(rm) صدا | [ 11:21 mins ]
با گذشت بیش از یک هفته از وقوع انفجارهای اهواز، در رسانههای محلی این شهر، بحث درباره منطقه آزاد تجاري اروند در مناطق جنوبي استان خوزستان و نقشي که اين سازمان ممکن است در نا آراميهاي استان داشته باشد پرداختند. به نظر کارشناسان شکل گيري اين سازمان تنها پوششي براي استقرار نيروهاي نظامي و تصاحب اراضي مسکوني و زراعي است. کريم عبديان، نماينده سازمان حقوق بشراهواز در واشنگتن، در مصاحبه با رادیو فردا مي گويد، محدوده اي وسيع شامل زمينهاي مسکوني، تجاري و کشاورزي در اختيار اين طرح قرار خواهد گرفت. وی با متهم کردن جمهوری اسلامی به پاکسازي قومي و کوچاندن اجباري عربهاي خوزستان، اهداف این طرح را نظامي کردن مناطق وسيعي از خوزستان جهت نفوذ در جنوب عراق، مي داند. داريوش موسوي، سردبير هفته نامه همدلي چاپ اهواز اين اتهامها را بخشي از جوسازيها و تبليغات منفي براي جلوگيري از توسعه خوزستان مي داند. به نظر مي رسد شکل گيري منطقه آزاد اروند، زمينه ساز بروز تنشهايي در سطح استان شده باشد. از سوی دیگر جمهوري اسلامي همچنان مصر است انفجارهاي اهواز و همه نا آراميهاي خوزستان، کارانگليسهاست. بيش از يک هفته از وقوع انفجارهاي اهواز مي گذرد. بمب گذاريهايي که شنبه هفته قبل، 6 کشته و بيش از 100 مجروح برجاي گذاشت. در اين مدت جمال کريميراد، وزير دادگستري و سخنگوي قوه قضايه جمهوري اسلامي از دستگيري 30 نفر در ارتباط با اين حادثه خبر داد. اما دادستان دادسراي عمومي و انقلاب اهواز امروز يکشنبه به خبرگزاري ايلنا گفت تاکنون کسي درخصوص انفجارهاي خيابان نادري اهواز دستگير نشده و بازداشت شدگان اخير، با حوادث خردادماه اين شهر مرتبطاند. دادستان دادسراي اهواز همچنين شايعات در اهواز مبني بر احتمال بمب گذاريهاي بيشتر را رد کرده است. مسوولان جمهوري اسلامي تاکنون بارها انگشت اتهام را به سوي بريتانيا نشانه گرفته و گفتهاند نيروهاي نظامي اين کشور که در جنوب عراق مستقرند در حادثه اهواز دست داشتهاند. اما فارغ از خبرهاي مربوط به به بمب گذاريهاي اهواز، مسائلي درباره شکل گيري يک منطقه آزاد تجاري به نام اروند در مناطق جنوبي استان خوزستان و نقشي که اين سازمان ممکن است در نا آراميهاي استان داشته باشد، موضوعيست که طي چند روز اخير در برخي رسانههاي محلي به آن اشاره شده است.
نیما تمدن (رادیو فردا): آتش زير خاکستر. توصيف موقعيت اين روزهاي اهواز و برخي ديگراز شهرهاي استان خوزستان است، با شايعاتي که درباره بمب گذاريهاي احتمالي آتي وجود دارد. گرچه از ابتداي سال جاري هرگاه ناآراميهايي در اهواز و برخي از ديگر نقاط خوزستان رخ داده، مسئولان نظام و يا مقامهاي محلي گفتهاند دست خارجي درکار است، اما به عقيده برخي تحليلگران اوضاع خوزستان، اين نا آراميها در مسايل اقتصادي داخلي و يا به طورکلي محلي ريشه دارد. اين دسته از تحليلگران، با دقيق شدن بر اخبار مربوط به تاسيس سازمان منطقه آزاد اروند و محدوده نسبتا وسيعي که اين سازمان در بر ميگيرد ميگويند شکل گيري اين سازمان تنها پوششي است براي استقرار نيروهاي نظامي يا به زعم آنها ميليتاريزه کردن و تصاحب اراضي مسکوني و زراعي بدين منظور، که واکنشهايي هم حتما به دنبال دارد.
کريم عبديان، نماينده سازمان حقوق بشراهواز که در واشنگتن اقامت دارد با اشاره به اطلاعيه تملک اراضي براي تاسيس سازمان منطقه آزاد اروند، که مصوب هيات وزيران جمهوري اسلامي در تيرماه امسال است، مي گويد، مطابق اين اطلاعيه رسمي، محدوده اي وسيع شامل زمينهاي مسکوني، تجاري وکشاورزي نه تنها در اصليترين نقاط شهري آبادان و خرمشهر بلکه در سراسر مناطق روستايي واقع در کرانه شرقي شطالعرب و 2 طرف رودخانه بهمنشير در اختيار اين طرح بايد قرار گيرد.
