بهنام ناطقى، مصاحبه با شيرين نشاط و سوسن ديهيم (نيويورك)
بهنام ناطقي (راديوآزادي): نمايش منطق الطير، يک اثر مولتي مديا، متشکل از فيلم، تاتر و موسيقي از خانم شيرين نشاط و همکاران هنرمند او که هفته پيش در جشنواره تابستاني نيويورک در کنار تعزيه، جنبه اي ديگر از خلاقيت نمايشي ايرانيان را در نيويورک نمايندگي مي کرد، پائيز گذشته، به فاصله دوهفته بعد از فاجعه 11 سپتامبر در تالار هنرتجربي کيچن در نيويورک به مدت 5 شب روي صحنه رفت و استقبال فوق العاده هنردوستان نيويورکي از اين نمايش نشان دهنده کنجکاوي آنها و مطبوعات هنري شهر بود نسبت به اثرتازه اي از خانم شيرين نشاط، معروف ترين هنرمند خاورميانه تبار معاصر در جهان، که نيويورک او را از آن خود مي داند. در آن روزهاي هاي تلخ وحيرت زده بعد از فاجعه، همه سعي کردند اثر اين هنرمندان را که برداشتي آزاد از منطق الطير و نمايش يک سير عرفاني بود را در رابطه با آن حادثه تعبير کنند. درنمايش هفته گذشته اين اثر که در تالار بزرگ مدرسه هنرهاي نمايشي لينکلن سنتر عرضه شد، اعتماد به نفس بيشتري در اجراي اثر بود و به خصوص موسيقي آن، کار مشترک خانم سوسن ديهيم و آقاي ريچارد هاروويتر، آهنگساز آمريکائي، انسجام بيشتري يافته بود. اين اثر متشکل است از يک فيلم به روي سه پرده که گروهي را در سفر وگذار از مراحل مختلف نشان مي دهد، ترکيبي از انسان و طبيعيت و پايمردي. نقش اول اين فيلم را خانم سوسن ديهيم بازي مي کند. در روي صحنه، در حالي که فيلم نمايش داده مي شود، خانم ديهيم در راس يک گروه سياهي لشگر متشکل از 30 بازيگر در لباس هاي سوراليستي ظاهر مي شود که طراح خلاق خانم آليس فارلي براي او ساخته بود و به روي موسيقي که قبلا ساخته شده است، بداهه خواني مي کند. موسيقي از ضبط زنده نمايش منطق الطير در مركز هنري لينكلن نيويورك • ب.ن.: قطعه اي را مي شنيديم از نمايش منطق الطير، کار مشترک خانم ها شيرين نشاط و سوسن ديهيم که هفته گذشته در جشنواره تابستاني نيويورک براي پخش در اين برنامه به طور زنده ضبط شده بود. فيلم خيره کننده اين اثر را که با الهام از منطق الطير، جمعي را در فضاهاي مختلف طبيعت در سفري پر مشقت نشان مي دهد، حاصل زحمات آقاي قاسم ابراهيميان فيلمساز برجسته نيويورکي است و همکاري آقاي شجاع آذري، نويسنده مقيم نيويورک. خانم شيرين نشاط، کارگردان اين اثر، در مصاحبه با بخش فارسي راديواروپاي آزاد، راديوآزادي مي گويد در برداشت آزادي که از منطق الطير شيخ عطار در اين کار شده است، قصد داستان گوئي نداشت. شيرين نشاط: انتخاب اين داستان منطق الطير انتخاب دوستان بود براي اينکه من معمولا به اين سبک کار نمي کنم. من اصرار کردم که به هيچ وجه نخواهيم اين داستان را از نظر واقعي دنبال کنيم که صحنه به صحنه جلو برويم چون نه مي توانستيم و نه وقتش را داشتيم که صحنه به صحنه داستان را جلو ببريم و جالب تر بود که ما اين داستان را به حالت سمببوليک تحت تاثيرش قرار بگيريم به جاي اينکه قسمت به قسمت به سبک داستان جلو برويم. بنابراين مي شود گفت که داستاني که ساختيم بيشتر رابطه اي بود بين اين زن که کارآکتر هدهد است و جمعيت که پرنده ها بودند و اين که اين رابطه چطوري تغيير پيدا کرد و رشد کرد و به کجا رسيد و هنوز هم به نهايتش نرسيده و غير از اين من نمي خواستم به هيچ عنوان رابطه اساسي خيلي نزديکي به داستان منطق الطير داشته باشد و به نظر من اشتباهي بود که ما همچين کاري را مي خواستيم بکنيم. بنابراين مي شد گفت که در حالت سمبوليک مي ماند و هيچوقت خارج از آن نمي شود. •ب.