بسیاری شهرهای جهان روز چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت به‌مناسبت روز جهانی کارگر شاهد تجمعات کارگری بود که اغلب آن‌ها به‌روال همیشگی جنبۀ اعتراضی داشت.
در این میان، پلیس ترکیه تظاهرات روز جهانی کارگر در میدان تقسیم استانبول را با شلیک گاز اشک‌آور و گلوله‌های پلاستیکی به معترضان و بازداشت حداقل ۱۵۰ نفر سرکوب کرد.
مقامات ترکیه تجمع در این میدان را ممنوع اعلام کرده بودند و بیش از ۴۰ هزار نیروی پلیس هم برای ممانعت از تجمع معترضان در خیابان‌های اطراف مستقر شده بودند، با این حال، معترضان در چندین نقطه با پلیس درگیر شدند.
در سال ۱۹۷۷ نیز در جریان تظاهرات روز جهانی کارگر در میدان تقسیم استانبول، ۳۴ نفر کشته شدند.
اما روز جهانی کارگر که هرسال با رویدادهای گستردۀ اعتراضی در نقاط مختلف جهان همراه است و کارگران ایرانی را نیز هرساله به افزودن به اعتراضات خود برمی‌انگیزد، چه روزی است و پیشینۀ آن چیست؟
پیشینۀ روز کارگر
اگرچه در ابتدا، اول ماه مه به عنوان یک جشنواره بهاری باستانی در نیمکره شمالی جشن گرفته می‌شد، از اواخر قرن نوزدهم این روز با جنبش کارگری همراه شد. این پیوند بعد از تصمیم اتحادیه‌های کارگری و گروه‌های سوسیالیست برای تعیین این روز به عنوان روزی برای حمایت از طبقه کارگر شکل گرفت.
این تصمیم به یاد ماجرای هِی‌مارکِت شیکاگو گرفته شد که در ۴ مه ۱۸۸۶ رخ داد. در آن روز، یک درگیری خشونت‌آمیز بین پلیس و معترضان کارگری شکل گرفت. این حادثه بعد از آن رخ داد که یک بمب در میدان هی‌مارکت شیکاگو منفجر شد.
پلیس در آن محل حاضر شده بود تا یک تجمع مسالمت‌آمیز را متفرق کند، اما این تجمع به دریری و خشونت گرایید و در نهایت هفت افسر پلیس کشته و ۶۰ نفر زخمی شدند. همچنین تخمین زده می‌شود که چهار تا هشت شهروند کشته و ۳۰ تا ۴۰ نفر مجروح شدند.
بسیاری از معترضان که علیه نقض حقوق کارگران، ساعات طولانی کار، شرایط نامناسب کاری، کم بودن دستمزدها و کار کودکان اعتراض می‌کردند، دستگیر و به مجازات حبس ابد، اعدام و غیره محکوم شدند.
کسانی که کشته شده بودند، به‌عنوان «شهدای هی‌مارکت» مورد ستایش قرار گرفتند. ماجرای هی‌مارکت تأثیر ماندگاری بر جنبش کارگری گذاشت و به پیشبرد مطالبات برای شرایط کاری بهتر در سراسر جهان کمک کرد.
ایالات متحده رسماً روز کارگر را در سال ۱۸۹۴ به‌عنوان یک تعطیل رسمی به رسمیت شناخت و آن را در اولین دوشنبۀ ماه سپتامبر هر سال قرار داد و کانادا نیز خیلی زود همین رویه را دنبال کرد.
اولین تعطیلات روز کارگر روز سه‌شنبه ۵ سپتامبر ۱۸۸۲ در شهر نیویورک مطابق با برنامه‌های «اتحادیه مرکزی کارگری» برگزار شد.
با این حال، ۲۲ سال دیگر زمان و اعتراضات بی‌شمار دیگری نیاز بود تا آمریکا سرانجام روزهای کاری هشت‌ساعته را به رسمیت بشناسد.
با وجود این‌که ایالات متحده و کانادا اولین دوشنبۀ ماه سپتامبر را به‌عنوان روز کارگر جشن می‌گرفتند، برخی دیگر تصمیم گرفتند این مناسبت را در تاریخ دیگری برگزار کنند.
در سال ۱۸۸۹، انترناسیونال دوم که سازمانی متشکل از احزاب سوسیالیستی و کارگری بود، اعلام کرد که از آن پس اول ماه مه به‌عنوان روز جهانی کارگر نام‌گذاری می‌شود.
پنج سال بعد، «کنگرۀ بین‌المللی سوسیالیست» در آمستردام از «همۀ سازمان‌های حزب سوسیال دموکرات و اتحادیه‌های کارگری در همۀ کشورها خواست تا در اول ماه مه برای نهادینه کردن قانون روزهای کاری هشت‌ساعته، برای مطالبات طبقاتی پرولتاریا و برای صلح جهانی با تمام قدرت تظاهرات کنند.»
آن‌ها همچنین متذکر شدند که «سازمان‌های پرولتاریایی همۀ کشورها موظف‌اند در اول ماه مه، هر جا که ممکن است، بدون آسیب رساندن به کارگران دست از کار بکشند».
پس از انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷، مراسم روز کارگر توسط اتحاد جماهیر شوروی و کشورهای بلوک شرق در طول جنگ سرد مورد استقبال قرار گرفت و در بسیاری از این کشورها به یک تعطیل ملی تبدیل شد.
رژه‌ها بخشی از این مراسم بودند؛ به‌ویژه رژه‌ای که در میدان سرخ مسکو برگزار می‌شد با حضور رهبران ارشد کمونیست همراه بود و قدرت نظامی شوروی را به نمایش می‌گذاشت.
کارگران و جمهوری اسلامی
در روزهای پیش و پس از ۲۲ بهمن ۵۷، روحانیان و در رأس آن‌ها آیت‌الله روح‌الله خمینی وعده‌های گوناگونی به طبقات فرودست جامعه از جمله کارگران می‌دادند؛ کارگرانی که به‌گفتۀ بنیانگذار جمهوری اسلامی، با اعتصابات دامنه‌دار خود به پیروزی انقلاب یاری رساندند.
با این حال از همان سال‌های ابتدایی برخورد با اعتراض‌های کارگری به یکی از رویه‌های حکومت جمهوری اسلامی تبدیل شد و در سال‌های اخیر، به‌خصوص پس از اعتراضات پاییز ۱۴۰۱، سرکوب کارگران معترض و به‌خصوص فعالان صنفی کارگری به روش‌ها امنیتی و قضایی بیشتر شده است.
