تحليل يك كارشناس از تماس هاي توني بلر و كرزاي با خاتمي: خطر واكنش شديد آمريكا

مينا بهارمست، مصاحبه با داود هرميداس باوند (تهران) دكتر داود هرميداس باوند: من فكر مي كنم در اين باره به چند نكته بايد توجه بشود. يكي اينكه وقتي افغانستان دچار مشكل و مسئله پناهندگان و كمك به مردم افغانستان از راه ايران است و مسئله جلوگيري قاچاق مواد مخدر است. در اين موارد، ايران مطرح مي شود و سازمان ملل متقاضي مي شود كه ايران كمك بكند. و يا حتي موقعي كه طالبان تاحدودي مغضوب مي شود، ايران براي هشت سال با اتحاد شمال رابطه نزديك داشت. كمك هاي مالي و شايد هم تسليحاتي... البته به اضافه روسيه و ديگران... ولي وقتي امور و حوداث رو به بهبودي مي رود و در يك شرايطي معقول تري مي شود، تمام تلاش ها براي اين مي شود كه ايران به نحوي كنار گذاشته بشود. و حتي دولت هاي منطقه اي كه محلي از اعراب در تمام اين قضايا مشكل ها و بحران ها و خرج ها و هزينه ها نداشتند، به يكباره مطرح مي شوند در چنين شرايطي. نكته دوم، وقتي در اين هشت سال با رهبران اتحاد شمال روابط تنگاتنگ و نزديك بود، اين روابط كه قطع نمي شود. منتهي بايد بر يك مباني قانوني تري شكل بگيرد. فكر مي كنم نكته اي است كه بايد توجه بشود به آن. اشاره به رفت و آمد برخي از نمايندگان ايران به افغانستان شده است. نكته سوم اين است كه درست است كه ايران مرز ها را كنترل مي كند، ولي حتي در مورد مواد مخدر، اين توانايي را نداشت كه كاملا اين كار را بكند. روزنه ها و منفذ هايي بوده است كه اينها عبور مي كردند. بنابراين، اينكه ممكن است افرادي فرض كنيد از القاعده چه بسا كه به چين رفته باشند و يا فرض كنيد احتمال اينكه نفراتي هم از كانال هايي كه قاچاقچي ها نفوذ مي كردند، آمده باشند، وجود دارد. بنابراين، ضمن اينكه ايران اعلام كرده است كه كنترل مي كند مرز ها را نبايد اين نكات را در نظر نداشت. چه بسا كساني هم طالب باشند كه چنين رخنه اي صورت گرفته باشد و بعد آن را به عنوان دليلي براي يك عكس العمل هاي خاص مطرح كنند. و اما از اين نكات كه بگذريم، من فكرمي كنم مواضعي كه از سوي آمريكايي ها اخيرا گرفته شده، بازرسي كشتي ايراني، اظهارنظرهاي بوش و كالين پاول و وزير دفاع آمريكا و مسئله يك كشتي كه به سودان مي رفته... همه و همه حكايت از اين است كه موضعي كه آمريكايي ها به تدريج دارند اتخاذ مي كنند، ضمن اينكه هشدار بسيار بسيار قوي است به نظر مي رسد كه در صدد هستند كه گامي فراتر از اين هشدار ها بردارند. بنابراين، مكالمه ديروز توني بلر نخست وزير انگليس و حامد كرزاي و ديگران كه تاحدودي ملهم از جو جديدي است كه به وجود آمده است، در رابطه با همين هشدار سنگيني است كه متوجه ايران شده است و من فكرمي كنم مقامات ايراني هم بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه در لوا و پرتوي تحولي كه به وجود آمده، همه كشورها كه در منطقه ذينفع هستند، مجبور به تغيير نسبي مواضع اوليه خودشان شده اند. و شرايط جديد هم اقتضا مي كند. اگر از فرصت هايي كه پيش آمده بود يا ما فكر مي كرديم فرصت است به نظر من هم فرصت بود، استفاده بهينه نشده، لااقل بايد با يك تغيير عقلايي خط مشي هاي قبلي از ايجاد شرايط نامطلوبي كه به هيج وجه به نفع ايران نيست، پرهيز شود.