زنده هشدار دربارهٔ حملهٔ اسرائیل به تأسیسات شیمیایی ایران؛ «تهدیدی متوجه گروسی نیست»

رسانه‌های ایران گزارش دادند یکی از نظامیانی که به تازگی در عملیات اسرائیل کشته شد، ابوالفضل (حسین) نیکویی ملقب به حاج یونس، از فرماندهان ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران، بوده است.

خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، روز دوشنبه نوشت نیکویی هفتهٔ گذشته در یک حملهٔ اسرائیل در تهران کشته شد اما جزئیاتی در این باره ارائه نکرد.

به نوشتهٔ تسنیم، نیکویی از آغاز جنگ در سوریه در کنار قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، در آن کشور حضور داشت.

این خبرگزاری به نقل از یک نظامی دیگر ایران که در سوریه بوده، نوشت: نیکویی هشت سال در سوریه مستقر بود و از نزدیک‌ترین مهره‌ها به قاسم سلیمانی‌ محسوب می‌شد، به گونه‌ای که بسیاری از نیروهای اعزامی به سوریه او را ندیده و تنها نامی از او شنیده بودند.

تا پیش از کشته شدن ابوالفضل نیکویی، رسانه‌های جمهوری اسلامی مطالب و تصاویر زیادی از این فرمانده ارشد نیروی قدس منتشر نکرده بودند.

معلوم نیست چه تعداد از اعضای نیروی قدس سپاه در جنگ ۱۲ روزهٔ اسرائیل و ایران کشته شدند. محمدسعید ایزدی، فرمانده «لشکر فلسطین» در نیروی قدس، نیز در این حملات کشته شد.

اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه، روز شنبه در آیین خاکسپاری ۶۰ تن از فرماندهان و دانشمندان ارشد هسته‌ای کشته‌شده شرکت کرد. او هفتهٔ گذشته نیز در حالی در انظار دیده شد که ریش خود را کوتاه کرده بود و کلاه بر سر داشت.

روزنامه وال استریت جورنال روز یکشنبه هشتم تیرماه در گزارشی در خصوص عملیات اسرائیلی «نارنیا»، به نقل از آندره‌آ استرایکر، یک پژوهشگر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشینگتن، نوشت که قتل‌های هدفمند «دانشمندان هسته‌ای ایران» اعتماد دیگر افراد در این حوزه را «از بین برده است».

او افزود این امر به «توانایی ایران در جذب افراد برخودار از تجربه در ساخت اجزای خاص سلاح‌های هسته‌ای ضربه زده است».

رسانه‌های اسرائیل دو هفته پیش جزئیات عملیات «نارنیا» را منتشر کرده و گفته بودند که نیروهای ارشد اطلاعاتی اسرائیل در یک دوره طولانی اقدام به غربالگری دانشمندان هسته‌ای ایران کرده و مهم‌ترین آن‌ها را شناسایی کردند تا در ضربات غافلگیرانه هدف قرار گرفته و با هم کشته شوند و امکان گریز از آن‌ها سلب شود.

گزارش رسانه‌های اسرائیل حاکی بود که طرح کشتن دانشمندان طراز اول برنامه هسته‌ای آن‌چنان رؤیایی تصور می‌شد که خود آن را عملیات «نارنیا» نام نهادند؛ نامی برگرفته از مجموعه داستان‌های تخیلی نوشته سی.اس. لوئیس.

وال استریت جورنال در گزارش خود با استناد به مقامات و کارشناسان امنیتی نوشت حملات اسرائیل علیه دانشمندان، «ضربه محکمی به توان ایران برای رقابت در مسیر ساخت بمب وارد کرده است» زیرا دست‌کم ۱۱ دانشمندی که تا روز آتش‌بس در هفته گذشته کشته شدند، دارای تجارب علمی در آزمایش و ساخت اجزای کلاهک هسته‌ای، مانند سیستم‌های انفجاری، مواد منفجره قوی و منابع نوترونی بودند؛ امری که برای ایجاد یک واکنش زنجیره‌ای در بمب هسته‌ای مورد نیاز است.

اریک برِوِر، مدیر سابق امنیت ملی امریکا در امر مقابله با گسترش سلاح‌های هسته‌ای، به وال استریت جورنال گفت اگر ایران در میانه تلاش برای ساخت بمب بوده یا آن را یک گزینه بالقوه در آینده نزدیک تصور کرده بود، از بین رفتن دانشمندانش به آسانی قابل جایگزینی نیست.

