لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۱:۰۳

نگاه يك حقوقدان به محدوديت هاي روزنامه نگاران در ايران


همايون مجد (واشنگتن)، مصاحبه با مهرانگيز كار

همايون مجد (راديوآزادي): گزارش كميته حمايت از روزنامه نگاران به حملاتي كه به مطبوعات و خبرنگاران در كشورهاي گوناگون در سال 2001 صورت گرفت مي پردازد و مي نويسد چشم انداز سياسي در خاورميانه و شمال آفريقا همچنان در استيلاي مجموعه اي از رژيم هاي تحت الحمايه ارتش، حكومت هاي پليسي و استبدادي بود. در سالهاي اخير، نسل جوانتر و جديدي از رهبران در برخي از كشورها سر برآوردند كه مردم را به آزادي هاي سياسي و اجتماعي اميدوار ساخته با اين حال حتي در اين كشورها سانسور، آزار و قوانين ومقررات جديد آزادي مطبوعات را تضعيف مي كند. در همين حال در برخي مناطق دولت ها نتوانسته اند فشار بر رسانه ها را كاهش دهند. دركشورهاي سركوبگر تر و متمركز تر منطقه مانند عراق و ليبي دولت تمام رسانه ها را مالك است و در كنترل خود دارد و به ناراضيان اجازه نمي دهد نقطه نظرهاي خود را بيان كنند. ژ بخشي از گزارش كميته حفاظت از روزنامه نگاران به ايران اختصاص دارد و در آن گفته مي شود قوه قضائيه به سركوب رسانه هاي ناراضي ادامه داد و بر مبارزه اي كه براي تقسيم قدرت بين جناح هاي محافظه كار و اصلاح طلب جريان دارد شدت بخشيد. اين سركوب در آوريل 2000 و پس از آن آغاز شد كه آيت الله خامنه اي، روزنامه هاي اصلاح طلب را متهم كرد عوامل بيگانه هستند و مقامات قضاييه با استناد به سخنان رهبرجمهوري اسلامي ده ها روزنامه را بستند و چندين روزنامه نگار را به زندان انداختند. خانم مهرانگيز كار، حقوقدان و نويسنده، آغاز سال 1379 با ماجراي كنفرانس برلين را مبناي تاريخي يورش بزرگ به مطبوعات اصلاح طلب در ايران مي داند و مي گويد: مهر انگيز كار: بعد از كنفرانس برلين با پخش فيلم كوتاه و مونتاژ شده اي از اين كنفرانس كه 16 ساعت فيلم بود و به طور گزينشي چهل دقيقه انتخاب شده بود جو كشور كاملا مطابق ميل كساني درست شد كه بتوانند بر آن جو هر نوع قانون شكني كه ضروري تشخيص مي دادند عليه مطبوعات به آن عمل كنند و تعطيل 17 نشريه بلافاصله بعد از جريانات مربوط به كنفرانس برلين اولين نشانه و اثر منفي هجوم به مطبوعات اصلاح طلب بود. ولي اين هجوم ادامه پيدا كرد و تا حالا كه شما داريد اين گزارش را مي خوانيد هم ادامه دارد. ولي به نظر من اساسا نمي شود گفت كه اين هجوم خيلي هم غير قانوني است براي اينكه متاسفانه مجلس پنجم قانونگذاري در آخرين روزهايي كه از عمرش باقي مانده د قانوني را گذراند. قانوني به اسم اصلاح قانون مطبوعات از تصويب گذراند كه اين قانون به طور كلي اجازه نمي دهد كه در ايران مطبوعات كمترين آزادي عملي داشته باشند براي اطلاع رساني. حتي به نظر من هنوز با وجود خشونت هايي كه اعمال شده نسبت به روزنامه ها و روزنامه نگاران، اين قانون كاملا به موقع اجرا گذاشته نشده چون به اجرا گذاشتن كامل اين قانون همان و تعطيل كل مطبوعات انتقادي ايران همان. يعني