مصاحبه با توماس گراهام، نویسنده کتاب «درکي واضح از سلاحهاي تخريب جمعي» درباره برنامه های هسته ای ایران

اين هفته مرکز سلطنتي مطالعات امور خارجي بريتانيا در لندن موسوم به چتم هاوس ميزبان توماس گراهام يکي از سفراي سابق آمريکا و نماينده ويژه بيل کلينتن رئيس جمهوري سابق اين کشور در امر خلع سلاح و منع ازدياد سلاحهاي هسته اي بود. او به مناسبت انتشار کتاب جديدش Common Sense on Weapons of Mass Destruction سخنراني کرد. توماس گراهام در صحبتش بيش از همه به ايران و کره شمالي اشاره کرد و گفت: پنهانکاري ايران و سرپيچيش از اجراي معاهده منع ازدياد سلاحهاي هسته اي همزمان با افزايش خطر تروريسم نگراني عمده اي به همراه آورده است. وی با اشاره به انتخاب دوباره جرج بوش به ریاست جمهوی آمریکا در مصاحبه با رادیو فردا می گوید: اگر بخواهيم بنا بر سابقه سياست دولت بوش قضاوت کنيم، به نظر نمي رسد که او علاقه اي به گفتگوي جدي با ايران آنطور که مد نظر سه کشور اروپايي است داشته باشند. با اين حال اين وضع ممکن است تغيير کند و من اميدوارم که تغييرکند. وی بر این باور است که در ميان مدت تا بلندمدت مردم ايران به خواست خود خواهند رسيد و ايران به يک دموکراسي قابل تداوم و قابل قبول مردم دست خواهد يافت. شهران طبري (راديو فردا): صحبت توماس گراهام سفير سابق آمريکا بر کشورهايي متمرد و ارتباط آنها با سازمانهاي تروريستي و معاهده منع ازدياد سلاحهاي هسته اي تکيه داشت. او با بررسي سابقه تاريخي اين موضوع به اين نتيجه مي رسد که پس از پايان جنگ سرد، تنها تروريسم و کشورهاي متمرد نيستند که بزرگترين تهديد به امنيت جهان به شمار مي آيند. از بين رفتن اعتبار معاهده منع ازدياد سلاحهاي هسته اي نيز خطري به مراتب جدي تر است. او مي گويد وجود خطر تروريسم و دولتهاي متمرد نگراني بسياري از کشورها را از بي اعتبار شدن NPT تشديد کرده است. آنها معتقدند اين معاهده يا بايد مورد بررسي مجدد قرار گيرد و يا از نوع معاهده جديدي به اين منظور تدوين شود و کشورهاي جهان متعهد به اجرا و امضاي آن گردند. يکي از شرايط NPT تجديد نظر هر پنج سال يک بار در مفاد آن است که نوبت آن در ماه مي 2005 يعني شش ماه ديگر خواهد بود. توماس گراهام معتقد است در آن موقع ممکن است شاهد بحراني در چگونگي تداوم اين معاده باشيم. او در صحبتش بيش از همه به ايران و کره شمالي اشاره کرد و گفت: پنهانکاري ايران و سرپيچيش از اجراي معاهده منع ازدياد سلاحهاي هسته اي همزمان با افزايش خطر تروريسم نگراني عمده اي به همراه آورده است. آنچه جامعه جهاني از آن به شدت واهمه دارد اين است که اين سلاحها از سوي دولتهاي متمردي که نشان داده اند نسبت به قوانين و عرف بين الملل متعهد نيستند، مانند ايران، سوريه و حتي پاکستان به دست تروريستها بي افتد. در پايان سخنراني توماس گراهام، از سوي راديو فردا از او پرسيدم بسياري معتقدند بهترين راه جلوگيري از توليد سلاحهاي هسته اي توسط ايران مذاکره و گفتگو با ايران است. فکر مي کنيد با انتخاب جرج بوش براي دور دوم رياست جمهوري اجراي اين سياست تا چه حد ممکن باشد؟ توماس گراهام: اگر بخواهيم بنا بر سابقه سياست دولت بوش قضاوت کنيم، به نظر نمي رسد که او علاقه اي به گفتگوي جدي با ايران آنطور که مد نظر سه کشور اروپايي است داشته باشند. با اين حال اين وضع ممکن است تغيير کند و من اميدوارم که تغييرکند. ش . ط : از آقاي گراهام پرسيدم در صحبتتان گفتيد حکومت روحانيون ايران، حکومتي نيست که اکثريت مردم ايران خواهان آن باشند و اين وضع تغيير خواهد کرد. آيا منظورتان اين بود که در ايران تغيير نظام رخ خواهد داد؟ توماس گراهام: اگر من حرفي راجع به تغيير نظام زدم، قطعا منظورم تغيير با توسل به جنگ يا زور نبود. منظور من تغييري صلح آميز از درون ايران بود. شرايطي که ايران از درون ساختار سياسي خود را تغيير شکل دهد و فکر مي کنم اگر شرايطي به وجود آيد که عوامل محافظه کار در مسائل دفاعي و سياست خارجي مداخله نکنند و اختيارات اين امور را به رئيس جمهوري منتخب مردم بدهند، آن وقت مي توان با ايران رابطه آسوده تري چه در مورد سلاحهاي هسته اي و چه مسائل ديگر داشت. ش . ط : پرسيدم اما شرايط کنوني ايران که درست عکس اين جهت حرکت مي کند. توماس گراهام: به نظر من اين قطعا وضعيتي موقت است. اطمينان دارم که در ميان مدت تا بلندمدت مردم ايران به خواست خود خواهند رسيد و ايران به يک دموکراسي قابل تداوم و قابل قبول مردم دست خواهد يافت.