چشم انداز مذاکره روسای جمهوری چین و آمریکا بر سر ارزش برابری یوان و دلار: بحث بر سر اصول

در حالیکه ارزش برابری پول چین یوان در برابر دلار ترقی کرد، سیاستمداران و روزنامه‌نگاران آمریکائی به رئیس جمهوری آمریکا توصیه می‌کنند در دیدار این ماه خود با رئیس جمهوری چین کمونیست بازهم بر لزوم سرعت بخشیدن به اصلاح ارزش برابری واحد پول چین تاکید کند. پرهیز چین از شناور کردن ارزش برابری یوان، صادرات چین را ارزان و واردات آن را گران می‌کند و به موازنه منفی بازرگانی آمریکا با چین دامن می‌زند. از سوی دیگر، کمیسیون اروپا اعلام کرد که ترجیح می‌دهد چین در تغییر ارزش برابری پول خود شتاب نکند زیرا این کار باعث گران‌تر شدن پول اروپا در برابر پول آمریکا می‌شود. لارنس لیندسی، مشاور اقتصادی سابق کاخ سفید، در مقاله ای در وال استریت جورنال می نویسد دولت چین برای حفظ کنترل خود بر اقتصاد چین، با پائین نگه داشتن ارزش برابری پول چین مردم خود را فقیر نگه می دارد، ولی به مصرف کننده آمریکائی کالای ارزان می فروشد و به دولت آمریکا پول ارزان قرض می دهد. بهنام ناطقی (رادیوفردا، نیویورک): یوان، واحد پول چین، صبح پنجشنبه در معامله در بازار ارز شانگهای باردیگر نسبت به دلار ترقی کرد و به بالاترین رقم خود از زمان تغییر رسمی ارزش برابری رسید، از 8 و 164 ده‌هزارم یوان در ازای هر دلار به 8 و 190 ده‌هزارم. بانک خلق چین، که بانک مرکزی این کشور است، نوسانات ارز را کنترل می‌کند و اجازه نمی‌دهد که پول چین بیش از 3 دهم در صد از ارزش تعیین شده بالاتر یا پائین تر برود. ژوئیه گذشته که چین ارتباط پول خود با میانگین ارزش ارزهای دیگر را تغییر داد و قابلیت انعطاف بیشتری به پول خود بخشید، یوان بلافاصله 2.1 درصد افزایش یافت و از آن تاریخ تاکنون هم یوان یک درصد دیگر هم در برابر دلار بالاتر رفته است. از سوی دیگر، خبرگزاری رویتر گزارش داد که برخی از سناتورهای آمریکا تهدید کردند که در صورتی که چین از اصلاح نظام ارزی خود امتناع ورزد، آمریکا ناچار خواهد شد تحریم‌هائی علیه واردات چین وضع کند. سناتورهای آمریکا به خصوص بر لزوم شناور شدن ارزش برابری پول چین تاکید دارند. سناتور چارلز شومر Charles Schumer، دمکرات از نیویورک، و سناتور لیندسی گراهم Lindsey Graham، جمهوریخواه از ساوث کارولاینا، طرح قانونی را تدوین کرده‌اند که چین را تهدید می‌کند در صورتی که اجازه ندهد واحد پولش سریعتر خود را با دلار هماهنگ سازد، واردات آمریکا از چین با 27.5 درصد تعرفه گمرکی روبرو خواهند شد. سناتور شومر که دوهفته پیش از چین بازدید کرد توضیح داد که هر دو کشور چین و آمریکا با مشکلات اقتصادی روبرو هستند: آمریکا به سرمایه‌گذاری بیشتر و تولید بیشتر نیاز دارد و چین به مصرف بیشتر و تنها راه آن هم شناور شدن واحد پول چین است. اما امروز پنجشنبه کمیسیون اروپائی اعلام کرد که اروپا از سیاست چین در جلوگیری از تغییر سریع ارزش برابری یوان حمایت می‌کند و مایل نیست چین زیر فشار آمریکا پول خود را شناور کند یا اجازه دهد که ارزش برابری آن در برابر دلار به سرعت بالا برود. کمیسیون اروپائی که در بروکسل مقر دارد، در اطلاعیه‌ای که برای عرضه در اجلاس امروز وزرای دارائی اروپا در وین تهیه شده است، اعلام کرد که «چین باید قابلیت انعطاف ارزی بیشتر خود را در درازمدت و با آهنگی که خودش صلاح می‌داند، به مورد اجرا بگذارد. این سند حاکی است که اقتصاددانان اروپا از این نگران هستند که تغییر سریع ارزش برابری پول چین در برابر دلار، سبب بالارفتن بیشتر ارزش برابری پول اروپا و ژاپن بشود. آمریکا بزرگترین بازار برای 12 کشور اروپائی است که از واحد یورو