گزارش اقتصادي روز: نفت ايران و آينده عراق

فريدون خاوند (پاريس) دكتر فريدون خاوند (راديوآزادي): شركت هاي بزرگ نفتي بين‌المللي تحولات آتي عراق را سخت جدي گرفته و مانور هاي بزرگي را براي بهره‌برداري از رويداد هاي احتمالي در منطقه خليج فارس آغاز كرده‌اند. روزنامه فرانسوي «لوموند» در شماره پنجشنبه سي‌ و يكم اكتبر خود مي نويسد كه غول هاي پر آوازه قلمروي طلاي سياه دوران پس از صدام حسين را تدارك مي بينند و عراق با 112 ميليارد بشكه ذخيره ثابت شده نفتي، كشوري كليدي است در قلب استراتژي آنها براي يافتن منابع تازه به منظور پاسخگويي به افزايش قابل پيش بيني تقاضا در همه كشور ها. «لوموند» مي افزايد كه شماري از شركت هاي نفتي از هم اكنون ارتباط هايي با مخالفان نظام بغداد به ويژه احمد چلبي رييس كنگره ملي عراق بر قرار كرده‌اند. چشم انداز سرمايه گذاري هاي بزرگ آينده در ميدان هاي نفتي عراق، پرسش هاي تازه‌اي را در همه كشور هاي نفتخيز از جمله ايران مطرح كرده‌ است. صنعت نفت ايران با چالش هاي آتي چگونه روبرو خواهد شد؟ ضعف شديد ظرفيت توليدي صنعت نفت ايران در مرحله بسيار حساس كنوني، دامنه مانور اين كشور را در زور آزمايي هاي بزرگ آينده محدود كرده است. ايران با صدور روزانه حدود دو ميليون و 250 هزار بشكه نفت، پنجمين كشور صادر كننده اين كالا بعد از عربستان سعودي، روسيه، نروژ و ونزوئلا است. اين سطح نازل صادراتي، همراه با نبود ظرفيت توليد اضافي، به ايران امكان نميدهد در نقش يك بازيگر عمده بر نوسان هاي آتي بازار طلاي سياه تأثير بگذارد. گرايش هاي قابل پيش بيني حتي از كاهش باز هم بيشتر نقش ايران در عرصه نفت خبر ميدهند و اين خطري است كه بسياري از كارشناسان نفتي ايراني، در رابطه با رويداد هاي جاري خليج فارس، بر آن تأكيد ميكنند. روزنامه «ايران» چاپ تهران به نقل از قدير نصري عضو هيأت علمي پژوهشكده مطالعات راهبردي مي نويسد كه افزايش مصرف داخلي و سرمايه‌گذاري هاي محدود در استخراج نفت، دو چالش پيش روي اقتصاد ايران است. كمبود سرمايه گذاري در صنايع نفت ايران طي بيست سال گذشته بيش از پيش پيآمد هاي منفي خود را به نمايش ميگذارد. امروز نيز شركت هاي نفتي بين‌المللي، با توجه به جو سياسي حاكم بر روابط بين‌المللي ايران و يا نوع قرار داد هايي كه جمهوري اسلامي به آنها پيشنهاد ميكند، براي سرمايه‌گذاري در اين كشور شور و شوقي از خود نشان نميدهند. عامل دوم ضعف روز افزون ايران در بازار جهاني انرژي، افزايش شديد مصرف داخلي فرآورده هاي نفتي است كه در وراي زيان هاي بسيار سنگين آن براي اقتصاد كشور، چيز زيادي براي صادرات بر جاي نميگذارد و به همين سبب به عنوان يكي از متغير هاي تأثير گذار بر عرضه و تقاضاي آتي بازار جهاني نفت در نظر گرفته ميشود. روزنامه «همشهري» به نقل از شهريار هندي كارشناس مستقل نفتي مي نويسد كه اگر روند افزايش مصرف داخلي كماكان ادامه يابد، تا سال 2015 ميلادي ايران نفتي براي صادرات نخواهد داشت و بدين سان جهان از عرضه انرژي توسط يكي از اعضاي مهم «اوپك» محروم خواهد شد.