(rm) صدا |
ليلي صدر (راديو فردا): امروز 13 آبان، سالگرد تسخير سفارت آمريکا در ايران است. گزارش ويژه امشب راديو فردا، به اين موضوع رسيدگي مي کند.
فريدون زرنگار (راديو فردا): امروز در تهران به مناسبت 13 آبان، سالگرد روز اشغال سفارت آمريکا، مراسمي برگزار شد. هرچند در سال هاي اخير بسياري از گروه ها و افرادي که در برنامه ريزي، اجرا، و تاييد اين اقدام دست داشته اند، برگزاري اين مراسم را با مقتضيات زمان هماهنگ نمي بينند، اما بسيج دانشجويي و ديگر گروه هاي تندروي عمدتا هوادار محافظه کاران، هنوز با برگزاري اين مراسم تلاش دارند تنور آمريکا ستيزي را همچنان گرم نگه دارند. آرش قويدل، روزنامه نگار در تهران، که خود شاهد راهپيمايي امروز بود، به راديو فردا مي گويد: هزاران نفر با دادن شعار به سوي محل سفارت پيشين امريکا در تهران حرکت کردند.
آرش قويدل (روزنامه نگار، تهران): امروز هم مطابق سال هاي گذشته، هزاران نفر از دانش آموزان مدارس مختلف تهران که عمدتا آنان را به صورت ميني بوسي از مدارس مي آورند و در اين جا تظاهرات مي کنند، امروز تظاهراتي را برگزار کردند. عمده شعارها مرگ بر آمريکا و مرگ بر اسرائيل، طبق سال هاي گذشته، بود و بعد از آن هم در ساعت 11:30 به وقت تهران، آقاي ناطق نوري سخنراني را در تهران آغاز کردند.
ف.ز: به گزارش خبرگزاري دانشجويان (ISNA) راهپيمايان 13 آبان، پرچم هاي آمريکا و اسرائيل را در مسير حرکت خود، چندين بار به آتش کشيدند. درباره ترکيب گروه هاي شرکت کننده در اين تظاهرات، آرش قويدل مي گويد:
آرش قويدل: عمدتا حاميان محافظه کار بودند و افراد بسيجي و برخي هم، مي شود گفت تک و توک، از افراد جناح راست يا محافظه کار از عامه مردم بودند که در اين تظاهرات حصور داشتند که عمدتا کمتر از 10 درصد کل افراد در اين راهپيمايي بودند.
ف.ز.: در طول سال هاي گذشته، سران و برنامه ريزان عمليات اشغال سفارت آمريکا، تقريبا همگي به صفوف اصلاح طلبان پيوسته اند و کمابيش با فاصله گيري از اين حرکت، جذب ساختار اداري جمهوري اسلامي شده اند. محسن ميردامادي، يکي از چهره هاي شاخص دانشجويان پيرو خط امام، اکنون رئيس کميسيون امنيت ملي مجلس شوراي اسلامي است. ابراهيم اصغرزاده، ديگر چهره سرشناس جريان گروگانگيري، تا چندي پيش عضو شوراي اسلامي شهر تهران بود. معصومه ابتکار، سخنگوي گروگانگيران که در آن زمان به «مري» معروف شد، حال معاون رئيس جمهوري و سرپرست سازمان محيط زيست است و حبيب الله بي طرف وزير نيرو است، در حالي که عباس عبدي، از ديگر چهره هاي سرشناس دانشجويان پيرو خط امام، از 13 آبان سال گذشته در زندان هاي قوه قضائيه است. به نظر مي رسد اصلاح طلبان و اين چهره هاي فعال، چندان علاقه اي به يادآوري نقش خود در آن زمان نداشته باشند. عباس عبدي تنها گروگانگيري بود که سه سال پيش با بري روزن، يکي از گروگان ها، در پاريس ملاقات کرد و به طور غير مستقيم حادثه گروگان گيري را اشتباهي تاريخي دانست. آيت الله حسينعلي منتظري نيز که مرد شماره دو جمهوري اسلامي در زمان گروگانگيري بود، چند ماه پيش عمليات گروگان گيري را اشتباه خواند و صراحتا موضع آن زمان خود را اصلاح کرد.
اکنون و با وجود گذشت 24 سال از اين حادثه، هنوز بر سر ابعاد پيامدهاي گروگانگيري گفتگو مي شود و اختلاف نظر وجود دارد. علي کشتگر، از رهبران آن زمان سازمان چريک هاي فدائي خلق، امروز پس از گذشت سال ها از اشغال سفارت آمريکا، اين اقدام را فاجعه بار ارزيابي مي کند.
