اجراي نمايش موزيكال «زهره و منوچهر» ايرج ميرزا در نيويورك، از ديد كارگردان و هنرپيشگان

امير آرمين (راديوفردا): شب گذشته براي نخستين بار در آمريکا، نمايش موزيکال زهره و منوچهر به کارگرداني هنرمند برجسته رقص وتئاتر، آقاي شاهرخ مشکين‌قلم در نيويورک روي صحنه رود. همکار ما بهنام ناطقي در نيويورک، که اين اجرا را ديده است، آن را يکي از خيره‌کننده‌ترين نمايش‌هاي ايراني در غرب مي‌داند که در 25 سال اخير بر صحنه آمده است. بهنام ناطقي (راديوفردا، نيويورک): دريک تئاتر کوچک و حرفه‌اي در محله East Village نيويورک، يک گروه تماشاگر ايراني، شب گذشته بخت اين را يافتند که شاهد هنرنمائي خيره‌کننده آقاي شاهرخ مشکين‌قلم باشند در نقش زهره در اجرائي ابتکاري و هنرمندانه و نفس‌گير از منظومه «زهره و منوچهر» اثر شاعر برجسته قرن اخير، ايرج ميرزا که براي اولين بار در آمريکا در نيويورک برصحنه آمد و به مدت چند شب ادامه خواهد يافت پيش از اينکه به شهرهاي ديگر آمريکا برده شود. اين نمايش فرصتي است براي آقاي شاهرخ مشکين‌قلم که انرژي تئاتري خستگي‌ناپذير، ظرافت‌هاي بازيگري و هنر طراحي و اجراي رقص خود را به نمايش بگذارد. ... ب.ن.: آقاي شاهرخ مشکين‌قلم، کارگردان نمايش، که سالها با يکي از برجسته‌ترين گروه‌هاي تئاتر تجربي فرانسه به کارگرداني خانم موشکين در نقش‌هاي متعدد ظاهر شده است و برخي از تماشاگران تلويزيون در فرانسه شاهد رقص خيره‌کننده او بوده‌اند، در باره اجراي منظومه «زهره و منوچهر» ايرج ميرزا در مصاحبه با راديوفردا مي‌گويد: شاهرخ مشکين‌قلم (هنرپيشه نقش اول و کارگردان نمايش زهره و منوجهر): داستان کار، در واقع اصلش که Venus and Adonis «ونوس و ادونيس» شکسپير، که خودش الهام گرفته است از اسطوره‌هاي يوناني در واقع. داستان عاشقانه بين افردويت و ادونيس، که يکي از آفريده‌هاي خودش است. ايرج ميرزا، اين را اوائل قرن اقتباس کرده و اين را آورده به صورت يک داستان فارسي در آورده و من يکي از عاشق‌هاي کارهاي ايرج ميرزا هستم و همچين که مي‌خواندم، به خصوص منظومه‌هاش را که مي‌خواندم از بچگي، وقتي که متوجه اين متن شدم، اين منظومه «زهره و منوچهر» شدم، پيش خودم گفتم اصلا چطور ممکن است هيچکس در باره اين فکر نکرده باشد که اين را بياورد روي صحنه، اين آنقدر قابليت تئاتر دارد در واقع که اصلا باورنکردني است. مشکل بزرگ من اين بود که يکي کسي را پيدا کنم که بتواند اولا شعر فارسي را بخواند، ادا بکند و بازي‌اش بکند، مي‌شود سه شرط، يک دختري که بتواند نقش ونوس، نقش زهره را بازي کند. و سالها دنبالش مي‌گشتم. آخر سر، آنقدر مي‌خواستم اين کار را بکنم ديگر مجبور شدم خودم در نقش زهره بازي کنم ديگر. ... شاهرخ مشکين‌قلم: سعي کردم ديگر ظريف ترين زن‌هائي را که در زندگي‌ام شناختم، ظريف ترين حالاتشان را ازش الهام بگيرم و بتوانم مجموعه اين ظرافتها باشم در يک فضاي يک ساعته، يک ساعت و نيمه. ... ب.ن.: آقاي مشکين قلم توضيح که در اين نمايش نقش يک زن را ايفا مي‌کند و کار او را ارتباطي به سبک بازيگري موسوم به drag ندارد که درآن مردها اداي زن بودن را در مي‌آورند. شاهرخ مشکين‌قلم: من در واقع در نقش يک زن دارم بازي مي‌کنم. در نقش يک الهه. اصلا خودم را drag نمي‌بينم. يعني من حسم واقعا خيلي بيشتر حتي از يک زن بودن است. حس يک الهه عشق است. به آن شديدا باور دارم. در گذشته تئاتر تمام دنيا ما زن پوش داشته‌ايم، رل‌هاي بزرگ تئاتر را بازي کرده‌اند و مي‌کنند هنوز در همه جاي دنيا، حتي در ايران جمهوري اسلامي، حتي در تعزيه، رل فاطمه زهرا و زينب و اين حرفها را هم حتي مردها بازي مي کنند. ... ب.