پيوستن ايران به کنوانسيون رفع هر گونه تبعيض عليه زنان از ديد دوكارشناس و يك روحاني

امير مصدق كاتوزيان (راديو فردا): مجادله بر سر پيوستن ايران به کنوانسيون رفع هر گونه تبعيض عليه زنان به رد آن در شوراي نگهبان قانون اساسي انجاميد. ابراهيم عزيزي سخنگوي اين شورا اعلام کرده است با عنايت به اين که موارد خلاف شرع کنوانسيون، بسيار زياد است، تجويز الحاق جمهوري اسلامي به اين کنوانسيون، خلاف شرع تشخيص داده شد. ماه منير رحيمي در اين مورد با دکتر شهلا اعزازي جامعه شناس در تهران، حجت الاسلام احمد منتظري فرزند آيت الله حسينعلي منتظري مرجع تقليد منتقد جمهوري اسلامي در قم و مهناز افخمي مدير عامل بنياد مطالعات ايران و رئيس سازمان بين المللي آموزش و همکاري زنان در واشنگتن گفتگو کرده است: ماه منير رحيمي (راديو فردا): نخست از خانم اعزازي مي پرسم چه ضرورت اجتماعي موجب مطرح شدن اين لايحه در مجلس شده است؟ خانم اعزازي: دختران و زنان ما يک تنگناهايي را در زندگي خودشان احساس مي کنند. به صورت فردي يک تصميمي مي گيرند. اما در مورد تعداد زيادي از زنان دارد صورت مي گيرد. در نتيجه بحران اجتماعي را بوجود مي آورد و در واقع نابرابريهاي زن و مرد را نشان مي دهد. م.م.ر.: پيش تر چهار تن از مراجع تقليد با صدور فتواهايي اين لايحه را خلاف موازين شرعي خوانده بودند. البته هستند مراجعي که تا اندازه اي نظرات متفاوت دارند، همچون آيت الله يوسف صانعي و آيت الله حسينعلي منتظري. احمد منتظري نظر پدرشان را دراين مورد چنين بازگو مي کند: اگر مستلزم راي دادن به مصوبه هاي مخالف احکام اسلام نباشد، اشکالي ندارد. م.م.ر.: بسياري از کارشناسان بر اين باورند که حتي مفهوم اگر اشکال شرعي نداشته باشد، همان گره ايست که هنوز باز نشده. دکتر مهناز افخمي مي گويد اين مشکل را تعداد زيادي از کشورهاي مسلمان ديگر به گونه اي حل کرده اند. دکتر افخمي: اين کنوانسيون را به عنوان يک الگوي مدرن که به طرفش پيش مي روند ممالک و جوامع. يعني سعي مي کنند کمبودها، کاستي ها و مشکلاتي که وجود دارد در زمينه مساوات زن و مرد باهاش روبرو شوند و اين مسائل را به تدريج حل کنند. مساله اي که وجود دارد در جمهوري اسلامي اين است که اصولا اصل مساوات قبول شده نيست و حتي اصل توسعه و پيشرفت قبول شده نيست. نظري که جمهوري اسلامي دارد در مورد زن، اين است که زن مکمل مرد هست و اين نقش مکمل درش يک نوع ضابطه هايي وجود دارد که آنها به خودي خود تبعيض را بوجود مي آورد. چون زن وجود مستقل و مساوي و آزادي تلقي نمي شود مسائلي مثل حداقل سن ازدواج که نه سالگي باشد يا اجازه شوهر يا ولي براي سفر يا حق مطلق طلاق در اختيار مرد قرار دارد، اينها به عنوان چيزي که طبيعي است تلقي مي شود. احمد منتظري: بسياري از مسائلي که در مورد زنان هست، از عهد جاهليت بوده و همينطور در زمان پس از عصر پيغمبر هم بر اثر حکومتهاي ظالم و مستبدي که بودند و آنها مي خواستند از زنها استفاده ابزاري کنند. اين يک تحقيقي مي خواهد که بدور از تفسيرها وتکفيرها و ترس از اين، محققين حوزه انجام بدهند. پيغمبر اسلام با مشرکين بحث مي کرد. اينها چطور نمي توانند بروند حالا که زمان گفتگو هست، نظرات خودشان را بيان کنند. آنهم آقاياني که معتقدند اسلام دين جهاني است و دين منطق است و دين علم است. نمي روند اين منطق و علم را صحبت کنند و ديگران را قانع کنند. اگر واقعا اين آقايان ببينند مي توانند ثابت کنند که تبعيض وجود ندارد ، خوب اين را مي پذيرفتند. م.