اختلاف بر سر معني رجال در قانون اساسي جمهوری اسلامی

بنا به اصل 115 قانون اساسي جمهوري اسلامي نامزد احراز مقام رياست جمهوري اسلامي بايد از رجال باشد. آقاي الهام سخنگوي شوراي نگهبان، مي گويد: دريافت شوراي نگهبان تا کنون از واژه رجل يا رجال صرفا مرد يا مردان نبوده است اما چون معاني بر مبناي حقيقي آنها وضع مي شود، معناي حقيقي رجل جنس مذکر يا مرد است. اعظم طالقانی که هفت سال پيش خود را نامزد رياست جمهوري اسلامي کرده بود، در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: آقاي علامه طباطبايي در سوره اعراف رجال را به معناي انسان و انسانهايي که يک ويژگيهاي شخصيتي علمي، اجتماعي، فرهنگي، سياسي خاصي دارند تفسير کرده اند. آيت الله مهدوي کني هم در اوايل انقلاب در رابطه با آيه اي رجال را باز انساني در حيطه فرهنگي، اجتماعي سياسي مطرح کردند. حالا من نمي دانم آقاي الهام اين توجه را ندارند که عملا و مفسرين ما هم به اين مساله توجه داشته اند و پاسخ درست داده اند. عليرضا طاهري (راديو فردا): رجل يعني مرد، رجال هم يعني مردان، مرد و مردان، همين و بس. غلامحسين الهام با اعلام اين نظر کوشيده است به سالها بحث درباره نامزدي زنان براي احراز مقام رياست جمهوري اسلامي پايان دهد. در اصل 115 قانون اساسي جمهوري اسلامي نامزد احراز مقام رياست جمهوري اسلامي بايد از رجال باشد. آقاي الهام سخنگوي شوراي نگهبان، شوراي مفسر قانون اساسي جمهوري اسلامي مي گويد: دريافت شوراي نگهبان تا کنون از واژه رجل يا رجال صرفا مرد يا مردان نبوده است. آقاي الهام اما بي درنگ مي افزايد اما چون معاني بر مبناي حقيقي آنها وضع مي شود، معناي حقيقي رجل جنس مذکر يا مرد است و بس. اما اعظم طالقاني دختر آيت الله سيد محمود طالقاني يکي از پايه گذاران انقلاب اسلامي با اين تعبير سخنگوي شوراي نگهبان موافق نيست. خانم طالقاني هفت سال پيش براي مشخص شدن معناي رجل و رجال در قانون اساسي خود را نامزد رياست جمهوري اسلامي کرد. وي به شيرين فاميلي از راديو فردا مي گويد: اعظم طالقاني: ايشان دليلي نياورده براي اينکه چرا مي گويد همان مرد است. طبق قانون اساسي اين نمي تواند همچين چيزي باشد. به هيچ وجه نمي توانيم بگوييم مرد است، بلکه نخبگان است. اين برداشت آقايان است، اگر الان خانمي داريم آماده که فرض کنيد بخواهد رئيس جمهور شود، اما ممکن است دهها خانم هم داشته باشيم که واقعا تمايل داشته باشند و آن شايستگي را هم داشته باشند، تدبير امور هم داشته باشند، اطلاعاتي هم داشته باشند، ولي در مقابلش مرداني باشند که اصلا اين شرايط را نداشته باشند. حالا اينجا بايد بگوييم که کدام مي تواند، کدام نمي تواند، خب اينجا عقل به ما مي گويد به لحاظ عقلاني آن که شرايط کاملتر را دارد. شيرين فاميلي (راديو فردا): شما مي فرماييد تفسير شده از کلمه رجال. اعظم طالقاني: تفسير هم نمي تواند بشود. رجال در قرآن 14 تا 16 بار آمده. آقاي علامه طباطبايي هم اتفاقا در سوره اعراف رجال را به معناي انسان و انسانهايي که يک ويژگيهاي شخصيتي علمي، اجتماعي، فرهنگي، سياسي خاصي دارند تفسير کرده. ايشان هم در تفسير الميزان در سوره اعراف اين را مطرح مي کنند و البته آيت الله مهدوي کني هم يک مطلبي از ايشان دارم که ايشان رجال را در اوايل انقلاب که سخنراني داشتند در رابطه با آيه اي رجال را باز انساني در حيطه فرهنگي، اجتماعي سياسي مطرح کرده. حالا من نمي دانم آقاي الهام اين توجه را ندارند که عملا و مفسرين ما هم به اين مساله توجه داشته اند و پاسخ درست داده اند. ش . ف : با توجه به اين که اينقدر اين بحث انگيز است، پس چرا در قانون اساسي گنجاندند که چنين تفسيرهايي شود؟ اعظم طالقاني: خب رجال به معناي به هر حال شخصيت است و اينها مي خواستند بگويند شخصيتهاي سياسي، نمي خواستند بگويند مردان يا زنان. من تصورم اين است يا دلايل ديگري داشته. بايد رفت در مباحثات خبرگان که البته من آن را هم مطالعه کردم، مباحثاتي که انتشار يافته، ولي انتشارنيافته ها را من اطلاع ندارم. آن زمان خانم گرجي بودند در مجلس که ايشان هم در موافقت با رياست جمهوري زنان صحبت کردند. ش . ف: خانم طالقاني به نظر شما به اين ترتيب با توجه به اين که شما کسي بوديد که اين بحث را مطرح کرديد هميشه، راه حل نهايي اين که اين ابهامات برطرف شود، چيست؟ اعظم طالقاني: گفتگو. تنها راهش اين است که آنها بگويند، ما بگوييم، آنها بگويند ما بگوييم، بالاخره آنقدر بگوييم تا جا بيافتد، هيچ راه ديگري ندارد. ما استدلال کنيم، آنها هم استدلال کنند.