علي کشتگر (از رهبران پيشين سازمان چريک هاي فدائي خلق): به نظر من اشغال سفارت آمريکا، يک فاجعه تاريخي در ايران است که بايد با حوداثي مثل کودتاي 28 مرداد مقايسه بشود. اين فاجعه نه فقط به حيثيت ايرانيان در انظار جهان صدمه زيادي وارد کرد، نه فقط زيان هاي مالي و اقتصادي جبران نا پذيري به ما وارد کرد، نه فقط فرصت هاي عظيم تاريخي را از ايران گرفت، بلکه به اعتقاد من سنگين ترين ضربه ممکن را به حقوق بشر و آزادي هاي به دست آمده پس از انقلاب وارد ساخت و به همين اعتبار هم من فکر مي کنم مستقيما در خدمت غلبه و ثبات بدترين نوع استبداد ديني در ايران قرار گرفت. من فکر مي کنم اين حرکت کلا به نفع جريان هاي سرکوبگر ديني، موضع آن ها را تقويت کرد، به خصوص حمايت بخش عظيمي از نيروهاي چپ زير پوشش دفاع از مبارزه ضد امپرياليستي بازار اين حرکت را داغ کرد و اين ها فرصت پيدا کردند که نيروهاي ملي و طرفدار فضاي باز و طرفدار آزادي را در ايران از ميدان به در کنند و خلاصه تيشه اي به ريشه حقوق بشر بزنند که تا سال ها در واقع عواقب و پيامدهايش همچنان در ايران هست.
ف.ز.: در حالي که صادق زيبا کلام، استاد دانشگاه که در آن زمان به گروه هاي تندروي مذهبي دانشجويي گرايش داشت، مي گويد ارزيابي از واقع گروگانگيري، با در نظر گرفتن شرايط زمان وقوع، درست است.
صادق زيبا کلام (استاد دانشگاه): بدون در نظر گرفتن آن شرايط و مختصات سياسي – اجتماعي که در سال 58 در ايران وجود داشت، يعني ما اگر در نظر نگيريم که چه شرايط سياسي و اجتماعي در ايران وجود داشت که منجر به اشغال سفارت آمريکا شد و بعد چگونه اين اشغال توسط آحاد مردم و آحاد جريانات سياسي، اعم از مذهبي و غير مذهبي، مورد تاييد و تصديق قرار گرفت، شايد به استثناي نهضت آزادي و بخشي از ملي – مذهبي ها و جبهه ملي، همه في الواقع اين حرکت را تاييد و تصديق کردند در زمان خودش و ما نمي توانيم ... آن وقت بايستي برگرديم بياييم بگوييم که خوب، حالا چون اين پيامدهاي منفي داشته است براي آزادي، براي دموکراسي، براي حقوق بشر، ما بياييم و يک حرکت تاريخي را، يک تحول سياسي و اجتماعي را با توجه به تبعات دهه هاي بعدش مورد بررسي قرار دهيم. يعني اين غلطترين و اشتباهترين شيوه تجزيه و تحليل يک پديده و يک تحول سياسي است. راه درست اين است که ما اين پديده را در زمان خودش بياييم و مورد ارزيابي قرار بدهيم. چون هيچ کس در آن موقع نمي دانست که دو دهه آينده، سه دهه آينده، نيم قرن بعد، چه تبعات منفي اي از اين حرکت بعدها به وجود خواهد آمد.
ف.ز.: اما بابک اميرخسروي، از کادرهاي رده بالاي حزب توده در آن زمان، مي گويد مهم اين نيست که چه کسي از اين حرکت حمايت مي کرد و يا مخالف آن بود، آن چه مهم است پيامدهايي هستند که اشغال سفارت آمريکا براي ايران به دنبال داشت.