ن.: در منطق الطير خانم شيرين نشاط، نقش هدهد را که رهبر گروه پرندگان در سيرو سلوک به جستجوي سيمرغ است، خانم سوسن ديهيم بازي مي کند هم در فيلم و هم در روي صحنه. خانم شيرين نشاط در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد از ابتدا براي او و ديگر همکارانش شکي وجود نداشت که نقش هدهد را بايد يک زن ايفا کند. شيرين نشاط: وقتي شروع کرديم به کار ساختن سئوالي براي کسي نبود که آيا مرد يا زن اين نقش را بازي خواهد کرد براي اينکه همه مان فکر مي کرديم بايد يک زن باشد شايد نتيجتا به خاطر کارهائي که با هم کرديم به خاطر کار هاي خود من و مي دانستيم که سوسن ديهيم نقش اول را بازي خواهد کرد و صداش و موزيکش و اجرايش مرکز کار بود. ولي مهم تر از آن اين بود که ما در اين برنامه مسئله طبيعت خيلي مهم بود و رابطه زن با طبيعت خيلي براي ما جالب بود و همانطور که مي بينيد، به عنوان هاي مختلف ما اين زن را در طبيعت مي بينيم که بر مي گردد براي من به مسئله اينکه رابطه زن با طبيعت چقدر فرق مي کند با رابطه مرد با طبيعت. اين است که از هر نظر که نگاه کرديم براي ما جالب تر بود که يک زن اين رل را قبول مي کرد به جاي يک مرد و از نظر داستان سازي چقدر جالب مي شد که اين يک زن بود که اينها را هدايت مي کرد به جاي يک مرد. موسيقي از منطق الطير • ب.ن.: نمايش سمعي و بصري منطق الطير از خانم شيرين نشاط در جلوه هاي مختلف آن سکوئي بود براي هنرنمائي خانم ديهيم، به عنوان بازيگر روي صحنه و در فيلم و مهم تر از آن به عنوان خواننده. خانم ديهيم در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد اين اثر يکي از نخستين تجربه هاي داستان گوئي با استفاده از مولتي مديا يا ترکيب ابزارهاي نمايشي مختلف بود که براي سازندگان آن به همان اندازه تازگي داشت که براي تماشاگران. سوسن ديهيم: چون ما فيلم را خيلي وقت پيش شوت کرده بوده بوديم و سناريوي صحنه اي را بعدا پياده کرديم يک مقدار مسائل داشتيم که چطور تطبيق بدهيم استتيک آن را و استتيک اين را و اين چالشي بود براي ما. کارهاي مالتي مديا خيلي شده ولي يک داستان سرائي با فيلم و صحنه به اين نوع که انقدر رابطه نزديک باهم داشته باشند يک چيز چالنجينگ براي خود ما هم بوده و تجربه اي است که خودمان هم هر دفعه که اجرا مي کنيم يک مقدار مي فهيمم چه چيزهائي کار مي کنه و چه چيزهائي کار نمي کنه ولي تماشاگرها خيلي استقبال کردند. ب.