(rm) صدا |
مهدي خلجي (راديوفردا): محمد خاتمي، رئيس جمهوري اسلامي، امروز با انتشار نامه اي 48 صفحه اي، به شماري از انتقادهاي عليه خود پاسخ داد. آقاي خاتمي در ديدار با جوانان در هفته گذشته، گفته بود که به انتقادها درباره عملکرد هفت ساله رياست جمهوري خود در نامه اي پاسخ خواهد داد. اين نامه که به صورت کتابي جيبي و به عنوان «نامه اي براي فردا» منتشر شده است، از امروز در نمايشگاه بين المللي کتاب تهران به فروش مي رسد. اين کتاب را موسسه خانه فرهنگ خاتمي چاپ کرده است.
سياوش اردلان (راديوفردا): چندان دشوار نيست که از جمع بندي چند سخنراني و اظهارنظرهاي پراکنده محمد خاتمي، بتوان متني 47 صفحه اي را تظيم کرد، که شبيه نامه رئيس جمهوري به ملت ايران باشد. محمد خاتمي خود درباره همين نامه اش دچار اغراق گويي نمي شود. او مي گويد: اين نامه را مي نويسد تا باب مراوده و تبادل نظر را باز کند. با اينحال حرف هاي گفته شده در نامه، حرف هايي است که هفت سال نخبگان جامعه و افکار عمومي درباره آن تبادل نظر کردند.
در ابتداي نامه، محمد خاتمي خود را بيدي مجنون در ميان کوير توصيف مي کند. بيدي لرزان و نگران از ناتواني در وفاي به عهد. اما همين بيد لرزان و نگران، در عين حال به آينده اميدوار است. اميدوار که نسل امروز ايران را آباد کند. آقاي خاتمي از يک طرف از اميدواري خود سخن مي راند، اما از سوي ديگر صفحات زيادي را به اثرات مخرب استبداد در تاريخ ايران اختصاص مي دهد.
به رغم اشارات تاريخي فراوان آقاي خاتمي به استبدادزدگي در تاريخ ايران، او از استبدادي خواندن حکومت فعلي پرهيز مي کند. محمد خاتمي به انقلاب سال 57 باز مي گردد، و آن را انقلابي مي داند که براي آزادي، و دينداري برپاي شد، و کاستي هاي حکومت را در اوايل انقلاب چنين توجيه مي کند:
«جنگ و ترور، به طور جبري حکومت را به سختگيري بيشتر وادار کرد».
اما اين بار آقاي خاتمي عبارت سختگيري را به جاي عبارت استبداد به کار مي گيرد. تحليل رئيس جمهوري از دوم خرداد، شبيه تحليلي است که دوم خردادي ها از هفت سال پيش تا کنون ارائه داده اند: دوم خرداد بازگشت مردم به آرمان هاي اوليه انقلاب، در عين وفاداري به نظام بود. از اين بخش نامه به بعد است که محمد خاتمي به توجيه ناکامي هاي دولت خود در پيشبرد اصلاحات مي پردازد، با اين استدلال که دوم خرداد توقعاتي ايجاد کرد که موانع بر سر راه برآوردن آن توقعات زياد بودند. اين موانع را آقاي خاتمي در چندين نوبت در نامه خود، جناح راست حکومت، و همچنين مخالفان حکومت مي خواند:
«جبهه گيري جريان ارتجاع سطحي نگر و نيز جهت گيري جريان اصلاحات روشنفکري بي حوصله ناآشنا به خواست ديني، با خواست تاريخي و راي مردم بزرگوار ما در دوم خرداد، تفاوت هاي اساسي داشت».
نخستين دستاوردي که محمد خاتمي از آن ياد مي کند، غرور نادري است که او از عملکرد دولت خود بروز مي دهد، يعني فاش شدن دخالت وزارت اطلاعات ايران در قتل مخالفان و روشنفکران، يا همان قتل هاي زنجيره اي. با اينحال آقاي خاتمي اذعان مي کند که همفکران قاتلان زنجيره اي، همچنان در سياست ايران دست دارند:
«آن فعاليت به صورتي ديگر و ريشه اي تر، ادامه داشته و دارد، چرا که حذف غده سرطاني، به معني نابودي بينشي که به اين جريان خطرناک منجر مي شود نبود».
محمد خاتمي مي داند که بخشي از افکار عمومي، وي را به گفته خود، سازشکار و فرصت سوز مي نامد. اما پاسخ او چنين است:
«اين بنده خدا بسيار کوچکتر از آن است که ادعا کند که خطا و کوتاهي نداشته است. اما آيا همه وعده هايي که گفته مي شود خاتمي داده بود، واقعا من وعده داده بودم، يا مي توانستم وعده بدهم؟».
به رغم اميدواري هايي که در نامه خود عنوان کرده بود، در ميانه نامه، محمد خاتمي ابراز نگراني مي کند که کم حوصلگي ها، نگاه هاي چاره انديشانه را به جاي اصلاحات، به سوي بيرون از حکومت معطوف مي کند. او در جايي ديگر باز هم ابراز نگراني مي کند که کشور آباد نخواهد شد، مگر آنکه خردورزي کنيم. آباد نمي شويم، اگر از حقوق بشر غافل شويم. اما همه اين نگراني ها مانع از پافشاري آقاي خاتمي بر انديشه سازگار بودن مذهب و آزادي، يا به گفته خود او، خدا و انسان، نمي شود.
«ما تقابل ميان انسان و خدا را باور نداريم، و خدايي را مي پرستيم که انسان را آزاد آفريده، و او را بر سرنوشت خود حاکم گردانيده است».
محمد خاتمي از هزينه هايي که اين طرز فکر براي دولت خود داشت، سخن مي گويد، و به همين دليل دولت خود را از معدود دولت هايي مي خواند که با همه وجود از آزادي انديشه و حقوق اجتماعي مردم دفاع کرده است. در اين نامه آقاي خاتمي ترجيح داده است که تنها از يک مورد ياد کند: پرونده هاشم آغاجري، استاد دانشگاه که به خاطر يک سخنراني انتقادي نسبت به روحانيت، به ارتداد محکوم شد. اما آقاي خاتمي يادآور مي شود که به گفته او، امروز دخالت در امور و احوال شخصي افراد، به مراتب کمتر از گذشته شده است. حجت الاسلام سيد محمد خاتمي، رئيس جمهوري اسلامي، امروز با انتشار نامه اي 48 صفحه اي، به شماري از انتقادها عليه خود پاسخ داد. اين نامه که به صورت کتابي جيبي و به عنوان «نامه اي براي فردا» منتشر شده است، از امروز در نمايشگاه بين المللي کتاب تهران به فروش مي رسد. به رغم اشارات تاريخي فراوان آقاي خاتمي به استبدادزدگي در تاريخ ايران در اين نامه، او از استبدادي خواندن حکومت فعلي پرهيز مي کند. وي همچنين جنبش دوم خرداد را بازگشت مردم «وفادار به نظام» جمهوري اسلامي به «آرمان هاي اوليه انقلاب» تعريف می کند. محمد خاتمي مي نويسد دوم خرداد توقعاتي ايجاد کرد که جناح راست حکومت، و همچنين مخالفان حکومت، بر سر آن مانع ايجاد كردند.
