(rm) صدا |
اميرمصدق كاتوزيان (راديوفردا): يك هيات ايراني به حسين صادقي، مدير امور حوزه خليج فارس در وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي وارد نجف شد تا كمك كند به موقعيت آچمز كه در صفحه شطرنج روياروئي مقتدي صدر، روحاني شيعه با مواضع آشكار ضد آمريكائي، در عراق، و نيروهاي ائتلاف به رهبري آمريكا در آن كشور ايجاد شده، پايان دهد.
پيش از ورود اين هيات منابع نزديك به مقتدي صدر به خبرگزاري ها گفتند او از استقبال تهران استقبال كرده است زيرا از جانب يك كشور اسلامي مطرح شده است. اما دكتر داود هرميداس باوند، استاد روابط بين الملل وتحليلگر سياسي در تهران، معتقد است هيات ايراني با بلندپايگان شيعي در عراق، مانند آيت الله سيدعلي سيستاني ديدار خواهد كرد نه مستقيما با مقتدي صدر.
دكتر داود هرميداس باوند (تهران): نفوذ مستقيمي اگر ايران بخواهد بر مقتدي صدر داشته باشد، آن اتهاماتي كه به ايران وارد كرده اند تائيد مي شود. اين نه به نفع مقتدي صدر است نه به نفع ايران است. ايران هم كه هياتي فرستاده، قبل از هر چيز اين هيات وارد مذاكره با رهبران شيعه آيت الله سيستاني و اينها خواهند بود.
ا.م.ك.: مقتدي صدر رهبر سپاه مهدي است، شورشيان مسلح شيعه، كه در اين ماه در بغداد و به ويژه در شهرهاي شيعه نشين جنوب عراق درگيري هائي مرگبار و خونيني خاصه با نظاميان آمريكائي داشته اند. اما پيش بيني مي شود هيات ايراني علاوه بر ميانجيگري ميان اين دو طرف بتواند كمك كند شماري از شهروندان خارجي كه اخيرا در عراق به گروگان گرفته شده اند، آزاد شوند. هيات پنج نفره ايراني ديروز وارد بغداد شد تا ابتدا با مسئولان ائتلاف و اعضاي شوراي حكومت انتقالي عراق و شخصيت هاي روحاني گفتگو كند. بنابر گزارشها، نخستين بار اين هيات هاي بريتانيائي بودند كه پشنهاد ميانجيگري ايران را دادند و آمريكا با آن موافقت كرد.
مقامات ايران پيش از اين اظهار نظر كردند كه اگر آمريكا مي خواهد ثبات در عراق حكمفرما شود، بايد با همسايگان عراق به رايزني بپردازد و خواستار كمك آنها شود. اين درحالي است كه سخنگوي وزارت امورخارجه آمريكا، ريچارد باوچر، ديروز به خبرنگاران گفت آمريكا از مقامات ايراني دعوت نكرده در عراق به ميانجيگيري بپردازند اما افزود واشنگتن به تهران گفته است ايران مي تواند نقشي مثبت در فرونشاندن بحران در عراق بازي كند.
ريچارد باوچر: ما براي ايران و ديگر همسايگان عراق روشن ساخته ايم كه همه كشورها بايد نقشي كمك دهنده در تثبيت اوضاع بازي كنند. هر كاري مي توانند براي تثبيت اوضاع انجام دهند و از هر نوع اقدام و مداخله اي كه احتمالا بر بحرانها بيافزايد، پرهيز كنند. بايد بگويم كه اينها را همواره و اخيرا براي ايران روشن كرده ايم.
ا.م.ك.: از سوي ديگر ديروز كمال خرازي، وزير امورخارجه جمهوري اسلامي گفت ميان تهران و واشنگتن تماس هائي در باره بحران عراق برقرار شده است.
كمال خرازي: ما مكاتبات زيادي با آمريكائي ها داريم در مورد عراق هم مكاتبات زيادي هست و طبعا چنين درخواست هائي از آمريكا هست كه ما كمك كنيم به بهبود اوضاع در عراق و ما هم داريم اين تقاضا را انجام مي دهيم.
ا.م.ك.: داود هرميداس باوند، تحليلگر سياسي در تهران با اشاره به نفوذ ايران در عراق يادآوري مي كند كه ديگر همسايگان عراق از اين نفوذ چندان خشنود نيستند.
داود هرميداس باوند: ايران به دليل رابطه جغرافيائي گسترده و ارتباط فرهنگي و سياسي و به خصوص با توجه به اينكه 60 درصد از مردم عراق را شيعيان تشكيل مي دهند، رهبران شيعه عراق هم ايراني الاصل هستند، و روابطي هم مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق دارد كه قبلا در ايران بوده، و خود كردها بارزاني يا طالباني هر كدام روابط حسنه اي لااقل در يك مقطعي در ايران داشته اند، و بنابراين، درميان همسايگان عراق ظاهرا جايگاه ايران از نظر نفوذو ارتباط موثر تر است اما اين نكته را نبايد فراموش كرد كه ديگر همسايگان عراق مثل سوريه و عربستان بدون ترديد خشنود نيستند از اينكه ايران بتواند چنين نقشي را ايفا كند مضافا به اينكه آنها هم عملا و قلبا بر آن هستند كه آمريكائي ها مشكلاتشان در عراق عميق تر شود و عطف توجه به ساير برنامه هائي كه در منطقه دارد، فعلا عملي نباشد. من فكر نمي كنم ديگر همسايگان عراق از اينكه ايران موفق بشود در ايفاي اين نقش خشنود باشند.