ن.: مقدار زيادي از استقبال تماشاگرها شايد بيش ار هرچيزي به خاطر حضور شما است که با صدا تون و با اون انرژي که مي گذاريد نمي گذاريد اونها ناراضي بروند بيرون سوسن ديهيم: موقعي که کارم باله بود و کار تاتر بود و الان که کار موزيک کار اصلي ام هست هميشه برام جالب بوده فرهنگ هائي که سماع هستند و از يک موقعي هم مي آيم که کار تئاتري و صحنه اي ام به اواسط دهه 1970 وصل است وفکر مي کنم هر اجرا کننده که روي صحنه مي رود يک چيز آئيني به وجود مي آورد در نتيجه وظيفه اجرا کننده است که فضاي اينطور خلق کند که هم خودش در آن گم بشود و هم تماشاگر. اجرا کننده به تماشاگر احتياج دارد و تماشاکننده به اجرا کننده و راجع به هيجکدام شان هم نيست راجع به يک اتفاقي است که روي صحنه اتفاق مي افتد در آن فضا و جادوي صحنه اي است و آن شب اتفاق مي افتد و در خودش مي ميرد. ب.ن.: جادوي صحنه! سوسن ديهيم: جادوي صحنه است. موسيقي «منطق الطير» با همكاري ريچارد هاروويتز سوسن ديهيم: يک مقدار مخلوطي است از کارهاي تجربي با صدا و کارهاي الکترونيک و کارهائي که يک مقدار سنت صوت صدائي را باهاش کار مي کند براي اينکه به نظرمن اون فرهنگ بسيار غني است که در خاورميانه خيلي باهاش تجربه نمي شود چون سنت کار صدا هميشه به عنوان يک آلت موسيقي است که فقط تنهائي اجرا مي شود و اينکه بشود با آن هارموني درست کرد و کانتر پوينت درست کرد خيلي براي من جالب است و الان خيلي کارهاي جالب مي شود کرد با آهنگسازي از طريق کامپيوتر و استفاده از آلت موسيقي که خود صدا هست و مي شود چيزهاي خيلي جالبي بين يک چيز خيلي قديمي و يک اينستروماني که در بدن آدم هست و تکنولوژي مدرن مي شود فضائي به وجود آورد که نه سنت است نه از سنت فرار مي کند چيزي است که هردوشون را در بغل مي گيرد و با صداقت با هردو رفتار مي کند و يک نسل جديدي هستيم که هم اين را دوست د اريم و هم آن را دوست داريم و بايد جاي سنگين درستي براي آن پيدا کرد و متاسفانه وقتي آدم با کار هاي سنتي تجربه مي کند يک فحشائي توش هست و يک چيزي است که خيلي مهم است که اين اتفاق ها بيافتد اين آهنگسازي اجرا بشود که يک وزني بدهد به فضاي تجربي موسيقي خودمان. • ب.ن.: صداي خانم سوسن ديهيم را مي شنويم که در باره کار مشترکي که هفته گذشته در جشنواره تابستاني مرکز لينکلن نيويورک به همراه خانم شيرين نشاط ارائه داد، توضيح مي دهد. خانم ديهيم روي صحنه خيره کننده بود و هزاران تماشاگر اين اثر را که بليط هاي آن از مدتها قبل پيش فروش شده بود، ميخکوب کرد. خانم ديهيم توضيح مي دهد که بيشتر کار خود را روي صحنه به صورت بداهه به وجود مي آورد. سوسن ديهيم: معمولا 75 درصدش في البداهه است. يک چيز جالبي است براي من که فکر مي کنم هميشه در کارهاي خودم نگه دارم. براي اينکه جادوگري عرفاني است و بايد اجازه داد که آن حال که تمام اصل کار است و تمايل به کار هاي عرفاني است باز باشد و آزاد باشد و بتواند پرواز کند و نبايد آن را خفه کرد در خودش که فقط در باره فرم بماند روي صحنه خودش را آزاد کند که تماشاگر بتواند با آن سفر کند. ب.ن.: وقتي 50 نفر ديگر هم با شما روي صحنه هستند و کار هاي خودشان را هماهنگ مي کنند اين بداهه کاري شما، آنها را جا نمي زند؟ چطور برخورد مي کنند؟ سوسن ديهيم: ما خيلي با احتياط رفتار مي کنيم با اين مسئله و نمي گذاريم که ... همانطور که ديديد خيلي بين من و سي تا آدم ديگه ارتباط بصري هست ولي ارتباط تاتري نيست که راجع راکشن باشد يا اينتراکشن و آزادي مي گذارد هم براي من و هم براي کساني که با من تمرين کرده اند و نمي دانند اصلا فضا را. روي صحنه هم که مي روم کارم مي شود گفت 70 درصد فرق مي کند با تمرين ها و خيلي سخت است براي کسي که نمي داند وارد چه فضائي مي شود که خودشان را تطبيق بدهند. مگر اينکه خودشان اکتور يا هنرمندي باشند که بتوانند در آن فضا ها سفر کنند با من و ما سعي کرده ايم نگذاريم کساني که 5 روز قبل ازشو با من کار مي کنند حيوووني ها مجبور بشوند که روي صحنه با من تماس بگيرند و ديوانگي ها را ببينند و فرار کنند بروند. • ب.ن.: منطق الطير با نمايش نيويورک برنامه دو ساله سفري را آغاز مي کند به دور دنيا براي نمايش در جشنواره هاي معتر پايتخت هاي اروپا. خانم ديهيم از برنامه اجراهاي آينده اين اثر مي گويد: سوسن ديهيم: اين کار ده روز در ماه نوامبر در لندن خواهد بود و بعد يک فستيوال مهم تاتري هست که در وين است و بعد مونيخ و بعد در پاريس در فستيوال دو تون (جشنواره پائيز).
بهنام ناطقي (راديوآزادي): امروز در مجله نيويورک، ديداري با هنرمندان پيشتاز مقيم اين شهر، خانم ها شيرين نشاط و سوسن ديهيم که هفته گذشته در جشنواره بين المللي تابستاني مجتمع مرکز لينکلن، نمايش تاتري سمعي و بصري به روي صحنه بردند به نام منطق الطير، ترکيبي از فيلم تجربي به روي سه پرده با شرکت 50 بازيگر و سياهي لشکر، همراه با جلوه هاي بصري، و 30 بازيگر به روي صحنه که درهمه مجموع به پس زمينه اي تبديل شدند براي هنرنمائي خانم سوسن ديهيم.
بهنام ناطقي (راديوآزادي): نمايش منطق الطير، يک اثر مولتي مديا، متشکل از فيلم، تاتر و موسيقي از خانم شيرين نشاط و همکاران هنرمند او که هفته پيش در جشنواره تابستاني نيويورک در کنار تعزيه، جنبه اي ديگر از خلاقيت نمايشي ايرانيان را در نيويورک نمايندگي مي کرد، پائيز گذشته، به فاصله دوهفته بعد از فاجعه 11 سپتامبر در تالار هنرتجربي کيچن در نيويورک به مدت 5 شب روي صحنه رفت و استقبال فوق العاده هنردوستان نيويورکي از اين نمايش نشان دهنده کنجکاوي آنها و مطبوعات هنري شهر بود نسبت به اثرتازه اي از خانم شيرين نشاط، معروف ترين هنرمند خاورميانه تبار معاصر در جهان، که نيويورک او را از آن خود مي داند. در آن روزهاي هاي تلخ وحيرت زده بعد از فاجعه، همه سعي کردند اثر اين هنرمندان را که برداشتي آزاد از منطق الطير و نمايش يک سير عرفاني بود را در رابطه با آن حادثه تعبير کنند. درنمايش هفته گذشته اين اثر که در تالار بزرگ مدرسه هنرهاي نمايشي لينکلن سنتر عرضه شد، اعتماد به نفس بيشتري در اجراي اثر بود و به خصوص موسيقي آن، کار مشترک خانم سوسن ديهيم و آقاي ريچارد هاروويتر، آهنگساز آمريکائي، انسجام بيشتري يافته بود. اين اثر متشکل است از يک فيلم به روي سه پرده که گروهي را در سفر وگذار از مراحل مختلف نشان مي دهد، ترکيبي از انسان و طبيعيت و پايمردي. نقش اول اين فيلم را خانم سوسن ديهيم بازي مي کند. در روي صحنه، در حالي که فيلم نمايش داده مي شود، خانم ديهيم در راس يک گروه سياهي لشگر متشکل از 30 بازيگر در لباس هاي سوراليستي ظاهر مي شود که طراح خلاق خانم آليس فارلي براي او ساخته بود و به روي موسيقي که قبلا ساخته شده است، بداهه خواني مي کند. موسيقي از ضبط زنده نمايش منطق الطير در مركز هنري لينكلن نيويورك • ب.