداراگرا آشفته كرده است. مهرانگيز كار فعال مستقل حقوق بشر نظر يكي از شنوندگان راديو فردا را مورد تحليل قرار مي دهد كه از سخنراني جرج بوش و ديدگاه او نسبت به دموكراسي در خاورميانه انتقاد كرده است. اخبار حقوق بشر: از وضعيت حجت زماني، زنداني سياسي رجايي شهر كرج خبري در دست نيست. حجت زماني روز دوشنبه از بند بيرون برده شده و تاكنون بازنگشته است. حجت زماني به اتهام اقدام عليه امنيت كشور به اعدام محكوم شده و ديوان عالي نيز حكم را تاييد كرده است. صادق نقاشكار سخنگوي زندانيان سياسي گوهردشت در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: خانواده ايشان با مراجع مختلف تماس گرفتند ولي تاكنون پاسخ مشخصي دريافت نكردند.
حسين شهرياري عضو شوراي عالي رهبري حزب پان ايرانيست و عضو كميته دانشجويي دفاع از زندانيان سياسي بازداشت شد. جلسه بازپرسي از يوسف عزيزي بني طرف نويسنده و روزنامه نگار به روز 17 اسفندماه موكول شد. هيات نظارت بر تشكل هاي دانشگاه رازي كرمانشاه، 32 مورد اتهام عليه انجمن اسلامي دانشجويان اين دانشگاه را تاييد كرد.
معصومه شفيعي پس از 17 روز در زندان اوين با همسرش اكبر گنجي ديدار محدودي داشت. وي نسبت به وضعيت جسماني همسرش به شدت ابراز نگراني كرد. مهدي شيرزادي دانشگاه علوم اجتماعي دانشگاه تهران در شعبه 26 دادگاه انقلاب تهران محاكمه مي شود. دو تن از دختراني كه در مراسم سالگرد گلزار خاوران دستگير شده بودند، روز هفدهم بهمن ماه در دادگاه انقلاب اصفهان محاكمه شدند.
كانون نويسندگان ايران در فراخواني از طرح هاي جديد به منظور محدود كردن عرضه فعاليت هاي ادبي، فرهنگي و هنري و نيز آزادي هاي فردي و اجتماعي از سوي نهادهاي دولتي خبر داد. محسن درستكار روزنامه نگار در بند 350 زندان اوين زنداني شد. الهام افروتن از دست اندركاران تمدن هرمزگان به گفته منابع خبري در معرض شكنجه و حتي مرگ قرار دارد.
پيامدهاي چاپ كاريكاتورهاي پيامبر اسلامي در نشريات غربي و واكنش مسلمانان
مريم احمدي (راديو فردا): تظاهرات اعتراض آميز مسلمانان عليه چاپ كاريكاتورهاي پيامبر اسلام در يكي از نشريات دانماركي، صدور اعلاميه ها در محكوميت اين اقدام و بحث و گفتگو بر سر اين ماجرا و پيامدهاي آن همچنان ادامه دارد. از سوي ديگر در حالي كه كشورهاي اروپايي از مسلمانان پوزش خواسته اند، در جلوگيري از انتشار مجدد اين كاريكاتورها با مشكل روبرو بودند، چرا كه بسياري از شهروندان غربي كه خود از پيامبرانشان تقدس زدايي كرده اند، برخورد مسلمانان با اين مساله و تن دادن به محدوديت هايي را كه آنان براي قديسين خود قائلند، تجاوز به آزادي بيان مي دانند.
سازمان عفو بين الملل با انتشار بيانيه اي در اين زمينه موضع گيري كرد و گفت: آزادي بيان شامل تبليغ نفرت نمي شود. عفو بين الملل در عين حال حق هر كسي را براي بيان مسالمت آميز عقيده خويش از جمله تظاهرات مسالمت آميز به رسميت شناخته، ولي استفاده از خشونت را غيرقابل قبول دانست.
اين موضوع اما در ميان مسلمانان هم واكنش هاي متفاوتي را برانگيخت. از آتش زدن سفارت هاي اروپايي، تهديد به مرگ شهروندان دانماركي و تعيين جايزه براي كشتن هر دانماركي گرفته تا تفكيك قائل شدن بين اسلام راستين و اسلامي با تلقي فاشيستي. اسلام بنيادگرا و اسلامي كه در دست حكومتگران اقتدارگرا به اهرمي براي سركوب تبديل شده است.