اساسا كسي نمي تواند از طريق مطبوعات كمترين نقدي را مطرح كند نسبت به عملكرد حاكميت. اين قانون را در مجلس ششم ابتداي شروع كارش كساني سعي كردند تغييرش بدهند و سعي كردند اصلاحش بكنند ولي خوب اراده هايي كه دوست نداشتند اساسا اين قانون در دستور كار قرار بگيرد و مورد بحث قرار بگيرد در برابر به بحث گذاشته شدن اين قانون مانع ايجاد كردند و اصلاح اين قانون تا آنجا كه من اطلاع دارم از دستور كار مجلس خارج شد. بنابراين با اوصافي كه ما از اين قانون مي شناسيم، اين قانون كاملا خفه كننده هرنوع مطبوعاتي است كه بخواهد اطلاع رساني صحيح بكند يا بخواهد نقد بكند يا بخواهد نظرات انتقادي مردم را انتشار بدهد. همايون مجد: شما نظرتان در باره آينده مطبوعات به طور كلي چي است؟ مهرانگيز كار: ببينيد، آينده مطبوعات در ايران از آينده تحولات سياسي ايران جدا نيست. مطبوعات همانطور كه اطلاع داريد از دوم خرداد 1376 نه فقط در جايگاه مطبوعات بلكه در جايگاه احزابي كه ما ازش محروم بوديم و هستيم عمل كرده و يك مقداري از گرفتاري هايي را كه داشته ناشي از اين جايگزيني بوده. مادام كه درايران جامعه مدني به يك شكل واقعي اش و توسعه سياسي در حدي كه بتواند تشكل ها احزاب و انجمن هاي مستقل سياسي را حاكميت تحمل كند توسعه پيدا نكرده باشد و رشد پيدا نكرده باشد مطبوعات حتما گرفتار همين افت و خيز هاي نگران كننده خواهد بود مگر اينكه در ايران تحولات سياسي به سمت و سوئي برود كه حاكميت -- منظور من از حاكميت، يك جور حاكميت منسجم است نه حاكميت دو گانه اي كه در كشاكش قرار بدهد آزادي ها را و آزادي ها را موضوع كشمكش هاي دروني خودش بكند. در يك حاكميت منسجم، كه توافق بشود بر سر لااقل بخشي از آزادي ها من فكرمي كنم در آن صورت مي شود اميدوار بود كه مطبوعات هم از اين بابت خارج بشود. ولي ما به هيج وجه نمي توانيم وضعيت مطبوعات را از تحولات سياسي جدا بكنيم. اگر وضعيت سياسي به همين شكلي كه فعلا با آن مواجه هستيم ادامه پيدا بكند البته اميدي نيست به اينكه مطبوعات بتواند رشد بكند در بخشي از فعاليتش كه مربوط است به اطلاع رساني و در بخشي ديگر كه مربوط است به انتشار نقدهايي كه بر حاكميت مردم دارند يا خود مطبوعاتي ها حق دارند با تفاسير خودشان از خبر ها اين نقد ها را منتشر بكنند. در مجموع اگر كه مجلس و پارلمان هم قدرت قانون گذاري نداشته باشند و نتوانند اين قانون بسيار واپس گرا را در زمينه مطبوعات نتوانندتغيير بدهند طبيعي است كه مطبوعات آينده خوبي نخواهند داشت.

مهرانگيز كار، حقوقدان و فعال حقوق بشر در ايران، در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد يورش به مطبوعات در ايران از اول سال 1379 با پخش فيلم مونتاژ شده كنفرانس برلين شروع شد و هنوز هم ادامه دارد. وي مي گويد اگر قانون مطبوعات كه در مجلس پنجم اصلاح شد، واقعا به مورد اجرا گذاشته شود، تمام مطبوعات انتقادي در ايران تعطيل مي شوند. براي مطالعه متن كامل مصاحبه راديوآزادي با مهرانگيز كار، دگمه "متن فارسي" را "كليك" بزنيد.
XS
SM
MD
LG