کریم عبدیان: نکات عمده این است که این منطقه وسیع که د رحدود 60 تا 70 کیلومتر طول و 12 تا نزدیک 30 عرض دارد، بسیار بیسابقه است برای تشکیل و ایجاد یک منطقه به اصطلاح تجاری. بنابراین ما فکر میکنیم که اگر واقعا رژیم میخواهد یک منطقه تجاری ایجاد کند، خب شهر خرمشهر را بازسازی کند. شهری است که با داشتن اسکلهها با داشتن تاسیسات گمرکی و این که از بزرگترین بندر کشور است و به شبکه سراسری راه آهن، این منطقه را منطقه آزاد بکند.
ن. ت: آقاي عبديان همچنين بار ديگر اتهام پاکسازي قومي و کوچاندن اجباري عربهاي خوزستان را متوجه جمهوري اسلامي ميداند. اتهامي که همواره از سوي نظام رد شده است. اين فعال حقوق بشر يکي از اهداف جمهوري اسلامي براي نظامي کردن مناطق وسيعي از خوزستان را نفوذ هرچه بيشتر در جنوب عراق، به ويژه شهر بصره و بدست گرفتن اختيار عمل در خاک عراق طي سالهاي بعد مي داند.
کریم عبدیان: رژیم میخواهد برای تفوق بر شهر بصره، استان بصره و اصولا جنوب عراق این بیشتر با آن خط است.
ن. ت: اما سازمان منطقه آزاد اروند قرار است تنها با اهدافي پشت پرده شکل گيرد؟ داريوش موسوي، روزنامه نگار در اهواز اين اتهامها را بخشي از جوسازيها و تبليغات منفي براي جلوگيري از توسعه خوزستان مي داند. به گفته آقاي موسوي، سابقه شکل گيري اين منطقه آزاد به اواخر دوران رياست جمهوري اکبرهاشمي رفسنجاني مي رسد. تا آنکه در زمان مجلس ششم شوراي اسلامي کليات شکل گيري اين منطقه تصويب شد.
داریوش موسوی: در طی این مدت زمانی که بعد از تصویب مجلس گذشته بود، هیات مدیره و در واقع کارشناسان آمدند مطالعات زیادی انجام دادند که محدوده طرح را مشخص بکنند که نهایتا سه یا چهار ماه پیش، فکر میکنم تیرماه بود که محدوده آن هم مشخص شد. در این فاصله برخی از تاسیسات و کارهای زیر بنایی آن انجام شد که نهایتا تا یکی دو هفته آینده عملیات اجرایی این پروژه آغاز میشود.
ن. ت:داريوش موسوي، سردبير هفته نامه همدلي چاپ اهواز همچنين اشاره به بزرگي بيش از اندازه و به قولي شک برانگيز براي محدوده منطقه آزاد اروند را اتهامي بي پايه مي داند.
داریوش موسوی: فلسفه تشکیل مناطق آزاد تجاری این است که از سیاستهای دولت مرکزی تبعیت نمیکند. یعنی جمهوری اسلامی دارد با این کار یک ریسک میکند. من این را قبول ندارم. تصویب این منطقه به عنوان یک منطقه آزاد تجاری به این علت بود که از یک طرف کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نزدیک است و این قابلیت و پتانسیل خوبی میتواند باشد در جهت واردات و صادرات کالا و از طرف دیگر دسترسی به راههای ریلی، زمینی و هوایی، قابلیتهای منحصر به فردی برای این منطقه ایجاد کرده بود، به همین سبب منطقه آزاد تجاری اروند میتواند در واقع منشاء آبادانی و سازندگی برای شهرهای آبادان، خرمشهر و استان خوزستان باشد که طی سالهای گذشته انتقادات زیادی به حکومت مرکزی وارد بود که علیرغم این که استان خوزستان قلب تپنده کشور است و علیرغم این که هشتاد درصد اقتصاد مملکت را تامین میکند، در محرومیت به سر میبرد.
ن. ت: با اين حال منتقدان شکل گيري سازمان منطقه آزاد اروند معتقدند بخشي از اراضي که در اين منطقه آزاد جاي مي گيرد به اجبار از مردم خريداري و يا گرفته شده است.
کريم عبديان: در حدود 155 کیلومتر مربعش اکنون در جزیره مینو گرفته شده از مردم، به چه صورتی، اینجا نوشته است که یک مهلت کوتاهی به مردم دادند و تهدید کردند مردم را که اگر زمینهایشان را نفروشند، بعد از این مدت بدون هیچ نوع خرید، اینها را غصب میکنند.
ن. ت: خروج اجباري اعراب روستانشين از زمينهايشان در خوزستان، موضوعي است که در برخي مطبوعات محلي نيز انعکاس يافته و داريوش موسوي، روزنامه نگار در اهواز مي گويد اين موضوع، واکنش مرتضي مموئي، مديرعامل منطقه آزاد اروند را در پي داشته است.