محمد ارسي فعال سياسي در شيكاگو در مقاله اي تحت عنوان «چه كسي به پيامبر توهين مي كند» سياست نشريه دانماركي را غيرمسئولانه و نادرست دانست، اما خطاب به فقهاي محترم عالم اسلام نوشت: حقيقتا خنده آور است، مسابقه بي حرمتي و فحاشي متقابل را خودتان در جهان مد كرده ايد، حالا چرا ناله و مظلوم نمايي مي كنيد.
رامين احمدي فعال حقوق بشر در مقاله اي با عنوان «اين خرد خام به ميخانه بر»، نوشت: دوستان روشنفكر ما امروز بيخود نگران برخورد فرهنگ ما و دنياي غرب هستند. نگاهي به زندگي و اطراف خود بكنيد، اگر از اسلام و پيامبرش تقدس زدايي شده بود، وضع زندگي امروز شما چنين بدبخت و اسير در پنجه استبداد مذهبي نبود. تقدس رهبر و نظام از مقدسات ديگر ناشي مي شود و وقتي چيزي مقدس شد، گردش خطوط قرمز مي كشند. چون و چرا و انديشه و سئوال و شك و ترديد مجازات مي شود و هر گونه انتقاد و پرسش به نام توهين سركوب شديد مي گردد.
مزدك بامدادان نيز در مقاله اي با عنوان «اين مسلمانان زودرنج» نوشت: روزنامه هاي دانماركي هيچ نيازي به چاپ اين كاريكاتورها نداشتند و با اين كار خود هيچ گرهي را باز نكردند، ولي از آنجا كه قانون دانمارك و ديگر كشورهاي اروپايي اين حق را به شهروندان خود مي دهد كه حتي كاريكاتور خدا را هم بكشند، بايد از اين حق شهروندي و نه از كاري كه آنان كرده اند، پشتيباني كرد. كاسه پنهان در زير نيم كاسه خشم و خروش مسلمانان ولي بهره برداري سران خودكامه و آزادي ستيز كشورهاي اسلامي است كه براي سرپوش گذاشتن بر ناتواني خود از راهبري كشورهايشان، بر آتش سوزان ناداني توده هاي ناگاه مي دمند و در پي آنند كه از اين نمد پهن شده، كلاهي نيز براي خود بدوزند و گرسنگان كوچه و خيابان را به در نمايندگي هاي كشورهاي اروپايي ببرند تا خشمشان را بر سر در و ديوار و پنجره تهي كنند و از ياد ببرند كه سير كردن شكم تك تك مردم اين سرزمين ها بر گردن كيست.
در همين زمينه با دكتر احمد كاظمي موسوي اسلام شناس مصاحبه اي داشتيم.
دكتر احمد كاظمي موسوي: همانطوري كه كميسيون عفو بين المللي دو روز پيش در اعلاميه اش روشن كرد، مرز آزادي به آنجا نمي رسد كه تبليغ نفرت و انزجار بين شرق و غرب يا ملل يا گروه ها شود. هر آزادي براي خودش مرزي دارد و اين مرز را گاهي مي گويند تا مرز آزادي ديگران و گاهي تا جاهاي ديگر. اما آنچه كه مسلم است اهانت شده به مقدسات مسلمانان و در اين باره مسلمانان تا آنجا كه من اعتقاد دارم، اقدام هم كرده بودند كه جلوي اين نشر را بگيرند. بعد خود به خود به سوي بازار مسلمانان آمد و محصولات دانمارك را ممنوع اعلام شد. سپس اين گسترده تر شد و تركيد. اما در اصل موضوع تغييري نمي دهد. وقتي پيامبري را كه متعلق به دين ديگر است را به عنوان كسي كه بمب در دستارش مخفي كرده، منتشر مي كنيد، اين طبيعتا نشان مي دهد كه شما احترام قائل نيستيد و اهانت شديد داريد. اين حادثه اي است كه الان اتفاق افتاده و مي گذرد. آنچه مهم است، درسهايي است كه بايد بگيريم. دنياي غرب اكنون وارد مبارزه شده و نظرش را عوض نمي كند. در دنياي مسلمانان هم كه عده اي افراط گرا پيدا شدند و بهره برداري مي كنند از اين حوادث. اما كشورهاي مسلمانان، روشنفكران مسلمان چه بايد بكنند، به نظر من بايد بنشينند يك راه حل مياني براي روابط خودشان با غرب پيدا كنند و از تجربيات چين و هند استفاده كنند. تا از اين روند كه هميشه يك منبع فراهم كننده انرژي و مصرف كالا براي غرب نباشند.
