پیامدهای انتصاب پال ولفوویتز برای ایران و بانک جهانی

مسئولان ارشد جمهوری اسلامی انتصاب پال ولفوویتز به ریاست بانک جهانی را، که در پی برخورداری از چراغ سبز اتحادیه اروپا قطعی به نظر می‌رسد، با علاقه پیگیری می‌کنند. با توجه به شخصیت و سابقه ولفوویتز، نقش قاطع او در رویدادهاي عراق و نظریاتش درباره شکلبندی آتی خاورمیانه، جمهوری اسلامی طبعا تحولات بانک جهانی را با حساسیت بیشتری پیگیری خواهد کرد. بانک جهانی تسهیلات مالی در اختیار ایران می گذارد. محافظه کاران دولت خاتمی را به خاطر پیروی از سیاست هائی که ملهم از بانک جهانی می دانند، سرزنش کرده اند. فریدون خاوند (رادیوفردا، پاریس): پال ولفوویتز، چهره پر آوازه گرایش معروف به نومحافظه کار آمریکا، که نام او با سیاست خارجی حکومت جمهوری‌خواه این کشور در پی رویداد 11 سپتامبر در آمیخته، در آینده بسیار نزدیک سکان رهبری بانک جهانی، یکی از مقتدرترین نهادهای اقتصادی بین المللی را در دست خواهد گرفت. دیروز چهارشنبه با اعلام پشتیبانی رسمی اتحادیه اروپا از نشستن پال ولفوویتز به جای جیمز ولفنسون، رئیس کنونی بانک جهانی، تردیدی نماند که این سازمان در بر گیرنده صد و هشتاد و چهار کشور جهان یکی از مهم ترین دگرگونی ها را در راس هرم تشکیلاتی خود تجربه خواهد کرد. با توجه به شخصیت و سابقه ولفوویتز، نقش قاطع او در رویدادهاي عراق و نظریاتش درباره شکلبندی آتی خاورمیانه، جمهوری اسلامی طبعا تحولات بانک جهانی را با حساسیت بیشتری پیگیری خواهد کرد. ایران که در دسامبر 1945 به عضویت بانک جهانی در آمده، طی دوران پس از انقلاب اسلامی روابط پر فراز و نشیبی را با این سازمان از سر گذرانده است. بانک جهانی در سال 1992، همزمان با دوران زمامداری عل اکبر هاشمی رفسنجانی، پس از دوازده سال پرداخت تسهیلات مالی به ایران را از سر گرفت، ولی در سال 1994، در پی جو نامساعدی که در شورای مدیریت این بانک نسبت به جمهوری اسلامی به وجود آمد، پرداخت تسهیلات به ایران متوقف شد، پیش از آنکه، شش سال بعد، در پی تلاشهاي دولت محمد خاتمی، بار دیگر از سر گرفته شود. البته روابط بانک جهانی و ایران تنها به اعطای تسهیلات مالی محدود نمی‌شود. تردیدی نیست که نظریه‌پردازان اصلاحات اقتصادی ایران، چه در دور اول ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و چه در دوران محمد خاتمی، از رهنمودهاي بانک جهانی و صندوق بین المللی پول تاثیر پذیرفتند و به همین دلیل نیز با انتقادهاي شدید جناح معروف به محافظه کار جمهوری اسلامی روبرو شدند و می‌شوند. آیا بانک جهانی، در دوران ریاست پال ولفوویتز، از خط مشی سختگیرانه‌تری در قبال جمهوری اسلامی پیروی خواهد کرد؟ تردیدی نیست که رئیس آتی بانک جهانی به اجرای طرح «خاور میانه بزرگ» سخت پایبند است، اما در پیشبرد این طرح، همچون دیگر سیاست‌هاي نهاد زیر رهبری خود، الزاما مجبور خواهد شد وزنه سایر مراکز تصمیم گیری این نهاد، و نیز تعادلهاي سیاسی حاکم بر آنرا، در نظر بگیرد.