انتشار خاطرات یک جاسوس روسیه تزاری در دربار شاه قاجار

خاطرات یک مامور اطلاعاتی روسیه تزاری در دربار محمدعلی شاه و احمد شاه قاجار منتشر شد. این مامور اطلاعاتی اسمیرنوف نام داشت و از سال 1907 تا 1925 در ایران بسر برد. کتاب خاطرات اسمیرنوف بر اساس یادداشتهای روزانه او فراهم آمده و توسط دکتر نوگزار تراوگانف ویراستاری و در اسرائیل به چاپ رسیده است. این یادداشتها قبلا در روسیه شناسایی شده بود اما منتشر نشده بود. علی سجادی (رادیو فردا): اسمیرنوف در سال 1907 توسط وزا رت دفاع روسیه به ایران فرستاده شد تا تعلیم و تربیت احمد میرزا ولیعهد محمد علی شاه را برعهده گیرد. اسمیرنوف در دوران اقامتش در ایران در خدمت سفیر روسیه در ایران بود که رئیس او به شمار می آمد و سیاستهای او را دنبال می کرد. اسمیرنوف که از سال 1907 تا 1909 در دربار محمد علی شاه و سپس از سال 1909 تا 1925 در دربار احمد شاه اقامت داشت. کتاب او شامل اطلاعات زیادی درباره دربار این دو پادشاه قاجاری و نیز نهضت مشروطه و رقابتهای دو دولت بریتانیا و روسیه در ایران آن روزگار است. کتاب خاطرات اسمیرنوف بر اساس یادداشتهای روزانه او فراهم آمده و توسط دکتر نوگزار تراوگانف ویراستاری و در اسرائیل به چاپ رسیده است. این یادداشتها قبلا در روسیه شناسایی شده بود اما منتشر نشده بود. در پیوستهای این کتاب نیز اسناد تازه ای به چاپ رسیده که قبلا کسی از آنها خبری نداشته است. از جمله این اسناد یادداشتهای مقامهای ایرانی به زبان فارسی، گزارشهای پیشرفت تحصیلی سلطان احمد میرزا و دیگر شاهزاده های قاجاری، و گزارشهای محرمانه و سالانه اسمیرنوف به مقامهای روسی را می توان نام برد. یکی از اسناد جالب متن تلگراف تزار نیکلای دوم به محمد علی شاه است و نامه های محمد علی شاه به فارسی به اسمیرنوف. از دیگر اسناد قابل توجه این کتاب اطلاعاتی درباره شخصیتهای سیاسی و انقلابی مشروطه چون ستارخان، باقرخان و یپرم خان است و همچنین اطلاعات تازه ای درباره ژنرال شاپشال روسی که از حامیان درجه اول محمد علی شاه در سرکوب مشروطه خواهان بود. همچنین عکسهایی از آرشیو خصوصی اسمیرنوف در این کتاب چاپ شده که قبلا در جایی منتشر نشده است.