ن.: . نمايش موزيکال «زهره و منوچهر» که در پاريس و اروپا با شرکت آقاي عزيزالله بهادري در نقش راوي اجرا شده است، درنيويورک از همکاري هنرپيشه و کارگردان قديمي آقاي ايرج انور بهره‌مند بود که به علت مشکل ويزاي آقاي بهادي، ظرف چند روز نقش خود را آماده کرده بود. ... ب.ن.: در برابر آقاي شاهرخ مشکين‌قلم در نقش زهره، خداي عشق، آقاي صدرالدين زاهد، هنرمند باسابقه تئاتر، مقيم فرانسه، ظاهر شد در نقش منوچهر، يا ادونيس، که ايرج ميرزا لباس نظامي دوره قاجار را بر تن او کرده است ... ب.ن.: در بخشي از نمايش، وقتي زهره به آواز در مي‌ايد، آقاي شاهرخ مشکين قلم با صداي خانم دريا دادور لب مي‌زند و رقص خارق‌العاده و ظريف و در عين حال پرانرژي‌اي ايفا مي‌کند. ... ب.ن.: در اين اجرا، نه تنها تماشاگران، بلکه هنرپيشه‌ها هم مجذوب اجراي خارق‌العاده آقاي شاهرخ مشکين‌قلم بودند. آقاي انور مي‌گويد ايرج انور (هنرپيشه نقش ايرج ميرزا در نمايش زهره و منوجهر): شاهرخ کارش حرف ندارد. کاري که او با بدنش روي صحنه مي‌کند من به عمرم نديده‌ام. همانطور که هايفتس (تکنواز برجسته) ويلون دراختيارش بود و مي‌زد، اين با بدنش همانطور کار مي‌کند، يعني مثل يک آلت موسيقي است که به بهترين نحو نواخته بشود. ب.ن.: آقاي صدرالدين زاهد، که در حال حاضر در فرانسه با يک گروه تئاترتجربي فرانسوي همکاري مي‌کند، در مصاحبه با راديوفردا مي‌گويد اجراي نمايش اختلاطي است از سبک‌هاي مختلف تئاتري. صدرالدين زاهد (هنرپيشه نقش منوچهر): من از يک مدرسه تئاتري مي‌آيم، شاهرخ جاي ديگر بزرگ شده و از يک اکول تئاتري ديگر مي‌آيد، يک مدرسه ديگر، و بعد هم متن ايرج ميرزا و خلاصه تمام اينها، حالتي را به هم دست داد که توانستيم با همديگر يک جور مونتاژي بکنيم و اتفاقا اين مونتاژ هم قشنگ شد و مورد پسند قرار گرفت. ب.ن.: چند وقت است داريد اجرا مي‌کنيد؟ صدرالدين زاهد: اين را به طور مرتب اجرا نمي‌کنيم. يعني در واقع ما پاريس شروع کرديم. يک ده دوازده تا اجرا در پاربس کرديم و بعد رفتيم هلند اجرا کرديم و بعد رفتيم آلمان اجرا کرديم، کشورهاي مختلف اروپائي، و الان هم آمده‌ايم خدمت آمريکائي‌ها که ببينيم تحويلمان مي‌گيرند يا نه. ... شاهرخ مشکين‌قلم: ايرج ميرزا؟ خيلي دلش مي‌خواست او هم در صحنه باشد يا پشت صحنه باشد. نمايش زهره و منوچهر، منظومه ايرج ميرزا، به اقتباس از نمايش ونوس و ادونيس اثر شكسپير، براساس اسطوره هاي يوناني، كه شب گذشته با هنرمندي آقاي شاهرخ مشكين قلم، در نقش زهره، براي نخستين بار در آمريكا در نيويورك به روي صحنه رفت، فرصتي استثنائي بود براي تماشاگران در نيويورك كه شاهد بازي نفس گير، خلاقيت تئاتري و انرژي خستگي ناپذير آقاي شاهرخ مشكين قلم روي صحنه باشند. صدرالدين زاهد، بازيگر قديمي كارگاه نمايش تهران، كه در تئاتر تجربي فرانسه فعال است نقش منوچهر را بازي مي كرد و نقش راوي را به علت مشكل ويزاي بازيگر اصلي اين نقش، آقاي ايرج انور، هنرپيشه وكارگردان و دوبلور با سابقه بر عهده گرفته بود. آقاي شاهرخ مشكين قلم در مصاحبه با راديوفردا مي گويد در اين نمايش كوشيده بود ظرافت هائي كه از ظريف ترين زنان زندگي خود ديده بود يكجا گرد آورد. آقاي انور كار آقاي مشكين قلم را خارق العاده مي داند و آقاي زاهد مي گويد اين نمايش آميزه اي از آموخته هاي گوناگون از سبك هاي تئاتري مختلف.