بابک اميرخسروي (کادر رده بالاي پيشين حزب توده): مستقل از اين که چه کساني حمايت کردند، چه تاثيري آن روز داشت، چه تاثيري 20 سال بعد داشت، با اشغال سفارت دولت موقت مهندس بازرگان که يک دولت آزاديخواه و ليبرال منش و معتدل بود، سقوط کرد. يعني يکي از مولفه هاي اصلي انقلاب بهمن که نيروهاي ملي و ملي – مذهبي بودند، در واقع به اين ترتيب از صحنه خارج شدند و نه فقط به عنوان يک نيروي سياسي، بلکه به عنوان دارندگان يک مشي فکري، کساني که طرفدار آزادي و دموکراسي بودند، کساني که طرفدار تحول گام به گام بودند، از تحولات انقلابي پرهيز مي کردند، کسي که مي گفت که باران خواستيم، سيل آمد، سه سه بار؛ نه بار غلط کرديم انقلاب کرديم، يعني يک انساني که با يک تفکر بسيار به حساب آزاد انديش و آزادمنشي بود و اين در راس دولت موقت بود و سقوط کرد. سقوط او يک خلاء سياسي به وجود آورد که در آن خلاء سياسي طبيعتا زمينه فراهم شد براي اين که هر گونه حرکت آزادي خواهانه که يکي از مولفه هاي اصلي انتقلاب بهمن بود، به کلي زمينه را از دست بدهد.
ف.ز.: و حسن شريعتمداري، پسر آيت الله کاظم شريعمتداري، دست زدن به اشغال سفارت آمريکا را در چهارچوب تلاش انحصارگران براي بيرون کردن رقيبان خود از صحنه قدرت تحليل مي کند و مي گويد:
حسن شريعتمداري (پسر آيت الله کاظم شريعمتداري): اشغال سفارت آمريکا در آن روزها به وسيله دانشجويان انجمن هاي مذهبي و دانشجوياني که بعدا معروف به «دانشجويان خط امام» شدند، پيامدهاي گوناگوني داشت. از يک طرف روابط ايران را با آمريکا قطع کرد که هنوز اين قطع روابط ادامه دارد و منجر به خطرات بزرگي براي ايران شد که مهمترين آن حمله صدام حسين به ايران بود. علاوه بر آن، وسيله اي شد تسخير سفارت آمريکا، که اسم آن را «لانه جاسوسي» گذاشتند، تا هر کسي را که بخواهند سرکوب کنند و هر جرياني را که بخواهند از بين ببرند، اسنادي را کشف کنند و بر مبناي آن همه حرمت هاي آزاديخواهانه و مبتني بر دموکراسي را که آن روز در جامعه هنوز به وفور وجود داشت، بع عنوان ليبرال و و ابسته به آمريکا از بين ببرند. از طرف ديگر، آن روزها يک حرکت بسار قوي بر عليه ولايت فقيه از طرف آيت الله شريعتمداري و حزب جمهوريخواه خلق مسلمان در جريان بود و در تبريز راديو و تلويزيون به دست مردم گرفته شده بود و در حقيقت تسخير سفارت آمريکا باعث شد که توجه جهانيان به تهران جلب بشود و استفاده کردند براي سرکوب اين حرکت و اين حرکت را سرکوب کردند. هنوز کساني که آن روزها سفارت آمريکا را گرفته بودند و اين روزها در طيف اصلاح طلبان هستند، هيچ کدام تحليل کاملي از اين قضيه ارائه نداده اند و خود را پشيمان از اين واقعه نشان نمي دهند، بلکه به نوعي مردم را وامدار اين حرکت به قول خودشان قهرمانانه و افتخارآميز خود مي دانند. توصيه من به اين دوستان اين است که انسان نمي تواند بدون برخورد به گذشته ها دموکرات باشد و ادعاي دموکراسي داشته باشد. بهتر است که با کمال صداقت به ايرانيان بگويند که آن روز اشتباه کردند و بخواهند از مردم که اين اشتباه را بر آنان ببخشند. امروز در تهران به مناسبت 13 آبان، سالگرد روز اشغال سفارت آمريکا، مراسمي برگزار شد. هرچند در سال هاي اخير بسياري از گروه ها و افرادي که در برنامه ريزي، اجراء، و تاييد اين اقدام دست داشته اند، برگزاري اين مراسم را با مقتضيات زمان هماهنگ نمي بينند، اما بسيج دانشجويي و ديگر گروه هاي تندروي عمدتا هوادار محافظه کاران، هنوز با برگزاري اين مراسم تلاش دارند تنور آمريکا ستيزي را همچنان گرم نگه دارند. در برنامه ويژه امشب راديوفردا، علي کشتگر، از رهبران پيشين سازمان چريک هاي فدائيان خلق، صادق زيبا کلام، استاد دانشگاه در تهران، بابک امير خسروي، از کادرهاي پيشين رده بالاي حزب توده، و حسن شريعتمداري، پسر آيت الله کاظم شريعتمداري، به اظهار نظر درباره اين واقعه و پيامدهاي آن مي پردازند.