ا.م.ك.: روز دوشنبه، ژنرال جان ابي زيد، فرمانده نيروهاي آمريكائي مستقر در منطقه خليج فارس، و سوريه را متهم كرد كه در عراق دست به اقدام هاي غيرمفيد زده اند، اما اين راهم گفت كه عناصري در ايران هستند كه در پي محدود كردن نفوذ مقتدي صدر هستند. مقامات ايراني در هفته هاي گذشته اعلام كردند ارتباطي ميان آنها و اقدامات و تصميمات مقتدي صدر در عراق وجود ندارد. گري سيك، استاد سياست خاورميانه در دانشگاه كلمبياي نيويورك و مشاور پيشين كاخ سفيد در زمان انقلاب بهمن 1357 و دوران گروگانگيري اعضاي سفارت آمريكا در تهران مي گويد به رغم انتقادات واشنگتن از تهران، آمريكا در عراق متكي به مساعدت ايران بوده است. وي مي افزايد پيش زمينه همكاريهاي اخير در عراق از سوئي از طريق مقامات بريتانيائي فراهم شده است و از سوي ديگر با سفرهاي رسمي اعضاي شوراي حكومت موقت عراق به تهران ممكن شده است. به گفته آقاي سيك، نقشي كه تهران مي تواند در عراق بازي كند، هم به دليل مناسبات سياسي پيشين و هم به دليل نفوذي كه در ميان شيعيان اين كشور دارد، قابل چشمپوشي نيست.
گري سيك: اگر ايران بخواهد با آمريكا همكاري كند، اين همكاري سودمند خواهد بود اما اگر ايران تصميم بگيرد كه با آمريكا آشكارا مخالفت كند، چنين كاري از ديدگاه آمريكا بسيار نامطلوب خواهد بود و حتي در واقع مي تواند فاجعه بار باشد. بنابراين، به نظر من ايجاد روابطي كاري به آن معني نيست كه دولتها بارديگر روابط ديپلماتيك با هم برقرار كنند. به آن معني نيست كه آنها بايد به يكديگر ابراز عشق كنند. معنايش اساسا همكاري با يكديگر بر سر قضاياي چشمگير دو جانبه است. آنچه در عراق روي مي دهد به شدت براي ايران مهم است و به شدت براي آمريكا اهميت دارد.
ا.م.ك.: اما اهميتي كه گري سيك، مشاور پيشين كاخ سفيد در امور ايران به آن اشاره مي كند، تا چه حد بر روي مناسبات كنوني ايران و آمريكا اثر مي گذارد؟ داود هرميداس باوند، تحليلگر سياسي در تهران، مي گويد سفر هيات ايراني به عراق مي تواند نقطه آغازي براي ترميم مناسبات تهران و واشنگتن باشد.
داود هرميداس باوند: خوب اين يك opening است. قبلا هم آمريكائي ها در رويداد زلزله بر آن بودند كه از آن جو humanitarian استفاده كنند و در هرحال يك نوع ديالوگي برقرار بشود براي تصفيه مشكلات.
ك.م.ا.: روز گذشته كمال خرازي، وزير امورخارجه جمهوري اسلامي به خبرنگاران گفت مذاكراتي ميان تهران و واشنگتن در جريان بوده است. اما اين مذاكرات اكنون متوقف شده است. خرازي آنگاه اظهارنظر كرد كه تهران بر اين باور است كه اين گفتگوها بي نتيجه است زيرا به گفته او آمريكا وعده هائي مي دهند اما به آنها پاي بند نيستند. گزارش ويژه راديو فردا اختصاص دارد به سفر هيئت ايراني به عراق براي ميانجيگري در بحران موجود. دكتر داود هرميداس باوند، استاد روابط بين الملل و تحليلگر سياسي در ايران مقتقد است هيئت ايراني با بلندپايگان شيعي در عراق مانند آيت الله سيدعلي سيستاني ديدار خواهد كرد نه مستقيما با مقتدي صدر. وي در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: گفتگوي مستقيم نه به نفع مقتدي صدر است نه به نفع جمهوري اسلامي. گري سيك، استاد سياست خاورميانه در دانشگاه كلمبياي نيويورك و مشاور پيشين كاخ سفود در زمان انقلاب بهمن 1357 و دوران گروگانگيري اعضاي سفارت آمريكا در تهران، در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: به رغم انتقادات واشنگتن، آمريكا در عراق متكي به مساعدت هاي ايران بوده است.