استفاده می‌کنند و آنها نمی‌خواهند با پائین رفتن بیشتر دلار، کالاهاشان در آمریکا گران‌تر بشود. از سوی دیگر، روزنامه محافظه‌کار وال استریت جورنال روز پنجشنبه امروز در مقاله‌ای به قلم آقای لارنس لیندسی، مشاور اقتصادی سابق کاخ سفید، باردیگر چین را به شناور کردن ارزش برابری پول خود فراخواند و نوشت چین بدون سر و صدا به عنوان یک ابرقدرت که اقداماتش برای صلح وامنیت جهان، جنبه اساسی دارد، به آمریکا پیوسته است و شاهد آن هم همکاری چین بر سر خاتمه بخشیدن به برنامه‌های اتمی ایران و کره شمالی است. اما بر سر این موضوع‌ها، توافق آسان بدست می‌آید در حالیکه مشکل اصلی ارزش برابری یوان است که سازش بر سر آن برای چین و آمریکا آسان نیست زیرا هر کشور از اصول متفاوتی در این باره پیروی می‌کند. در چین، به زعم مشاور سابق اقتصادی کاخ سفید، اصل این است که حزب کمونیست می‌خواهد روند توسعه اقتصادی را در اختیار مطلق خود داشته باشد، و تا وقتی سیاست ارزی چین را نه اصول بازار بلکه دولت کمونیست تعیین می‌کند، این دولت کمونیست است که تصمیم می‌گیرد در آمریکا از رابطه با چین چه کسانی باید سود ببرند، مصرف‌کننده‌ها، تولید‌کننده‌ها، قرض‌کنندگان یا قرض‌دهندگان. آقای لیندسی می‌نویسد بعضی مواقع دولتها ارزش برابری ارز را ثابت نگه می‌دارند که بانکهای مرکزی را به نظم بکشند ولی در چین منظور از این کار حفظ کنترل دولت بر اقتصاد است. اما وی یادآور می‌شود که در آمریکا مصرف‌کنندگان و در نهایت اقتصاد کشور، از پائین نگه‌داشته‌شدن مصنوعی ارزش برابری پول چین سود می‌برند، به عبارت دیگر چین به آمریکا یارانه می‌پردازد، زیرا قیمت اجناس چینی که بازار آمریکا را پر کرده است، ارزان است. از طرف دیگر، بانک مرکزی چین هم برای حفظ این سیستم ناچار است دلارهای اضافی را جمع‌آوری کند و اکنون یک تریلیون دلار یا هزار میلیارد دلار، ذخیره کرده است که چون در داخل نمی‌تواند هزینه کند آن را به خزانه‌داری آمریکا وام می‌دهد، که یعنی هزینه استقراض برای آمریکا هم پائین می‌آید. اما در این میان، تولیدکنندگان کالاهای آمریکائی متضرر می‌شوند، اما ضرر آنها با سود مصرف‌کنندگان آمریکائی و خزانه‌داری آمریکا از وام ارزان قابل مقایسه نیست. لیندسی می‌نویسد دعوا سر اصول است. اشکال کار اینجاست که به خاطر تصمیمی که نه در آمریکا، بلکه در چین گرفته می‌شود، تولید کالاهای سرمایه‌ای و کشاورزی و نظائر آن در آمریکا پائین می‌آید و نمی‌شود به سیاستمداران آمریکائی گفت اگر چین می‌خواهد به ما یارانه بدهد بگذاریم بدهد، زیرا یارانه چین، نظام آمریکا را به اراده چین تغییر می‌دهد. وقتی دو هفته دیگر آقای هو جین‌تائو، رئیس جمهوری چین به آمریکا می‌آید، تاکید او بر کاهش از کسری موازنه بازرگانی آمریکا با چین خواهد بود که فکر می‌کند باعث اصلی شکایت سیاستمداران آمریکا از ارزش برابری یوان است. برای این کار، او به آمریکا سفارش‌های عمده خواهد داد، از جمله برای هواپیماهای عظیم بوئینگ و نظائر آن. اما این اصل را عوض نمی‌کند که این نه بازار و نه دولت آمریکا، بلکه دولت چین است که تصمیم می‌گیرد چه مقدار و از کدام کارخانه و کدام ایالت، خرید شود. آقای لیندسی می‌نویسد بوش باید به آقای هو گوشزد کند که دولت کمونیست به خاطر پایبندی خود به اصل حفظ کنترل، عملا دارد مردم چین را فقیر تر می‌کند. از نظر این مشاور سابق کاخ سفید، ایده‌ال این است که ارزش پول چین ماهی یک درصد بالا برود در حالیکه در حال حاضر روند افزایش آن هر سه ماه یک درصد بوده است. میانگین این دو می‌تواند سازشی باشد که بهتر است از تقابل، زیرا در هر تقابل بر سر اصول، چین بیشتر از آمریکا بازنده می‌شود.