موانع ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي از ديد يك كارشناس

جمشيد زند (راديو فردا): در اولين همايش ديپلماسي اقتصادي در ايران، محمد حسين عادلي، معاون اقتصادي وزير امور خارجه گفت: اگر تا كنون به دليل توجه به مسائل امنيتي، استفاده از ابزارهاي سياسي براي تامين منافع اقتصادي چندان مورد توجه نبود، اما در بلند مدت بايد براي رشد و توسعه اقتصادي در عرصه بين المللي، از همه ابزارها استفاده كرد. به گفته آقاي عادلي، به اكثر ديپلماتها و كارشناسان اقتصاد، ديپلماسي اقتصادي در ايران پس از انقلاب، جايگاهي نداشت و تنها در سالهاي اخير است كه برخي از مسئولان نظام جمهوري اسلامي به اهميت ديپلماسي در پيشبرد اهداف اقتصادي پي برده اند. دكتر فريدون خاوند، كارشناس امور اقتصادي، با اشاره به اهميت ديپلماسي اقتصادي در صحنه اقتصادي بين المللي عصر حاضر مي گويد: فريدون خاوند: ديپلماسي اقتصادي يعني استفاده از اهرمها و ظرفيتهاي ديپلماتيك براي دست پيدا كردن به هدفهاي اقتصادي. مي دانيم كه امنيت و اقتدار كشورها، امروز تا اندازه زيادي بستگي دارد به توانايي هاي اقتصاديشان. در گذشته وزارت خارجه و سفارتخانه هاي يك كشور، عمدتا مركب بود از كادرهاي حقوقي و سياسي. امروز ديپلماتهاي قرن بيست و يكم، بايد در مسائل اقتصادي هم تخصص داشته باشند، چون كه آنها براي تامين اقتدار و امنيت كشورهاي متبوعشان، بايد بازاريابي كنند، اطلاعات دقيق اقتصادي به مركز بفرستند، مثلا در مورد جذب سرمايه، جذب تكنولوژي، جذب منابع مالي، خوب با اين تعريف، ديپلماسي اقتصادي از انحصار وزارت خارجه بيرون مي رود و خيلي از وزارتخانه هاي فني و اقتصادي هم طبعا به ديپلماسي اقتصادي مي پردازند. ج ز : آقاي خاوند به نظر شما ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي در چه وضعيتي قرار دارد الان و با چه موانعي روبرو است. فريدون خاوند: در ايران مفهوم ديپلماسي اقتصادي كي مفهوم تازه است تكنوكراتهايي مثل آقاي محمد حسين عادلي كه فعلا معاون اقتصادي وزارت امور خارجه ايران است، سعي ميكند اين مفهوم را در ساختار و پراتيك زارت خارجه جا بيندازد، منتها پيشبرد يك ديپلماسي اقتصادي واقعي از طرف جمهوري اسلامي، با چند مانع عمده روبرو است، اول اينكه دستگاه وزارت خارجه بعد از پاكسازيهاي بعد از انقلاب و استخدام انبوه كادرهاي تازه بخصوص از راه روابط خويشاوندي و هم محله اي بودن، بخصوص در دوره آقاي ولايتي، بدنه كارشناسي اين دستگاه را بسيار ضعيف كرده. سفارتخانه هاي جمهوري اسلامي در دنيا انباشته از كساني است كه حتي با زبان كشورهاي محل ماموريت خودشان آشنايي ندارند، پايه هاي لازم حقوقي و سياسي را ندارند، تا چه برسد به دانش اقتصادي. مشكل دوم، رابطه ديپلماسي اقتصادي است، با كل سياست داخلي و خارجي ايران. تصوير ايران در جهان، همانطور كه مي دانيد، تصوير مناسبي نيست. ايران با آمريكا رابطه ندارد، با اتحاديه اروپا هم با وجود اين همه تلاش، روابطش سخت مشكل شده، به دليل مسائلي مانند كنترل قدرت هسته اي و حقوق بشر، با كانادا هم مثلا بر سر تراژدي خانم زهرا كاظمي، روابطش آشفته شده. خب در اين شرايط، ديپلماسي اقتصادي ايران، اصولا امكان مانور زيادي ندارد. ج . ز: آقاي خاوند شما در مجموع كارنامه ديپلماسي اقتصادي ايران را چگونه ارزيابي مي كنيد؟ فريدون خاوند: من فكر ميكنم كه اين كارنامه در عرصه اقتصادي متاسفانه كارنامه اي است تلخ. ايران در زمره معدود كشورهاي جهان است كه نه به عضويت سازمان جهاني تجارت درآمده و نه حتي تقاضاي عضويتش مورد بررسي قرار گرفته. در عرصه منطقه اي هم ما نبرد بر سر حمل نفت جمهوري آذربايجان را به تركيه باختيم به خاطر ضعف ديپلماسي اقتصاديمان، ورودمان به بازارهاي آسياي مركزي با هزار و يك اشكال روبرو شده و در بازسازي افغانستان و عراق هم به خاطر همين ضعف ديپلماسي اقتصادي، به احتمال بسيار زياد نقش مهمي نخواهيم داشت. در اولين همايش ديپلماسي اقتصادي در ايران، محمد حسين عادلي، معاون اقتصادي وزير امور خارجه گفت: تا كنون به دليل توجه به مسائل امنيتي، استفاده از ابزارهاي سياسي براي تامين منافع اقتصادي چندان مورد توجه نبود، اما در بلند مدت بايد براي رشد و توسعه اقتصادي در عرصه بين المللي، از همه ابزارها استفاده كرد. دكتر فريدون خاوند، كارشناس امور اقتصادي، در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: پيشبرد يك ديپلماسي اقتصادي واقعي از طرف جمهوري اسلامي، با چند مانع عمده روبرو است: پاكسازيهاي بعد از انقلاب و استخدام انبوه كادرهاي تازه بدنه كارشناسي اين دستگاه را بسيار ضعيف كرده. سفارتخانه هاي جمهوري اسلامي در دنيا انباشته از كساني است كه حتي با زبان كشورهاي محل ماموريت خودشان آشنايي ندارند، تصوير ايران در جهان، تصوير مناسبي نيست. ايران با آمريكا رابطه ندارد، با اتحاديه اروپا هم با وجود اين همه تلاش، روابطش سخت مشكل شده، به دليل مسائلي مانند كنترل قدرت هسته اي و حقوق بشر، با كانادا هم مثلا بر سر تراژدي خانم زهرا كاظمي، روابطش آشفته شده. خب در اين شرايط، ديپلماسي اقتصادي ايران، اصولا امكان مانور زيادي ندارد.