«وثیقه» آخرین فیلم «تام کروز»: لذت گناه آلود تماشای خشونت و کشتار

در فيلم «وثيقه» که از فردا (جمعه) در سينماهاي سراسر آمريکا اکران مي‌شود، ستاره محبوب سينماي هاليوود، تام کروز، نقش يک قاتل حرفه‌اي را ايفا مي‌کند .که براي جنايات خود يک شب در لس‌آنجلس با يک راننده تاکسي همراه مي‌شود.نقش راننده تاکسي را هنرپيشه برجسته سياهپوست Jamie Foxx ايفا مي‌کند. در آغاز فيلم، کروز، که براي اين نقش ريش بزي کمرنگي گذاشته است و موهايش را نيز به رنگ روشني درآورده، به راننده پيشنهاد مي‌کند که براي پنج مقصد 500 دلار بگيرد. هر کدام از آدرس‌ها، محل يکي از قربانيان وینسنت، شخصیت تام کروز است که شاهدهاي يک دادرسي عليه تبهکاري هستند در دام قانون. راننده تاکسي، بعد از آنکه به ماموريت شخصيت تام کروز پي مي‌برد، خود رانيز قرباني بعدي مي‌بيند زيرا مي‌بيند که قاتل چگونه به خونسردي، هر شاهدي را در مسير خود از بين مي‌برد. بهنام ناطقي (راديوفردا، نيويورک): فصل تابستان فصل فيلم‌هاي هيجان‌انگيز مملو از تعقيب و گريز است و فيلم Collateral يا «وثيقه» ساخته مايکل من Michael Mann که از فردا صبح در سينماهاي سراسر آمريکا و نيمي از جهان اکران مي‌شود، يکي ديگر از فيلم‌هاي حادثه‌اي تابستان امسال است، اما به نظر خيلي از منتقدها، فيلمي برجسته است که در چارچوب داستاني هيجان‌انگيز در باره برخورد يک قاتل حرفه‌اي و يک راننده تاکسي در لس‌آنجلس، خوراکي براي تفکر به تماشاگر مي‌دهد نه تنها در باره کشتار، بلکه در باره لذت گناه‌‌آلود تماشاي کشتار بدون پشيماني که در اينگونه فيلم‌ها با مهارت و هنرتمام بازسازي مي‌شود. درفيلم Collateral يا وثيقه، تام کروز Tom Cruise جوان اول سينماي هاليوود را داريم که براي اولين بار يک نقش منفي بر عهده گرفته است. نقش راننده تاکسي را هنرپيشه برجسته سياهپوست Jamie Foxx ايفا مي‌کند. در آغاز فيلم، کروز، که براي اين نقش ريش بزي کمرنگي گذاشته است و موهايش را نيز به رنگ روشني درآورده، به راننده پيشنهاد مي‌کند که براي پنج مقصد 500 دلار بگيرد. هر کدام از آدرس‌ها، محل يکي از قربانيان تام کروز است که شاهدهاي يک دادرسي عليه تبهکاري هستند در دام قانون. راننده تاکسي، بعد از آنکه به ماموريت شخصيت تام کروز پي مي‌برد، خود رانيز قرباني بعدي مي‌بيند زيرا مي‌بيند که قاتل چگونه به خونسردي، هر شاهدي را در مسير خود از بين مي‌برد. سئوالي که فيلم از تماشاگر مي‌پرسد، به قتل‌هاي بي‌فکر و بي‌پشيماني ساختگي در فيلم محدود نمي‌شود، بلکه فراتر از آن به مرگ و مير در سراسر جهان اشاره مي‌کند. در صحنه‌اي از فيلم، جائي که راننده تاکسي کشتار خونسرد آدمها را زير سئوال مي‌برد، تام کروز از او مي‌پرسد کجا بود وقتي صدهاهزار تن ظرف يک شب در رواندا به قتل رسيدند و چگونه است که در برابر مرگ آدمي که نمي‌شناسد حالا مي‌خواهد از خود پروا نشان دهد. اين صحنه، و صحنه‌هاي هيجان‌انگيز ديگ فيلم «وثيقه» يا Collateral که مايکل من کارگردان چيره‌دست هاليوود با ظراف و مهارت و سرعت سرگيجه‌آور آنها را بازسازي کرده است، تماشاگر را نسبت به لذتي که از تماشاي کشتار مي‌برد، شرمگين مي‌سازد، شرمگين از لذت گناه‌آلودي که تماشاي خشونت در انسان برمي‌انگيزد. آقاي David Denby منتقد مجله وزين New Yorker گفته‌هاي وينسنت، شخصيت تام کروز در فيلم «وثيقه» را به مونولوگي تشبيه مي‌کند که اورسن ولز، در نقش فروشنده پني‌سيلين تقلبي در فيلم کليدي کرول ريد Carol Reed از رمان مشهور گه‌رهم گرين Graham Green «مرد سوم» The Third Man بر زبان مي‌راند، هنگامي که از بالاي يک چرخ فلک به پائين نگاه مي‌کند و آدمها را به ستارگان آسمان تشبيه مي‌کند که خاموش شدن يکي يا چند تا تاثيري در مسير جهان باقي نمي‌گذارد. تام کروز از زبان «وينسنت» شخصيت قاتل حرفه‌اي در فيلم Collateral هم از ميلياردها انساني که روي کره زمين زندگي مي‌کنند سخن مي‌گويد که کسي پرواي کشته شدن آنها را ندارد و مي‌افزايد که تحول دارويني در جهان به مرگ نياز دارد. در رابطه اين زوج غير عادي، قاتل حرفه‌اي و راننده تاکسي، فيلم Collateral صاحب وزن و عمق مي‌شود. مايکل من، که فيلمهاي برجسته و هيجان‌انگيزي مثل Heat و The Insider را اخيرا از وي ديده‌ايم، از نظر منتقد «نيويورکر» يکي از بهترين کارگردان‌هاي هاليوود است، اما آقاي دنبي توضيح مي‌دهد که اين به آن معنا نيست که او بزرگترين هنرمند هاليوود است، زيرا مايکل من، انسانگرائي مارتين اسکورسيز يا گرما و نمايشگري اسپيلبرگ را در کار خود ندارد، از کنجکاوي اخلاقي کلينت ايستوود در فيلمهائي مثل Unforgiven (نابخشوده) يا «رودخانه ميستيک» بي بهره است، اما به نظر اين منتقد، مايکل من برخلاف کارگردان‌هاي ديگر فيلم‌هاي هيجان‌انگيز، در ساختن فصل‌ها يا سکانس‌هاي سينمائي مهارت دارد و قادر است هر صحنه را به اجزاي سازنده آن طوري تجزيه کند که به تماشاگر امکان مي‌دهد در آنها زندگي کند.