(rm) صدا |
عطاء الله مهاجراني که از بدو استعفا از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به محل کاري آرام و بي تنش به اسم مرکز گفتگوي تمدنها رفته بود، حالا چند روزي است مجددا به بحثهاي روشنفکران و کتابخوانان ايران بازگشته. اما اين بار نه به عنوان يک مقام عضو کابينه، بلکه براي انتشار رماني در عرصه ادبيات که اگرچه در ابتداي آن آمده: هر گونه مشابهت شخصيتها و جامعه داستان با جهان واقعي تصادفي است، اما به نظر اغلب خوانندگان ماجراي زندگي در ايران و به طور کلي حيات جمهوري اسلامي را روايت و تفسير مي کند.
رمان بهشت خاکستري که از سوي انتشارات قصيده سرا و در نمايشگاه بين المللي کتاب تهران عرضه شد، حالا چند روزي است که به يکي از آثار پر مخاطب ادبي تبديل شده و از آنجا که به لحاظ تکنيکي و سبکي با داستانهاي مدرن فاصله زيادي دارد توانسته به راحتي با نثري ساده و اشاراتي به احاديث، اشعار و نقل قولهاي فلک رول (عوامانه) همه فهم باشد. بهشت خاکستري از نظر محتوا تا حد زيادي شبيه داستان ما، نوشته يوگني سيمياکين، نويسنده روس است. ما وضعيت شوروي سابق را تصوير کرد که خانه هاي را از شيشه ساخته اند تا همه اعمال مردم در حضور دولت کمونيستي باشد و رمان آقاي مهاجراني نيز به چنين موضوعي مي پردازد.
بهشت خاکستري که در زمان توزيع اوليه در نمايشگاه کتاب شايع شد به شکل رسمي از وزارت ارشاد مجوز نگرفته، اما به دليل سالها فعاليت آقاي مهاجراني در رسته هاي فرهنگي و سياسي و با مسئوليت شخص ايشان توانسته چاپ شود، چنين آغاز مي شود که نخستين تصميم رهبران يک جامعه براي از بين بردن يک کشور، از بين بردن ذهن پرسشگر است. بنابراين، هر کس سئوال کند مخالف موازين شرعي و عقلي و عرفي ،و مغاير مصلحت عمل کرده و شايسته مجازات است. با اين حال دولت هر زمان که اراده کند مردم را مورد بازخواست و سوال قرار مي دهد و آقاي مهاجراني با طنزي گزنده که گاه موقعيتي ابزورد (عبث) مي سازد، جامعه ايده آل داستان خود را بنا مي کند. ويژگيهاي جامعه ايده آل در بهشت خاکستري بر 6 اصل استوار است: جامعه بي سوال، جامعه عاري از گناه، شفاف سازي، از بين بردن اختيارات انساني، از بين بردن فرصتهاي شغلي، وقضاوت توسط افراد سطحي.
نويسنده بهشت خاکستري که سالها مطالعاتي در فلسفه غرب داشته، در چند جاي کتاب به نظرات فلاسفه اي همچون نيچه، مبني بر آزادي اختيار در انجام گناه اداي دين مي کند. در جايي از کتاب، سياستمداران که مي خواهند همه خانه ها به شکل آکواريم باشد، براي گريز از اينکه مبادا مشاهده زندگي خودشان موجب طرح سوالاتي در ذهن مردم شود نتيجه مي گيرند چون جامعه نمي تواند از دولت سوال کند، تمامي ديوارهاي نهاد هاي وابسته به دولت و اشخاص مرتبط با آن دودي شوند. عطاءالله مهاجراني، وزير پيشين وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و رئيس فعلي مرکز گفتگوي تمدنها رماني با نام «بهشت خاکستري» منتشر کرد. اين رمان ماجراي زندگي در ايران و به طور کلي حيات جمهوري اسلامي را روايت و تصوير مي کند. «بهشت خاکستري» با اشاره به احاديث، اشعار و نقل قولهاي فولکلور يک کتاب همه فهم است. اين کتاب چنين آغاز مي شود: نخستين تصميم رهبران سياسي يک جامعه براي اداره کشور، از بين بردن ذهن پرسشگر است، بنا بر اين هر کس سوال کند، مخالف موازين شرعي و عقلي و عرفي و مخالف مصلحت عمل مي کند و شايسته مجازات است. عطاء الله مهاجراني در اين کتاب با طنزي گزنده، جامعه ايده آل داستان خود را بر شش اصل بنا مي کند: بي سوال، عاري از گناه، شفاف سازي، از بين بردن اختيارات انساني، از بين بردن فرصتهاي شغلي و قضاوت توسط افراد سطحي.
