فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس با رادیو فردا در مورد خودروسازی در ایران گفتگو کرده است.
صنعت خودروسازی ايران، که حدود نيم قرن از پايه گذاری آن ميگذرد، با انتقاد های روز افزون روبرو است، هم از سوی مردم، هم از جانب مجلس و هم از طرف دولت. چرا انتقاد عليه اين صنعت به تازگی دوباره بالا گرفته؟
انتقاد عليه صنعت خود رو سازی تازگی ندارد. مصرف کننده های ايرانی هميشه شکوه داشته اند از اين که محصولاتی را زير عنوان «خود روی ملی»، با کيفيت نه چندان قابل قبول در چهارچوب يک بازار بسته انحصاری بر آنها تحميل می کنند.
منتها به تازگی با افزايش قيمت خود رو گلايه های مردم بيشتر هم شده. به عنوان نمونه پژوی ۲۰۶ که يک خود روی پر تيراژ داخلی است، در حال حاضر عملا با قيمتی حدود ۴۰ ميليون تومان به دست خريدار ميرسد که با معادل ارزی آن در بازار آزاد ميشود خود رو های به مراتب مرغوب تری را با تکنولوژی بسيار پيشرفته تر خريداری کرد.
از طرف ديگر در گزارش تحقيق و تفحص دستگاه مقننه از صنعت خود رو سازی هم، که به تازگی در صحن مجلس قرائت شد، انتقاد های زيادی عليه خود روسازان مطرح شده، از جمله موارد زيادی تخلف و حتی کلاهبرداری.
حسن روحانی رييس جمهوری هم اخيرا صنعت خود رو سازی ايرانی را به مرد پنجاه ساله ای تشبيه کرد که هنوز در دوران شيرخوارگی به سر می برد و به حمايت پدر و مادر احتياج دارد.
به تازگی از ايجاد «قطب سوم» در خودروسازی زياد صحبت ميشود. «قطب سوم» به چه معنا است و چه هدف هايی دارد؟
در حال حاضر ۲۸ شرکت خود رو سازی در ايران انواع خود رو های سبک و سنگين توليد ميکنند، ولی ۹۵ در صد بازار در اختيار دو قطب اصلی خود رو سازی است، گروه صنعتی ايران خود رو و گروه خود رو سازی سايپا. در هر دو شرکت هم سهامداران دولتی و شبه دولتی حرف اول را ميزند.
موضوع ايجاد قطب سوم چند سالی است مطرح شده، ولی به تازگی گويا به يک هدف جدی بدل شده. از قرار معلوم قرار است بر خلاف دو قطب اول، ايران خود رو و سايپا، که دولتی هستند، ابتکار قطب سوم واگذار بشود به بخش خصوصی داخلی و خارجی.
حتی صحبت هايی هم هست از احتمال متمرکز شدن اين قطب سوم در يکی از مناطق ازاد.
آيا با ايجاد اين قطب سوم می توان به صنعت خود رو سازی ايران سر و سامان داد و انتقاد ها را کم کرد؟
به هر حال يک نکته مسلم به نظر ميرسد و آن اين که وضع موجود نمی تواند ادامه پيدا کند.
ولی از طرف ديگر خود رو سازی مهم ترين شاخه اقتصاد ايران است بعد از نفت و گاز و ۵۰۰ هزار نفر مستقيم و غير مستقيم برای آن کار ميکنند. بنابراين صنعتی است بسيار حساس و پرداختن به آينده آن مستلزم دقت و مسئوليت زيادی است.
