لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۲۰:۵۶

تاثير اينترنت بر كار روحانيون شيعه: «تقليد از راه دور»


مهدي خلجي مهدي خلجي (راديوآزادي): فقيهان و مراجع ديني تقليد، از اينترنت در مقام ابزاري کارامد براي ارتباط با مقلدان خود استفاده مي کنند. شماري از مراجع تقليد مانند آيت الله سيستاني در نجف، آيت الله منتظري، آيت الله صانعي و آيت الله فاضل لنکراني در قم سايت هاي اينترنتي دارند و از اين طريق به پرسش هاي مقلدانشان در سراسر جهان پاسخ مي دهند. اينترنت ارتباط مستقيم و دوسويه مراجع تقليد و مقلدانشان را آسان تر کرده است. در عين حال، دستيابي فقيهان به اينترنت جدا از کارکرد ديني آن، معناهاي اجتماعي و سياسي نيز مي تواند داشته باشد. اغلب فتواهايي که در سايت هاي مختلف اينترنتي توجه کاربران اين رسانه را جلب مي کند، فتواهايي است که به نوعي با سياست هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي و سياسي جمهوري اسلامي سازگار نيست. مثلاً از فقيهان درباره حکم شکنجه، ارتداد، زندان، تفتيش عقايد، تجسس در مسائل خصوصي شهروندان و موضوعاتي از اين دست مي پرسند. پاسخ فقيهان به اين پرسش ها لزوماً با آن چه در جمهوري اسلامي مي گذرد سازگار نيست و به نظر شماري از تحليل گران مي توان در مشروعيت زدايي ديني از حکومت موجود مؤثر باشد. هم چنين فقيهاني مانند آيت الله منتظري که از روحانيان بلندپايه ناراضي شمرده مي شود و در حبس خانگي به سر مي برد، يکي از پرمراجعه ترين فقيهان در اينترنت است. در حقيقت، اينترنت به نوعي حبس خانگي او را درنورديده و مانع قطع ارتباط مطلق او با طرفدارانش شده است. اين فتواها، بيش از آن که نوآورانه و تازه باشند، فتواهايي هستند که صرفاً با برخي از سياست هاي رسمي نظام انطباق ندارند و جناح هايي در جمهوري اسلامي تلاش مي کرده اند تا اين فتواها را ناديده بگيرند. اما اين که ورود فقيهان به عرصه اينترنت از نظر اجتماعي، نشان دهنده افزايش موقعيت فقيهان در جامعه ايران باشد، معلوم نيست. آگاهاني معتقد هستند که اين امر شايد تنها نشانه تنزل موقعيت فقيهان وابسته به حکومت باشد. زيرا آمارهاي منتشرشده از کاهش اعتبار روحانيت در ميان جوانان حکايت دارد. منتقدان بسياري نيز در دانشگاه هاي ايران اين عقيده را ترويج مي کنند که مشکل اصلي در مديريت جامعه اين يا آن فتوا نيست. مساله اساسي اين است که مديريت سياسي و فرهنگي و اقتصادي جامعه بايد تابع معيارهاي علمي و متناسب با عقل انسان امروزي باشد.

فقيهان و مراجع تقليد، از اينترنت در مقام براي ارتباط با مقلدان خود استفاده مي کنند. شماري از مراجع تقليد سايت هاي اينترنتي دارند و از اين طريق به پرسش هاي مقلدانشان در سراسر جهان پاسخ مي دهند. در عين حال، دستيابي فقيهان به اينترنت جدا از کارکرد ديني آن، معناهاي اجتماعي و سياسي نيز مي تواند داشته باشد و در مشروعيت زدايي ديني از حکومت موجود مؤثر باشد. اينترنت به نوعي حبس خانگي آيت الله حسينعلي منتظري را درنورديده و مانع قطع ارتباط مطلق او با طرفداران وي شده است.
XS
SM
MD
LG