م . ا: به هر حال لازمه اين امر يك مقدار مداراي فرهنگي است. با توجه به واكنش هايي كه اين روزها در كشورهاي مسلمان ديديم، آيا فكر مي كنيد جايي براي چنين مدارايي است؟
دكتر احمد كاظمي موسوي: در اين حالتي كه چند هفته اخير رخ داده خير، زيرا دولت هاي غربي جوابگوي ملت هاي خودشان هستند، اما به طور كلي من آن قسمت تندگرايان اسلامي را داخل نمي كنم، زيرا حسابشان جدا است. ولي ما در تاريخ داريم كه كشورهاي مسلمان بهترين مدارا را هم داشتند. مسلمانان در قرن 19 مستعمره انگليس و كشورهاي اروپايي شدند و مقاومتي نشان ندادند و تقريبا هميشه اروپايي ها استعمار را ادامه دادند. در همين نيمه اول قرن بيستم ما ديديم كه نه تنها مدارا بوده، بلكه غفلت بوده.
م . ا: حالا آن اسلامي كه شما مي گوييد مدارا را نشان داد، آيا متفاوت با اين اسلامي است كه بنيادگرايان عرضه مي كنند به مردم دنيا؟
دكتر احمد كاظمي موسوي: اسلام هميشه رنگ و روي مختلف داشته در دوران مختلف. اساسش همان اسلام است، اما اكنون هيچ يك از تحقيقاتي كه مي شود، نگاه نمي كند كه علت اين كه مسلمانان چرا اينطوري ديوانه شدند و به اين صورت درآمدند. حتما يك عللي دارد كه آن مدارايي كه در تاريخ داشتيم، كمرنگ شده. اما اصول مدارا هم ما داريم. جهاد هميشه به معني جهاد قتال نيست. جهاد براي معرفي دين هم هست، به منظورهاي ديگر هم هست و همه اينها در اسلام بوده.
انتقاد شونده راديو فردا از ديدگاه جرج بوش به دموكراسي در خاورميانه
مريم احمدي: هر هفته ايميل ها و فكس هايي از شنوندگان دريافت مي كنيم كه در آن يا درباره موضوعي ابراز عقيده و مطلبي تاييد يا تكذيب شده، يا صرفا از يك مورد نقض حقوق بشر خبر مي رسد. يكي از ايميل هاي دريافتي اين هفته درباره سخنراني سالانه جرج بوش رئيس جمهوري آمريكا بود. اين شنونده كه ايميل خود را با عنوان بيتاب امضا كرده است، از اين كه جرج بوش دموكراسي خاورميانه را از دموكراسي غربي جدا كرده، ابراز تاسف كرده است. آقاي بوش در آن سخنراني با ابراز خرسندي از اين كه در كشورهايي چون مصر و عربستان، گام هايي در جهت برگزاري انتخابات آزاد برداشته شده، گفت: دموكراسي در خاورميانه مانند دموكراسي ما نخواهد بود، چون در اين كشورها دموكراسي سنت هاي مردم ايران سرزمين ها را منعكس مي كند.
بخش هايي از ايميل «بيتاب»: هرچند سخنان آقاي بوش مبني بر ايستادگي آمريكا در قبال حكومت ايران، تسكيني بود بر روح هاي دربند ما ايرانيان، اما نكته اي در بيانات ايشان بود كه به شدت مرا در فكر فرو برد و ساعت ها به ساختار مذهبي ايشان انديشديم و كمي افسوس خوردم. آنجا كه دموكراسي خاورميانه و غرب را جدا كرد، چون پتكي بر سرم فرود آمد. از تناسب دموكراسي با سنت ها نام بردند و به ما فهمانيدند كه از اهداف عاليه استقرار دموكراسي در ميان مسلمانان يك گام به عقب نهادند. اين كه لمس تلخ چه واقعياتي باعث بيان چنين سخناني شد، مورد بحث من نيست، بلكه چنين تقسيم بندي هايي به معناي سست نمودن ريشه هاي تئوريك دموكراسي است. خيرمايه دموكراسي حقوق بشر است و نمي توان حقوق انسان ها در خاورميانه با غرب را متفاوت جلوه داد. انتظار ديرينه عاشقان آزادي اين است كه همان سنت هايي كه ايشان آنها را به رسميت شناخت، از اين منطقه رخت بركنند و تنها و تنها منشور حقوق بشر معيار و ملاك دموكراسي باشد، نه هيچ چيز ديگري. با خود فكر مي كنم آيا دموكرات هاي آمريكا چنين مرزبندي براي دموكراسي را مي پذيرند يا روحيه محافظه كارانه جرج بوش باعث چنين تعريفي شده است؟
م . ا: درباره نامه اين شنونده، نظر مهرانگيز كار فعال حقوق بشر را پرسيدم.