داریوش موسوی: خرید زمینها به زور در واقع تحت پوشش ایجاد منطقه آزاد تجاری، من این را کاملا تکذیب میکنم. این بحث در یکی از روزنامههای محلی استان خوزستان بهش اشاره شد که مدیر عامل منطقه آزاد اعلام کرد که متاسفانه برخی از افراد سودجو و فرصت طلب می روند حالا تحت عنوان مامور منطقه آزاد خودشان را معرفی میکنند واین زمینها را به قیمت ارزان از مردم میخرند که بعدها این زمینها را خودشان به این منطقه حالا با قیمت گرانتری بفروشند. این افراد اعلام کرده بود هیچگونه ارتباط و انتسابی با این منطقه ندارند و اعلام کرده بود که اگر این افراد شناسایی شوند و مشخص شود از کارکنان این منطقه هستند، قطعا ضمن این که اخراج میشوند، تحت پیگرد قضایی قرار خواهد گرفت. مدیر عامل منطقه آزاد اروند اعلام کرده بود که مردم آبادان و خرمشهر که محدوده این طرح هستند، اگر قرار باشد که زمینی خریداری شود یا در محدوده طرح قرار بگیرد، از طریق آگهی آنهم از طریق نشریات محلی انتشار صورت خواهد گرفت و از مردم خواسته بود هرگونه مورد مشکوکی را به مدیریت این طرح اطلاع دهند.
ن. ت: به نظر مي رسد شکل گيري منطقه آزاد اروند، زمينه ساز بروز تنشهايي در سطح استان شده باشد. اما آيا مي توان ارتباطي ميان راه اندازي اين منطقه آزاد با نا آراميهاي اخير اهواز پيداکرد؟ کريم عبديان، نماينده سازمان حقوق بشراهواز در اين باره نظر مثبتي دارد.
کریم عبدیان: اتفاقا مردم عرب فکر میکنند که شرایطی که الان بوجود آمده است، یعنی گذاشتن بمبهایی در این هفته گذشته به همین دلیل است. یعنی حکومت یا عمال امنیتی حکومت میخواهد شرایط امنیتی بوجود بیاورد که بعد توجیه بکند حمله یا احتمالا کشتار و یا اعدام فعالین عرب و به هر حال هر نوع خشونت علیه عربهای خوزستان را.
ن. ت: يکي از شرايط اوليه براي آغاز هرنوع فعاليت اقتصادي در سراسر جهان، تامين امنيت و ثبات است. شرطي که شايد در نگاه اول تنها به مدد تاسيسات نظامي محقق شود و به گفته داريوش موسوي در اهواز با اين ديدگاه نمي توان استقرار نيروهاي نظامي و پادگانها در خوزستان را با نگاه ميليتاريزه کردن منطقه يکي دانست و محکوم کرد.
داریوش موسوی: به هر حال استان خوزستان یک استان بسیار استراتژیکی است برای کشور. قطعا حکومت مرکزی، دولت مرکزی، برای مصون ماندن از توطئهها و تعرضاتی که صورت میگیرد، قطعا هر کشور و هر دولتی به دنبال این است که امنیت مرزها و در واقع آن تمامیت ارضی کشور را با هر سیاستی حفظ بکند، ولی در مورد بحث مساله آزاد تجاری اروند، من فکر نمیکنم اهداف نظامی دنبال شود. چون بسیار کارشان شفاف است. خبرنگارها از نزدیک گزارش تهیه میکنند.
ن. ت: گرچه سردبير هفته نامه همدلي در اهواز مي گويد خبرنگاران به راحتي مي توانند از روند کار منطقه آزاد اروند بازديد کنند اما کريم عبديان، نماينده سازمان حقوق بشر اهواز همچنان تاکيد دارد که ايجاد فضاي نظامي همه راههاي نظارتي را بسته است.
کریم عبدیان: منطقه قرق نظامی هست. شما میتوانید به خبرگزاریهایی که در تهران هستند، تلفن بکنید. بنده صحبت کردم، نمایندگان واشنگتن پست، خبرگزاریهای مختلف، بارها و بارها گفتهاند ما از وزارت امور خارجه ایران تقاضا کردهایم که به ما اجازه بدهند به اهواز، آبادان و خرمشهر برویم و اجازه نمیدهند.
ن. ت: در شرايطي که سازمان منطقه آزاد اروند همه اتهامات را رد کرده و مي گويد تنها به توسعه خوزستان مي انديشد و منتقدان اين سازمان معتقدند شکل گيري منطقه آزاد اروند، نارضايتي عمومي در استان پديد آورده، جمهوري اسلامي همچنان مصر است انفجارهاي اهواز و همه نا آراميهاي خوزستان، کارانگليسهاست