تقویت بیشتر نقش دولت در اقتصاد و تکیه بیشتر بر دلارهاي نفتی: بررسي نخستين لايحه بودجه آقای احمدي نژاد

بودجه 195 هزار میلیارد تومانی 1385 کل کشور که دیروز یکشنبه به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد، به گفته رئیس جمهوری اسلامی، بر پایه دو رویکرد عمده تهیه شده: «دولت برای همه» و «بودجه ریزی عملیاتی». معنای دقیق «دولت برای همه» مشخص نیست و به شعاری سیاسی بیشتر شباهت دارد. اما «عملیاتی شدن بودجه» به آن معناست که تخصیص منابع نه بر مبنای چانه زنی میان سازمان ها، بلکه در پیوند با ارزیابی عملکرد و کارنامه آنها انجام می گیرد. اما در لایحه دولت چیزی در اين راستا دیده نمی شود. بررسی منابع و مصارف لایحه نشان می دهد دو ویژگی اصلی آن عبارتند از تقویت باز هم بیشتر نقش دولت در اقتصاد و تکیه هر چه بیشتر بر دلارهاي نفتی. محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری اسلامی دیروز نخستین لایحه بودجه دوران زمامداری خود را به دستگاه مقننه جمهوري اسلامي تقدیم کرد. در برنامه اقتصادی امروز رادیو فردا، فریدون خاوند نگاهی دارد به مهم ترین ویژگی های این لایحه. فريدون خاوند (راديو فردا): بودجه 195 هزار میلیارد تومانی 1385 کل کشور که دیروز یکشنبه به دستگاه مقننه جمهوری اسلامی تقدیم شد، به گفته محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری اسلامی، بر پایه دو رویکرد عمده تهیه شده: «دولت برای همه» از یکسو و «بودجه ریزی عملیاتی» از سوی دیگر. معنای دقیق «دولت برای همه» مشخص نیست و به شعاری سیاسی بیشتر شباهت دارد تا مفهومی در خدمت درک ارقام بودجه. و اما «عملیاتی شدن بودجه» به آن معناست که تخصیص منابع نه بر مبنای چانه زنی میان سازمان ها، بلکه در پیوند با ارزیابی عملکرد و کارنامه آنها انجام می گیرد. در این زمینه نیز در لایحه دولت چیزی که نشانه تحول بودجه نویسی در راستای «عملیاتی شدن» باشد دیده نمی شود. در ورای سخنان دیروز رئیس جمهوری اسلامی، بررسی منابع و مصارف لایحه بودجه 1385 کل کشور نشان می دهد که دو ویژگی اصلی آن عبارتند از تقویت باز هم بیشتر نقش دولت در اقتصاد و تکیه هر چه بیشتر بر دلارهاي نفتی. مي دانيم كه بودجه‌ كل كشور از دو بخش تشکيل مي شود: نخست بودجه‌ عمومي يا بودجه‌ وزارتخانه ها و دستگاه هاي تابعه و دوم بودجه‌ شركت هاي دولتي. در لايحه‌ بودجه‌ 195 هزار میلیارد تومانی 1385 كل كشور، حدود هفتاد در صد منابع به شركت هاي دولتي اختصاص يافته و راه برای پروار تر شدن بخش دولتي هموار تر شده است. ویژگی دوم، تسلط باز هم بیشتر نفت بر مهمترین سند مالی کشور است، زیرا، همانگونه که انتظار میرفت، قیمت پایه هر بشکه نفت در لایحه بودجه 1385 حدود چهل دلار در نظر گرفته شده و در مجموع، سهم در آمد نفت در بودجه با جهشی بی سابقه افزایش یافته. به نظر می رسد که با توجه به اوضاع سیاسی درونی و بین المللی ایران، دولت محمود احمدی نژاد یک بودجه انبساطی را به منظور ایجاد رونق سریع در اقتصاد راکد ایران به مجلس آورده، بی آن که پیآمد های بعدی آن، از جمله اوجگیری شدید تورم، افزایش باز هم بیشتر واردات و فرو رفتن کشور در کام رکودی سخت تر، مورد توجه قرار گرفته باشد. و اما در رابطه مستقیم با تنش های حاکم بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی، لایحه پیشنهادی دولت، بودجه محرمانه ای را برای کشف و خنثی کردن توطئه های آمریکا در ایران در نظر گرفته است.