ن.: قطعه اي را مي شنيديم از نمايش منطق الطير، کار مشترک خانم ها شيرين نشاط و سوسن ديهيم که هفته گذشته در جشنواره تابستاني نيويورک براي پخش در اين برنامه به طور زنده ضبط شده بود. فيلم خيره کننده اين اثر را که با الهام از منطق الطير، جمعي را در فضاهاي مختلف طبيعت در سفري پر مشقت نشان مي دهد، حاصل زحمات آقاي قاسم ابراهيميان فيلمساز برجسته نيويورکي است و همکاري آقاي شجاع آذري، نويسنده مقيم نيويورک. خانم شيرين نشاط، کارگردان اين اثر، در مصاحبه با بخش فارسي راديواروپاي آزاد، راديوآزادي مي گويد در برداشت آزادي که از منطق الطير شيخ عطار در اين کار شده است، قصد داستان گوئي نداشت. شيرين نشاط: انتخاب اين داستان منطق الطير انتخاب دوستان بود براي اينکه من معمولا به اين سبک کار نمي کنم. من اصرار کردم که به هيچ وجه نخواهيم اين داستان را از نظر واقعي دنبال کنيم که صحنه به صحنه جلو برويم چون نه مي توانستيم و نه وقتش را داشتيم که صحنه به صحنه داستان را جلو ببريم و جالب تر بود که ما اين داستان را به حالت سمببوليک تحت تاثيرش قرار بگيريم به جاي اينکه قسمت به قسمت به سبک داستان جلو برويم. بنابراين مي شود گفت که داستاني که ساختيم بيشتر رابطه اي بود بين اين زن که کارآکتر هدهد است و جمعيت که پرنده ها بودند و اين که اين رابطه چطوري تغيير پيدا کرد و رشد کرد و به کجا رسيد و هنوز هم به نهايتش نرسيده و غير از اين من نمي خواستم به هيچ عنوان رابطه اساسي خيلي نزديکي به داستان منطق الطير داشته باشد و به نظر من اشتباهي بود که ما همچين کاري را مي خواستيم بکنيم. بنابراين مي شد گفت که در حالت سمبوليک مي ماند و هيچوقت خارج از آن نمي شود. •ب.ن.: در منطق الطير خانم شيرين نشاط، نقش هدهد را که رهبر گروه پرندگان در سيرو سلوک به جستجوي سيمرغ است، خانم سوسن ديهيم بازي مي کند هم در فيلم و هم در روي صحنه. خانم شيرين نشاط در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد از ابتدا براي او و ديگر همکارانش شکي وجود نداشت که نقش هدهد را بايد يک زن ايفا کند. شيرين نشاط: وقتي شروع کرديم به کار ساختن سئوالي براي کسي نبود که آيا مرد يا زن اين نقش را بازي خواهد کرد براي اينکه همه مان فکر مي کرديم بايد يک زن باشد شايد نتيجتا به خاطر کارهائي که با هم کرديم به خاطر کار هاي خود من و مي دانستيم که سوسن ديهيم نقش اول را بازي خواهد کرد و صداش و موزيکش و اجرايش مرکز کار بود. ولي مهم تر از آن اين بود که ما در اين برنامه مسئله طبيعت خيلي مهم بود و رابطه زن با طبيعت خيلي براي ما جالب بود و همانطور که مي بينيد، به عنوان هاي مختلف ما اين زن را در طبيعت مي بينيم که بر مي گردد براي من به مسئله اينکه رابطه زن با طبيعت چقدر فرق مي کند با رابطه مرد با طبيعت. اين است که از هر نظر که نگاه کرديم براي ما جالب تر بود که يک زن اين رل را قبول مي کرد به جاي يک مرد و از نظر داستان سازي چقدر جالب مي شد که اين يک زن بود که اينها را هدايت مي کرد به جاي يک مرد. موسيقي از منطق الطير • ب.