تصويب تغييرات در قانون اساسي و لغو مجازات اعدام در تاجيكستان از ديد رئيس بخش تاجيک راديو اروپاي آزاد، راديو آزادي

فريدون زرنگار (راديو فردا): دو روز پيش، مردم تاجيکستان در رفراندومي بر ايجاد تغييراتي چند در قوانين اساسي اين کشور صحه گذاشتند. در ميان اصلاحاتي که در قانون در نظر گرفته شده، لغو و محدوديت گسترده مجازات اعدام، از جمله براي زنان است. اگر اين مورد از تغييرات به تصويب برسد، تاجيکستان پس از ترکيه نخستين کشور اسلامي خواهد بود که در آن مجازات اعدام در اين حد محدود و تقريبا لغو مي شود. همکارم فريبا مودت با دکتر عباس جوادي، رئيس بخش تاجيک راديو اروپاي آزاد (راديو آزادي) به گفتگو نشسته و از او مي پرسد: احتمال اينکه اين اصلاحات از تصويب نهايي بگذرد، چه اندازه است؟ دکتر عباس جوادي (رئيس بخش تاجيک راديو اروپاي آزاد - راديو آزادي): احتمال 100 درصد است، به خاطر اينکه هيچ وقت نشده که رئيس جمهور تاجيکستان پيشنهادي به پارلمان اين کشور بدهد و پيشنهاد قبول نشود. فريبا مودت: از معاملات سياسي که بگذريم، آيا مردم تاجيکستان هم کلا و مطلقا هوادار اين اصلاحات هستند؟ عباس جوادي: اين را واقعا نمي شود گفت که مردم تاجيکستان چقدر از اقدامات حکومت پشتيباني مي کنند، چون که معيار و حساب دقيق يا دموکراتيکي نيست که آدم بداند که طرفداري مردم از اقدامات حکومت چقدر است. طوري که مي دانيد، اين پيشنهاد مي گويد که از بين 15 موردي که در قوانين تاجيکستان در مورد تعيين حکم اعدام است، 10 مورد را لغو مي کند و فقط در پنج مورد از قبيل جنايت، تجاوز به ناموس، تروريسم و قتل عام، حکم اعدام در نظر گرفته مي شود. به غير از اين مواردي از قبيل راهزني، کوشش براي غصب حاکميت، آدم ربايي، گروگانگيري، قاچاق مواد مخدر، کشت مواد مخدر، و غيره که از قبل و از قانون 1998 مانده بود و حکم اعدام در مورد آنها جاري مي شد، با پيشنهاد رياست جمهوري تاجيکستان لغو مي شوند و اصولا و مطلقا حکم اعدام براي زنان نيز لغو مي شود. ف.م: آيا اين حقيقتا يک گام واقعي در جهت دموکراتيزه کردن تاجيکستان است، يا سياسي است براي خشنود کردن جامعه بين الملل؟ عباس جوادي: من فکر کنم بيشتر نگرانيهاي جامعه بين المللي در نظر گرفته شده. واقعيتش اين است که در تاجيکستان مانند بعضي کشورهاي ديگر آسياي مرکزي مثلا مثل قرقيزستان، حکم اعدام حتي ظاهرا و به طور رسمي داده مي شود ولي ان طور که حکومت مي گويد، اجرا نمي شود. البته سازمانهاي بين المللي مثل سازمان عفو بين الملل گفته اند و واقعيت هم دارد کهدر بعضي حالتها در پشت درهاي بسته و به طور پنهاني حکم اعدام اجرا شده است. ولي حکومت خودش مي گويد که اجراي احکام اعدام را منجمد کرده است و اين کار را نمي کند. يعني در واقع و حداقل در ظاهر، حکم اعدام سالهاست که اجرا نمي شود. اين از نظر من به اصطلاح عقب نشيني در برابر فشار بين المللي، مخصوصا از طرف سازمانهايي که تاجيکستان عضو آن است، از جمله سازمان امنيت و همکاري اروپا بايد باشد. ف.م: با توجه به اين مسئله، فکر مي کنيد تا چه اندازه احتمال اين است که بقيه کشورهاي آسياي مرکزي هم از تاجيکستان تعصي کنند؟ عباس جوادي: در مورد کشورهاي ديگر آسياي مرکزي، اين را مي دانيم که مثلا همانطور که عرض کردم، قرقيزستان هم حداقل در ظاهر مي گويد که حکم اعدامي که داده مي شود، اجرا نمي شود. البته تا کي معلوم نيست، ولي فعلا اجرا نمي شود. سازمانهاي بين المللي هم از اين استقبال و پشتيباني کرده اند که حداقل در اکثر موارد، نه همه موارد، يک قدم به جلو برداشته شده است. البته اينکه تا چه حد اين را اجرا مي کنند، يک بحث ديگري است چون تجربه نشان داده که تا جايي که بخواهند و کساني را که بخواهند، حتي پشت درهاي بسته و غير رسمي اعدام مي کنند. مردم تاجيکستان در رفراندومي به ايجاد تغييراتي در قوانين اساسي اين کشور راي مثبت دادند. در ميان اصلاحاتي که در قانون در نظر گرفته شده، لغو و محدوديت گسترده مجازات اعدام، از جمله براي زنان است. دکتر عباس جوادي، رئيس بخش تاجيک راديو اروپاي آزاد (راديو آزادي) در مصاحبه با راديو فردادر پاسخ به اينكه آيا اين حقيقتا يک گام واقعي در جهت دموکراتيزه کردن تاجيکستان است، يا سياستي است براي خشنود کردن جامعه بين الملل؟ مي گويد: من فکر کنم بيشتر نگرانيهاي جامعه بين المللي در نظر گرفته شده. در تاجيکستان حکم اعدام حتي ظاهرا و به طور رسمي داده مي شود ولي ان طور که حکومت مي گويد، اجرا نمي شود. البته سازمانهاي بين المللي گفته انددر بعضي حالتها در پشت درهاي بسته و به طور پنهاني حکم اعدام اجرا شده است. يعني در واقع و حداقل در ظاهر، حکم اعدام سالهاست که اجرا نمي شود.