فیلترینگ سایت های اینترنتی در ایران و راه های مبارزه با آن از دید یک کارشناس

با افزایش فیلترینگ یا صافی کردن فنی پایگاه های اینترنتی و به عبارتی سانسور بیش از یک میلیون آدرس اینترنتی از جمله سایت های سیاسی و فرهنگی و سایتهای خبری نظیر رادیو فردا و صدای آمریکا از دسترس کاربران اینترنت در ایران دور شده است. سام قندچی فعال اینترنتی و بنیانگذار وسردبیر سایت تحقیقی ایران اسکوپ در مصاحبه با رادیو فردا راه هایی را پیشنهاد می کند که بکمک آنها کاربران می توانند با کمک دوستان خود در خارج از کشور یا با کمک موسسه های عمده اینترنتی فیلترینگ را دور بزنند، و. پیشنهاد می کند صدها هزار آدرس فیلترشکن در داخل مرورگرهای کامپیوتری مثل Internet Explorer و Netscape به صورت code نوشته شود. وی می گوید: دولت ایران با سد کردن نقل و انتقال آزاد اطلاعات به رشد اقتصادی و آینده ایران ضرر می زند. با افزایش فیلترینگ یا صافی‌کردن فنی پایگاه‌های اینترنتی، بیشتر یک میلیون آدرس اینترنتی، از جمله سایت‌های سیاسی و فرهنگی و سایت‌های خبری نظی رادیوفردا و صدای آمریکا، از دسترس کاربران اینترنت در ایران دور شده است. آقای سام قندچی، فعال اینترنتی و بنیانگذار وسردبیر سایت تحقیقی ایران اسکوپ در مصاحبه با همکار ما در نیویورک بهنام ناطقی، چند راه پیشنهاد می‌کند که به کمک آن کاربران اینترنت می‌توانند با کمک دوستان خود در خارج از کشور یا با کمک موسسات عمده اینترنتی، فیلترینگ اینترنت در ایران را دور بزنند. بهنام ناطقی (رادیو فردا): فیلترینگ سایت‌های اینترنتی در ایران که به خاطر تعدد شرکت‌های خدمت دهنده و عدم امکان کنترل همه آنها صورت بلبشوئی دارد، در هرحال باعث شده است که بسیاری از کاربران از تلاش برای دسترسی به سایت‌های فیلترشده منصرف شوند. آقای سام قندچی، که چهارسال است مقالات سیاسی و اجتماعی در باره ایران را از طریق سایت اینترنتی خود ایران سکوپ جمع‌آوری و منتشر می‌کند، اخیرا در مقاله‌ای در باره فیلترینگ به راه‌هائی اشاره کرد که می‌توان سیاست فیلترگذاری اینترنتی جمهوری اسلامی را خنثی کرد. آقای سام قندچی می‌گوید موضوع دسترسی آزاد به اطلاعات واخبار، نه تنها یک مقوله اجتماعی و سیاسی است، بلکه به اقتصاد ایران و پیشرفت کشور مربوط می‌شود. سام قندچی (مسئول سایت اینترنتی ایران سکوپ، واشنگتن): آزادی اطلاعات و نقل و انتقال اطلاعات به عنوان نیاز کل اقتصاد فراصنعتی درآمده یعنی، واقعیت‌اش این است که کاری که دولت ایران دارد می‌کند با فیلترگذاری این است که دارد ضرر می‌زند به رشد و آینده ایران، با سد کردن نقل وانتقال اطلاعات. این نیست که فقط یک موضوع آزادی‌های حقوقی و اجتماعی مردم به صورت کلی مطرح باشد بلکه این یک نیاز جامعه فراصنعتی کنونی است که دارد در همه دنیا شکل می‌گیرد. ب.ن.: آقای قندچی می‌گوید در حدود یک میلیون سایت فرهنگی، خبری و علمی در ایران فیلتر می‌شود. سام قندچی: از بعد از اینکه دولت جدید احمدی‌نژاد بر سر کار آمده، ملاحظه می‌شود که میزان فیلترینگ در ایران خیلی افزایش پیدا کرده یعنی حتی یک سری تشکیلات اصلاح‌طبان مذهبی مثل نهضت آزادی هم این موضوع را اعلام کردند، یعنی در گذشته توجیه می‌کردند که بعضی سازمان‌ها هستند که تروریست‌ هستند، بعضی سایت‌ها هستند که سکسی هستند به این دلایل اینها را میشمردند، به این دلایل سایت‌های مستند و علمی و تاریخی هم دارد فیلتر می‌شود و چیزی که واقعیت است این است که مقدار فیلترینگ به قدری تشدید شده که می‌گویند از 600 هزار تا یک میلیون سایت فیلتر می‌شود در ایران. ب.