ن.: نمايش سمعي و بصري منطق الطير از خانم شيرين نشاط در جلوه هاي مختلف آن سکوئي بود براي هنرنمائي خانم ديهيم، به عنوان بازيگر روي صحنه و در فيلم و مهم تر از آن به عنوان خواننده. خانم ديهيم در مصاحبه با راديوآزادي مي گويد اين اثر يکي از نخستين تجربه هاي داستان گوئي با استفاده از مولتي مديا يا ترکيب ابزارهاي نمايشي مختلف بود که براي سازندگان آن به همان اندازه تازگي داشت که براي تماشاگران. سوسن ديهيم: چون ما فيلم را خيلي وقت پيش شوت کرده بوده بوديم و سناريوي صحنه اي را بعدا پياده کرديم يک مقدار مسائل داشتيم که چطور تطبيق بدهيم استتيک آن را و استتيک اين را و اين چالشي بود براي ما. کارهاي مالتي مديا خيلي شده ولي يک داستان سرائي با فيلم و صحنه به اين نوع که انقدر رابطه نزديک باهم داشته باشند يک چيز چالنجينگ براي خود ما هم بوده و تجربه اي است که خودمان هم هر دفعه که اجرا مي کنيم يک مقدار مي فهيمم چه چيزهائي کار مي کنه و چه چيزهائي کار نمي کنه ولي تماشاگرها خيلي استقبال کردند. ب.ن.: مقدار زيادي از استقبال تماشاگرها شايد بيش ار هرچيزي به خاطر حضور شما است که با صدا تون و با اون انرژي که مي گذاريد نمي گذاريد اونها ناراضي بروند بيرون سوسن ديهيم: موقعي که کارم باله بود و کار تاتر بود و الان که کار موزيک کار اصلي ام هست هميشه برام جالب بوده فرهنگ هائي که سماع هستند و از يک موقعي هم مي آيم که کار تئاتري و صحنه اي ام به اواسط دهه 1970 وصل است وفکر مي کنم هر اجرا کننده که روي صحنه مي رود يک چيز آئيني به وجود مي آورد در نتيجه وظيفه اجرا کننده است که فضاي اينطور خلق کند که هم خودش در آن گم بشود و هم تماشاگر. اجرا کننده به تماشاگر احتياج دارد و تماشاکننده به اجرا کننده و راجع به هيجکدام شان هم نيست راجع به يک اتفاقي است که روي صحنه اتفاق مي افتد در آن فضا و جادوي صحنه اي است و آن شب اتفاق مي افتد و در خودش مي ميرد. ب.ن.: جادوي صحنه! سوسن ديهيم: جادوي صحنه است. موسيقي «منطق الطير» با همكاري ريچارد هاروويتز سوسن ديهيم: يک مقدار مخلوطي است از کارهاي تجربي با صدا و کارهاي الکترونيک و کارهائي که يک مقدار سنت صوت صدائي را باهاش کار مي کند براي اينکه به نظرمن اون فرهنگ بسيار غني است که در خاورميانه خيلي باهاش تجربه نمي شود چون سنت کار صدا هميشه به عنوان يک آلت موسيقي است که فقط تنهائي اجرا مي شود و اينکه بشود با آن هارموني درست کرد و کانتر پوينت درست کرد خيلي براي من جالب است و الان خيلي کارهاي جالب مي شود کرد با آهنگسازي از طريق کامپيوتر و استفاده از آلت موسيقي که خود صدا هست و مي شود چيزهاي خيلي جالبي بين يک چيز خيلي قديمي و يک اينستروماني که در بدن آدم هست و تکنولوژي مدرن مي شود فضائي به وجود آورد که نه سنت است نه از سنت فرار مي کند چيزي است که هردوشون را در بغل مي گيرد و با صداقت با هردو رفتار مي کند و يک نسل جديدي هستيم که هم اين را دوست د اريم و هم آن را دوست داريم و بايد جاي سنگين درستي براي آن پيدا کرد و متاسفانه وقتي آدم با کار هاي سنتي تجربه مي کند يک فحشائي توش هست و يک چيزي است که خيلي مهم است که اين اتفاق ها بيافتد اين آهنگسازي اجرا بشود که يک وزني بدهد به فضاي تجربي موسيقي خودمان. • ب.