آخرین آلبوم Bjork خواننده ایسلندی: تجربه ای با لایه های مختلف از صداهای انسانی

خانم بيورک Bjork خواننده ايسلندي موسيقي راک، درآلبوم آخر خود از سازهاي موسيقي استفاده نمي‌کند. اين آلبوم به تجربه‌هائي با صداي انسان اختصاص دارد که به گفته منتقدها در آن بیورک سعی می کند به ماموریت همیشگی خود که آمیختن زمینی و ملکوتی است، ادامه دهد و نقبی به صدای ایسلند باستانی بزند که تبار خود را به آن می رساند. بهنام ناطقي (راديوفردا، نيويورک): خانم Bjork با آلبوم‌هاي ششگانه اي که طي ده سال گذشته بيرون داده است، خود را به عنوان يک تجربه‌گر پيشتاز در موسيقي راک و پاپ تثبيت کرده است اما هفتمين و آخرين آلبوم اين خواننده ايسلندي، آلبومي به نام Medulla طي کمتر از يک هفته که از انتشار آن مي‌گذرد، در صدر فهرست بهترين آلبوم‌هاي منتقدان قرار گرفته است. اين آلبوم با ترانه «خوشوقتم» يا Pleasure Is All Mine شروع مي‌شود، که فکر اصلي آلبوم را که ترکيب صداي خانم بيورک با همسرائي و مخلوط صداهاي انساني ديگر است، به نمايش مي‌گذارد، خانم بيورک مي‌خواند خوشوقتم که سرانجام رها کنم و بگذارم به توازن، روان شود. در آخرين آلبوم خود، خانم بيورک سازبندي پيچيده و به خصوص ترکيب سازهاي کوبه‌اي که در آلبوم‌هاي قبلي خود به کار مي‌برد، کنار گذاشته است و صداي خود را در پس‌زمينه سازمان‌يافته و منسجمي از لايه‌هاي متعدد صداهائي قرار مي‌دهد که از حنجره انسان بيرون مي‌آيد: علاوه بر صداي خود خانم بيورک، در پس‌زمينه ترانه‌هاي البوم جديد خانم بيورک ازجمله مي‌توان صداي گروه کر ايسلند Icelandic choir، گروه کر لندن London Choir و صداي خوانندگاني را شنيد مثل آقاي Gregory Purnhagen خواننده موسيقي کلاسيک، آقاي Mike Patten خواننده گروه Tamahawk و آقاي Tagaq خواننده مغولستاني، و همچنين خواننده موسيقي راک آقاي Robert Wyatt، که صداي نالانش را در بعضي ترانه‌هاي آلبوم به خانم بيورک قرض داده است. ضرباهنگ‌هاي آلبوم را سه هنرمند تامين مي‌کنند که مي‌توان نقش آنها را در اينجا به سازهاي کوبه‌اي تشبيه کرد، سازهاي کوبه‌اي انساني. لايه‌هاي متعدد صداها که در بعضي ترانه‌هاي آلبوم جديد خانم بيورک روي هم قرار مي‌گيرند، گاهي شلوغ به نظر مي‌رسد اما چنانکه ترانه Triumph of the Heart يا «پيروزي دل» نشان مي‌دهد، خانم بيورک در بيرون آوردن صداهاي کوبه‌اي از حنجره‌هاي هنرمندان همکارش و ترکيب آنها با صداي خود، تجربه‌اي عرضه مي‌کند که هم يادآور موسيقي دهه 1950 دوواپ و هم از ريتم‌هاي موسيقي تريپ‌هاپ سالهاي اخير متاثر است. در اين آلبوم، صداهاي پس‌زمينه به خانم بيورک امکان مي‌دهند که تجربه‌اي که در آلبوم‌هاي قبلي دنبال مي‌کرد، تکميل کند. خانم بيورک، چنانکه بارها در مصاحبه‌ها هم اشاره کرده بود، تبار خود را به ساکنان باستاني جزيره ايسلند مي‌رساند و هميشه مي‌گفت در جستجوي صدائي باستاني است. در اين آلبوم، ترکيب صداهاي انساني، بدون حضور آلات موسيقي، مي‌توانند تداعي کننده صداي باستاني‌اي باشند که خانم بيورک از آن سخن مي‌گويد، که از ميان همهمه اين صداها، صداي خود خانم بيورک، که گاه به فريادهائي از گذشته‌هاي ماقبل تاريخ مي‌ماند، بر مي‌خيزد تا شنونده را مسحور کند. منتقدهاي موسيقي پاپ در نشريات آمريکائي و اروپائي تجربه تازه خانم بيورک در آلبوم Medulla را ستايش کرده‌‌اند، اما برخي، مثل منتقد روزنامه گاردين چاپ لندن، معتقد هستند که اين آلبوم علاقمندان خانم بيورک را که منتظر چيزي نظير سازبندي‌هاي پيچيده آلبوم‌هاي قبلي او بودند، دلسرد مي‌کند، ولي آن را به خاطر جديت فکري و غليان حسي‌اش، مي‌ستايد. روزنامه نيويورک تايمز بيرون آمدن اين آلبوم را نشانه تناقض‌هاي خيره‌کننده جهان موسيقي پاپ مي‌داند و مي‌نويسد در حاليکه با استفاده از انواع دستگاه‌هاي الکترونيک و کامپيوتر، موسيقيدان‌ها به انواع صداهاي ممکن به صورت مصنوعي دسترسي دارند، هنرمندي اثري را مي‌انديشد و مي‌سازد که نه تنها کامپيوتر و سينتيسايزر و ابزارهاي الکترونيک، بلکه حتي آلات موسيقي را هم کنار مي‌گذارد در تلاش براي رسيدن به نوعي خلوص. منتقد نيويورک تايمز معتقد است آلبوم جديد خانم بيورک، آلبوم Medulla که سراسر با استفاده از صداهاي انساني درست شده است، هرچند يک جور چشم‌بندي فکري است، ولي خانم بيورک در بعضي قطعات اين آلبوم، راه‌هاي زيبا و تکان‌دهنده‌اي مي‌يابد براي پرداختن به ماموريت خود، که هميشه بر ارائه ترکيبي متمرکز بود از زميني و آسماني. منتقد مجله «رولينگ استون» اين آلبوم را افراطي‌ترين آلبوم خانم بيورک مي‌داند، ولي منتقد روزنامه «لس آنجلس تايمز» مي‌نويسد لحظه‌هاي درخشان اين آلبوم، همچون وزنه‌اي در برابر جنبه فلسفي و خشک ايده آن قرار مي‌گيرند.