در برنامه دوشنبه شب انتخابات 84، رادیو فردا در مصاحبه با مجتبی گهستانی روزنامه نگار در اهواز، انصافعلی هدایت روزنامه نگار در تبریز، مسعود کردپور روزنامه نگار در بوکان و محمود براهویی نژاد روزنامه نگار در زاهدان، به بررسی نقش مشارکت اقلیت های قومی در انتخابات ریاست جمهوری اسلامی می پردازد. امیر مصدق کاتوزیان (رادیو فردا): پیش از آنکه مشخص شود شورای نگهبان کدامیک از هزار و 16 نامزد نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی را تایید صلاحیت کرده، ستادهای تبلیغاتی هشت نامزد فعلی فعالیت خود را برای جذب آرای اقوام مختلف ایرانی آغاز کرده بودند. از جمله با برگزاری جلسات تبادل نظر که در آنها مثلا فعالان سیاسی کرد، آذری، بلوچ و عرب خواست های خود را با اعضای ستادهای غیر رسمی در میان گذاشتند.
رفتار اقوام گوناگون ایرانی از آن روی با اهمیت است که مطابق آنچه مطبوعات ایران از پژوهشهای قومی بازتاب می دهند، رای این افراد در 26 سالی که از استقرار جمهوری اسلامی می گذرد، رفته رفته در رقم زدن نتایج آرا تعیین کننده تر شده است.
رقابت میان ستادهای انتخاباتی نامزدهای مختلف را برای پیشی گرفتن از دیگر رقبا در جذب بیشتر آرای اقلیت های قومی تشدید کرده است. میزان رقابت ها آنچنان محسوس بوده است که برخی از فعالان جناح اصلاح گرای جمهوری اسلامی تلاش های انتخاباتی ستادهای برخی نامزدهای رقیب را زمینه ساز ناآرامی های چند روزه نیمه دوم فروردین ماه گذشته خوزستان دانستند. ناآرامی هایی که نهادهای رسمی حکومتی شمار کشته شدگان آن را پنج تن اعلام کردند.
بررسی چند و چون رفتار انتخاباتی اقوام ایرانی را در گزارش ویژه دوشنبه شب رادیو فردا از خوزستان آغاز می کنیم که هم اکنون سوگوار هفت قربانی چهار بمبگذاری در اهواز است که مجروحان آن تا 70 تن اعلام شدند.
مجتبی گهستانی(روزنامه نگار در اهواز): در حال حاضر در فضای انتخاباتی استان خوزستان طبق نظرسنجی ها هاشمی رفسنجانی با 27 درصد و آقای معین 18 و نه دهم درصد پیش هستند. با توجه به این که نارضایتی مردم زیاد است، پیش بینی ها این است که مشارکت نسبت به دوره های گذشته کمتر خواهد شد، اما رسانه ملی دارد تلاش می کند که این مشارکت را به حداکثر برساند. شنبه شب دکتر یزدی در اهواز سخنرانی داشتند که برای اولین بار در یک فضای باز در خیابان جمعیت انبوهی شرکت داشتند.
ا. م. ک: از اهواز به تبریز می رویم تا درباره تمایل انتخاباتی رای دهندگان آذری بشنویم.
انصافعلی هدایت (روزنامه نگار در تبریز): از مدتها پیش ستادها تشکیل شده و از وقتی رسما صلاحیت کاندیداها اعلام شد، تبلیغات را شروع کردند. ابتدا تبلیغات چندانی به چشم نمی خورد، ولی ازپنج شش روز پیش چهره شهر مقداری حالت تبلیغاتی پیدا کرد. در این میان آقایان رفسنجانی و احمدی نژاد تبلیغات زیادی کردند و در نظرسنجی ها آقای احمدی نژاد کمترین شانس را داشت، در حالی که آقای رفسنجانی حتی قبل از اعلام شرکت در انتخابات با شیوه های خاصی تبلیغاتی را آغاز کرده بودند. طبق نظرسنجی ها هاشمی رفسنجانی با 35 درصد در صدر قرار دارد، سپس آقای قالیباف با 16 درصد، مصطفی معین با 11 درصد پیش هستند. بنا بر پیش بینی ها حداکثر 35 درصد مردم در انتخابات شرکت کنند.
ا. م . ک: از میان نامزدها تنها محسن مهرعلیزاده آذری و مهدی کروبی لر هستند که تبارشان به اقوامی می رسد که در ایران کنونی اقلیت قومی به شمار می روند. اما تبار محمود احمدی نژاد سمنانی است، محسن رضایی، مسجد سلیمانی، محمدباقر قالیباف مشهدی، علی لاریجانی آملی زاده نجف، مصطفی معین نجف آبادی و اکبر هاشمی رفسنجانی بهرمانی. هیچ یک از این هشت نامزد از استانهایی که اقلیت قابل توجهی از اهل تسنن در آن ساکن هستند نیستند. به کردستان می رویم تا در مصاحبه با روزنامه نگاری که صلاحیت او برای نامزدی در انتخابات 27 خرداد رد شده است، از تمایل انتخاباتی مناطق کردنشین بشنویم.
مسعود کردپور(روزنامه نگار در بوکان): ظرف روزهای اخیر اکثر ستادهای انتخاباتی فعال شدند. دیدار آقای معین با مردم این مناطق و وعده های ایشان بیشترین جلب توجه را کرده. ولی متاسفانه فضای انتخاباتی از فضای انتخاباتی مجلس هفتم بسیار سردتر است. در شهرستان سنندج پس از بازی فوتبال تعداد شش هزار نفر از مردم به خیابان ریختند و به ستادهای تبلیغاتی حمله کردند. از کرمانشاه هم خبر می رسد که آنجا هم تعداد زیادی از جوانان در خیابان راهپیمایی کردند و به ستادها و پوسترهای تبلیغاتی حمله کردند.
ا. م . ک: برخی مشاهدات مسعود کردپور در مناطق کردنشین ایران با مشاهدات محمود براهویی نژاد روزنامه نگار زاهدانی از تمایل انتخاباتی به ویژه بلوچ های استان سیستان و بلوچستان هم تشابه هایی دارد و هم تفاوت هایی .
محمود براهویی نژاد (روزنامه نگار در زاهدان): در استان سیستان و بلوچستان ستادهای مختلف کاندیداها فعال هستند، از جمله هاشمی رفسنجانی با عناوین مختلف، آقای قالیباف و مصطفی معین بیشتر از سایرین فعال هستند. آقای احمدی نژاد کمترین تشکیلات را اینجا دارند. نظرسنجی ها بیشترین شانس را به آقای هاشمی رفسنجانی می دهند و رقبای اصلیشان معین و قالیباف هستند. اهل سنت الان در همه ستادها مشارکت فعالی دارند به خصوص در ستاد آقای هاشمی رفسنجانی. به نسبت دوران قبل این بار مشارکت مردم در انتخابات کمتر خواهد بود زیرا انگیزه های مردم چندان قوی نیست.
ا . م . ک: مساله شرکت اقوام ایرانی در انتخابات با توجه به احتمال سوء استفاده هایی که ممکن است از تمایلات قومی صورت گیرد، به نظر می رسد اهمیت بیشتری از هر زمان دیگری یافته است.