ن.: صداي خانم سوسن ديهيم را مي شنويم که در باره کار مشترکي که هفته گذشته در جشنواره تابستاني مرکز لينکلن نيويورک به همراه خانم شيرين نشاط ارائه داد، توضيح مي دهد. خانم ديهيم روي صحنه خيره کننده بود و هزاران تماشاگر اين اثر را که بليط هاي آن از مدتها قبل پيش فروش شده بود، ميخکوب کرد. خانم ديهيم توضيح مي دهد که بيشتر کار خود را روي صحنه به صورت بداهه به وجود مي آورد. سوسن ديهيم: معمولا 75 درصدش في البداهه است. يک چيز جالبي است براي من که فکر مي کنم هميشه در کارهاي خودم نگه دارم. براي اينکه جادوگري عرفاني است و بايد اجازه داد که آن حال که تمام اصل کار است و تمايل به کار هاي عرفاني است باز باشد و آزاد باشد و بتواند پرواز کند و نبايد آن را خفه کرد در خودش که فقط در باره فرم بماند روي صحنه خودش را آزاد کند که تماشاگر بتواند با آن سفر کند. ب.ن.: وقتي 50 نفر ديگر هم با شما روي صحنه هستند و کار هاي خودشان را هماهنگ مي کنند اين بداهه کاري شما، آنها را جا نمي زند؟ چطور برخورد مي کنند؟ سوسن ديهيم: ما خيلي با احتياط رفتار مي کنيم با اين مسئله و نمي گذاريم که ... همانطور که ديديد خيلي بين من و سي تا آدم ديگه ارتباط بصري هست ولي ارتباط تاتري نيست که راجع راکشن باشد يا اينتراکشن و آزادي مي گذارد هم براي من و هم براي کساني که با من تمرين کرده اند و نمي دانند اصلا فضا را. روي صحنه هم که مي روم کارم مي شود گفت 70 درصد فرق مي کند با تمرين ها و خيلي سخت است براي کسي که نمي داند وارد چه فضائي مي شود که خودشان را تطبيق بدهند. مگر اينکه خودشان اکتور يا هنرمندي باشند که بتوانند در آن فضا ها سفر کنند با من و ما سعي کرده ايم نگذاريم کساني که 5 روز قبل ازشو با من کار مي کنند حيوووني ها مجبور بشوند که روي صحنه با من تماس بگيرند و ديوانگي ها را ببينند و فرار کنند بروند. • ب.ن.: منطق الطير با نمايش نيويورک برنامه دو ساله سفري را آغاز مي کند به دور دنيا براي نمايش در جشنواره هاي معتر پايتخت هاي اروپا. خانم ديهيم از برنامه اجراهاي آينده اين اثر مي گويد: سوسن ديهيم: اين کار ده روز در ماه نوامبر در لندن خواهد بود و بعد يک فستيوال مهم تاتري هست که در وين است و بعد مونيخ و بعد در پاريس در فستيوال دو تون (جشنواره پائيز).
بهنام ناطقي (راديوآزادي): امروز در مجله نيويورک، ديداري با هنرمندان پيشتاز مقيم اين شهر، خانم ها شيرين نشاط و سوسن ديهيم که هفته گذشته در جشنواره بين المللي تابستاني مجتمع مرکز لينکلن، نمايش تاتري سمعي و بصري به روي صحنه بردند به نام منطق الطير، ترکيبي از فيلم تجربي به روي سه پرده با شرکت 50 بازيگر و سياهي لشکر، همراه با جلوه هاي بصري، و 30 بازيگر به روي صحنه که درهمه مجموع به پس زمينه اي تبديل شدند براي هنرنمائي خانم سوسن ديهيم.