م.ر.: اما سواي بحثهاي فقهي و تفسيرهاي مختلف در اين باره، آيا منافع ملي کشور ايران ايجاب مي کند جمهوري اسلامي کنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان را امضا کند؟ مهناز افخمي: قطعا اگر جامعه ايران تعهد داشته باشد به پيشرفت، به توسعه، به اين که ملحق شود به جوامع ديگر در قرن بيست و يکم، لازمه اش اين هست که به اين کنوانسيون محلق شود. اگر قبول داشته باشيم که اسلام مذهبي است که عدالت درش مطرح است، انصاف درش مطرح است، شرايط مناسب و مطلوب براي زندگي مردم درش مطرح است و مساوات بين انسانها درش مطرح است، همه اش بستگي دارد به اين که آن جامعه تا چه جد پيشرفته است و روحانيون آن جامعه تا چه حد آگاهي به اين دارند. براي اين که لازمه اش اين است که حکومت قبول کند که زنان انسانهايي هستند کامل و بالغ در خودشان و مي توانند تصميم بگيرند و مي توانند مشارکت کامل مساوي داشته باشند در اهداف جامعه. شهلا اعزازي: در مجموع مسائلي که سازمان ملل در کنوانسيونها مطرح مي کند يک تفکري در پشتشان وجود دارد که ملل جهان را ترغيب کنند که تغييراتي در شرايط نامناسب اجتماعي خودشان بوجود بياورند. يعني اگر در دوران قبل نابرابريهاي نسبت به زنان خيلي طبيعي به نظر مي آمد و هيچکس نسبت به آن فکر نمي کرد، سال به سال يا دهه به دهه قوانين جديد و معاهده نامه هاي جديدي بوجود مي آيد که سعي کنند اينها را از بين ببرند. در اين ايده که آدم مي تواند بگويد ايده بسيار پسنديده اي است و بايد به دنبالش رفت. احمد منتظري: من فکر مي کنم کاملا ضروري باشد، چون معني اجتهاد همينه که يک مسائل روز را مطابق همان روز حل کنند و زمان و مکان مسلما تاثير مي گذارد در موضوعات و احکام فقهي. اين که اين آقايان خودشان پيرو نظر مرحوم امام خميني بدانند که مي گفت براي مصلحت نظام احکام اوليه را مي شود تعطيل کرد. و مثال مي زدند که نماز و حج را. من مي خواهم بگويم اين که اين اصل در زنان بشود قانون، اين که ارث مساوي مي برند خانمها، يا اين که ديه مساوي مي برند، در صورتي که کشته شوند. بر فرض چنين چيزي تشکيل شود، از تعطيل شدن نماز يا حج مهمتر است؟ مجادله بر سر پيوستن ايران به کنوانسيون رفع هر گونه تبعيض عليه زنان به رد آن در شوراي نگهبان قانون اساسي انجاميد. ابراهيم عزيزي سخنگوي اين شورا اعلام کرد که موارد خلاف شرع کنوانسيون، بسيار زياد است، از اينرو تجويز الحاق جمهوري اسلامي به اين کنوانسيون، خلاف شرع تشخيص داده شد. دکتر شهلا اعزازي جامعه شناس در تهران، حجت الاسلام احمد منتظري فرزند آيت الله حسينعلي منتظري مرجع تقليد منتقد جمهوري اسلامي در قم و مهناز افخمي مدير عامل بنياد مطالعات ايران و رئيس سازمان بين المللي آموزش و همکاري زنان در مصاحبه با راديو فردا لزوم پيوستن ايران به اين كنوانسيون را مورد بررسي قرار مي دهند.