مهرانگيز كار: من تصور مي كنم كه شنونده شما به درستي توجه كرده به اين كه دموكراسي در تمام دنيا داراي تعريف واحدي است و نمي شود از دموكراسي تعاريف متعددي را مستفاد كرد و گفت كه مثلا اگر انتخابات آزاد در كشورهاي غربي مصداقي از دموكراسي است، مي تواند مثلا انتخابات غيرآزاد در كشورهاي ديگر مانند ايران مصداق دموكراسي باشد و آن وقت فقط بايك پسوند بومي مسائل را حل كنند. بنابراين نگرش و ديدگاه اين شنونده كاملا مبتني است بر مفاهيم دقيق و صحيحي كه از دموكراسي بايد فهميده شود. اما به طور كلي آنچه كه پرزيدنت بوش مطرح كرده، موضوع قديمي است. منشا آن نسبي گرايي فرهنگي است كه سالها است تئوريزه شده و نسبي گرايي فرهنگي به اين معنا است كه جوامع بشري مي توانند برپايه آيين، مذهب، دين و سنت هاي خودشان زندگي كنند و نبايد براي يكديگر از اين بابت مزاحمت ايجاد كنند. نسبي گرايي در ابتدا به نظر من يك نوع بينش مثبت و سودمند براي صلح بشريت بود، به اين معنا كه همزيستي مسالمت آميز مردم جهان را در كنار هم كاملا ميسر مي كرد، بخصوص در شرايطي كه مهاجرت زياد شده، اما متاسفانه دولت هاي مطلق گرا سوء استفاده كردند از نسبي گرايي فرهنگي و آن را به صورت سياسي تئوريزه كردند و تبديلش كردند به يك عامل و ابزار توجيه كاستي هايي كه درون اين حاكميت ها وجود دارد براي حفظ مطلق گرايي. اگر بخواهيم يك مثال ملموس بزنيم، بحث حجاب را مي توانيم مطرح كنيم. پيش از انقلاب ما كاملا مي توانيم آن بعد مثبت نسبي گرايي فرهنگي را در زندگي اجتماعيمان بررسي كنيم، به اين معنا كه زناني كه مومن به حجاب بودند، مي توانستند حجاب خودشان را به هر شكلي كه دلشان مي خواست حفظ كنند و زناني كه نمي خواستند با حجاب باشند، باز حق داشتند كه حجاب نداشته باشند. اين آن بازتاب مثبت نسبي گرايي فرهنگي بود. حال آنكه بلافاصله پس از انقلاب ما ديديم كه نسبي گرايي فرهنگي تبديل شد به ابزاري براي سركوب، ابزاري براي توجيه موارد نقض حقوق بشر و باز مثال ديگري اگر بخواهيم متناسب با فرهنگ اجتماعي زندگي خودمان بزنيم، فرض بفرماييد بحث سنگسار است. سنگسار موضوعي نبوده كه خاص فرهنگ بومي ايران باشد و براي عهد عتيق است و همه جوامع قديم به نوعي سنگسار را داشتند. حالا چه شده كه تبديل شده به يكي از شكل ها و جلوه هاي فرهنگ بومي ايران كه نمي شود حتي در قانونش هم تجديدنظر كرد. در هر حال آنچه كه اتفاق افتاده پس از اين سوء استفاده ها در دولت هاي مطلق گرا منجر به اين شده كه پسوند مثلا اسلامي را به حقوق بشر اضافه كنند و با اين پسوند بخواهند تاكيد كنند بر اين كه ما مختار هستيم بر اين كه اصل برابري انسان ها را برپايه فرهنگي بومي يا دين خودمان نپذيريم. حالا اين به عهده مردم در مناطقي كه گرفتار نسبي گرايي فرهنگي در سياستگذاري هستند، هست تا با يك چنين مفاهيمي مقابله كنند.
نظرات و پيشنهادات خود را درباره اين برنامه با آدرس الكترونيكي democracy@radiofarda.com يا با شماره فكس 2028287239 با ما در ميان بگذاريد.