ن.: برای تهیه فهرست سایت‌های ممنوعه، جمهوری اسلامی از تکنیک‌های پیشرفته‌ و اتوماتیکی استفاده می‌کند از جمله استفاده از محتوای سایت‌ها. سام قندچی: نوع فیلترینگی که اینها انجام می‌دادند این بود که تعداد سایت‌هائی که باید فیلتر شود لیست‌ آنها را می‌گرفتند و می‌دادند به provider های سرویس اینترنت در ایران و می‌گویند اینها را باید فیلتر کنید ولی اینکه این لیست را چگونه تهیه می‌کنند، امروز حتی از semantic فیلیترینگ استفاده می‌کنند به این معنی که تعداد زیادی لغت‌های مختلف مثل آزادی و حقوق بشر و غیره را داده‌اند به این سیستم واین سیستم می‌تواند نگاه کند که کدام سایت‌ها هست که این عبارات در آن‌ها بیشتر ردو بدل می‌شود و بر این مبنا این‌ها را به لیست فیلترینگ اضافه می‌کنند و خیلی وقت‌ها هم سایت‌های خودشان است که فشار می‌گذارند و بعد دو باره می‌روند آنها را از توی لیست حذف می‌کنند، مثل سایت امروز که مال اصلاح‌طلبان اسلامی است که چندین بار رفته در لیست فیلترینگ و حذف شده یا اسم‌شان را تغییر داده‌اند بدون اینکه IP آدرس آنها تغییر کند. اینکه خود مردم چکار می‌توانند بکنند این است که خیلی الان سرویس‌های web hosting در ایران است مثل Iran Web Design که هرکس می‌تواند مطالبی که دریافت می‌کند چه به صورت ای‌میل چه به صورت پراکسی از سایت‌هائی که فیلتر می‌شوند، اینها را قشنگ بگذارند روی سایت‌هاشان. الان ما می‌دانیم که در ایران طبق آمار 4 میلیون تا 6 میلیون کاربر اینترنت وجود دارد و دولت که نمی‌تواند چهار تا شش میلیون نفر را دستگیر کند یا چهار تا شش میلیون سایت را بگیرد و فیلتر کند. ب.ن.: یکی از راه‌هائی که آقای سام قندچی برای دور زدن فیلیرینگ در ایران پیش‌نهاد می‌کند، ایجاد پراکسی‌ها سایت‌های جانشین خصوصی یا فیلترشکن‌های خصوصی است که می‌توان از طریق آنها به سایت‌های دیگر دسترسی پیدا کرد بدون اینکه اسم و آدرس آن سایت‌ها مستقیما از خط سرویس‌دهنده داخل کشور عبور کند. سام قندچی: یک راهی که مدتی است پخش شد، راه پراکسی است که یک آدرس دیگری است که می‌گذارید در browser خود. پراکسی به آنها اجازه می‌دهد که سایتی که فیلترشده را به آن دسترسی پیدا کنند. ولی دولت ایران خیلی فوری این‌ها را فیلتر می‌کند. در نتیجه مشکلی که الان هست این است که پراکسی‌های عمومی، آدرس پراکسی‌های عمومی که اعلام می‌شوند، اینها خیلی زود خودشان فیلتر می‌شوند و در نتیجه قابل استفاده نیستند. یعنی حتی بعضی‌ وقت‌ها یک روز دو روز بعد از اینکه اعلام می‌شوند، دیگر قابل استفاده نیستند. برای اینکه این مشکل را حل کنید چند راه هست. یکی اش این است که اگر کسی در خارج به اینترنت دسترسی دارد از آنها خواهش کنید که یک پراکسی در روی ماشین خودشان برای شما درست کنند، و آن آدرس را به شما بدهند و کار سختی هم نیست. وقتی شما این آدرس را استفاده می‌کنید، یک پراکسی عمومی دیگر نیست. یک پراکسی خصوصی است که دوست شما در خارج برای شما درست کرده و در نتیجه این را دیگر کسی نمی‌تواند در ایران فیلتر کند. ب.ن.: راه دیگری که آقای قندچی پیشنهاد می‌کند این است صدهاهزار فیلترشکن در داخل مرورگرهای اینترنتی مثل Internet Explorer و Netscape به صورت کود مخفی توسط شرکت‌های نرم‌افزاری سازنده این مرورگرها مثل Netscape قرار داده شوند. سام قندچی: اگر این کار انجام بشود این را دیگر جمهوری اسلامی نمی‌تواند فیلتر کند چون نمی‌داند این آدرس‌ها چه آدرس‌هائی هستند و تا بخواهد این‌ها را در بیاورد و مانیتور کند و اگر به خصوص تعداد اینها زیاد باشد، مثلا چندصد هزار باشد، به این راحتی نیست که بتواند خیلی فوری همه این آدرس ها را فیلتر کند و بعد هم اینها می‌توانند هر چند ماه یکبار آدرس‌های جدید در براوزر browser ها upload کنند و با update که browser ها را می‌کنند این کار را انجام دهند. چنین کاری خیلی پایه‌ای تر است و اگر انجام بشود به نظر من می‌شود خیلی راحت فیلترینگ را دور زد و این پایه‌ای‌ترین کاری است که از نظر تکنیکی می‌توان انجام داد. ب.ن.: آقای سام قندچی، بنیانگذار سایت اینترنتی ایران سکوپ همچنین پیشنهاد می‌کند شرکتهای سرویس‌دهنده عمده مثل یاهو و مایکروسافت به کاربران ایرانی اجازه دهند روی سایت‌های آنها برای خود پراکسی یا فیلترشکن درست کنند. سام قندچی: همینجور هم می‌توانم اشاره کنم که اگر موسساتی مثل یاهو و گوگل، اگر اجازه بدهند به کسانی که حساب روی اینها باز می‌کنند، چون می‌دانم خیلی ایرانی‌ها روی اینها account دارند و e-mail دارند روی یاهو، اگر اینها اجازه بدهند شما روی اکانتی که دارید پراکسی بسازید بعد می‌توانید از همان پراکسی یا فیلترشکن استفاده کنید و تماس بگیرید و سایت‌هائی که می‌خواهید ببینید. این هم یک چیزی است که یاهو و گوگل می‌توانند تامین کنند برای مصرف‌کنندگان ایرانی‌شان.