دیوید آلبرایت، رئیس مؤسسه علوم و امنیت بین‌الملل، فریدون عباسی دوانی را یکی از اهداف مهم دانسته؛ فردی که ۱۵ سال پیش از یک ترور دیگر جان بدر برد و در تلویزیون ایران گفت کشورش «تمامی دانش لازم را برای ساخت سلاح هسته‌ای دارد» و افزوده بود که «اگر به من بگویند بمب بساز، من آن را خواهم ساخت».

رونِن سولومون، یک تحلیلگر اسرائیلی، به وال استریت جورنال گفت ایران در دو دهه گذشته از دانشگاه‌هایی مانند بهشتی (ملی سابق)، صنعتی شریف و مالک اشتر برای پویایی تخصص خود در زمینه سلاح‌های هسته‌ای استفاده کرده و در این مراکز علمی دانشمندان هسته‌ای تحقیقات و آزمایش‌های خود را با هماهنگی با دانشجویان جوان‌تر انجام می‌دهند تا نخبه‌های جوان وارد قلب برنامه هسته‌ای ایران شوند.

ایران و «امان»، سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل ترور ۱۱ دانشمند هسته‌ای در درگیری ۱۲ روزه دو کشور را تأیید کردند. ۹ دانشمند همزمان در ساعت نخست عملیات در بامداد ۲۳ خرداد کشته شدند، یک دانشمند چند روز پس از شروع عملیات و دیگری در آخرین ساعات پیش از آغاز آتش‌بس.

بیشتر در این باره:

جزئیاتی از «عملیات نارنیا» برای ترور همزمان دانشمندان برنامۀ هسته‌ای ایران

عباس عراقچی هشدار داد که حملات اسرائیل به تاسیسات زیربنایی ایران، از جمله تاسیسات تولید مواد شیمیایی صنعتی، «می‌تواند منجر به یک فاجعه انسانی و زیست محیطی گردد».

وزیر خارجه ایران در پیام مکتوب خود به مناسبت سی و هشتمین سالگرد حمله شیمیایی به سردشت افزود: «جمهوری اسلامی ایران خواستار برگزاری نشست اضطراری شورای اجرایی سازمان منع سلاح‌های شیمیایی شده است تا حملات غیر انسانی به تاسیسات زیر بنایی کشور، از جمله تاسیسات شیمیایی صنعتی، را بررسی و محکوم کند.»

در پی حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین مقام‌های ایرانی تاکید کرده‌اند که هیچ آلودگی هسته‌ای و تشعشات رادیواکتیو در این مناطق رخ نداده است.

محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران، با اشاره به عملکرد نهادهای این استان طی حملات اخیر اسرائیل، از «ادامه‌دار بودن تهدیدات و احتمال بروز سناریوهای جدید دشمن» سخن گفت و افزود: «باید فرض کنیم بحران تمام نشده و شرایط هنوز عادی نیست.»

به گزارش ایرنا، استاندار تهران روز یکشنبه از خدمات‌رسانی نهادهای مختلف این استان در روزهای اخیر قدردانی کرد و افزود: «در برخی حوزه‌ها نیازمند بازنگری و تقویت زیرساخت‌ها هستیم.»

او همچنین خواستار «آمادگی برای حملات سایبری و تهدیدات نرم» شد و گفت: «مراقبت مستمر در فضای سایبری باید به صورت جدی دنبال شود.»

سفیر ایران در سازمان ملل با تاکید بر اینکه تهران هرگز غنی‌سازی اورانیوم را متوقف نخواهد کرد، گفت تهدیدی متوجه رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و بازرسان این نهاد نیست.

امیرسعید ایروانی در مصاحبه با شبکه خبری سی‌بی‌اس گفت که بازرسان آژانس در ایران در شرایط امنی قرار دارند اما فعالیت‌شان تعلیق شده و بر اساس قانون اخیر مجلس، نمی‌توانند به سایت‌های هسته‌ای دسترسی داشته باشند.

او افزود: «شاید کسی، از لحاظ نظر شخصی، ممکن است از آژانس انتقاد کند یا مدیرکل این نهاد را تهدید کند. اما ما از خود آژانس انتقاد می‌کنیم.»

امیرسعید ایروانی در پاسخ به پرسش مجری که آیا تهدید مطرح شده در روزنامه زیر نظر نماینده رهبر جمهوری اسلامی درباره «اعدام رافائل گروسی» را محکوم می‌کند گفت: «بله».

مقام‌های جمهوری اسلامی در روزهای اخیر به شدت از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مدیرکل آن انتقاد کرده‌اند و روزنامه کیهان نیز خواستار «بازداشت و اعدام» رافائل گروسی شده است.

رئیس‌جمهور فرانسه می‌گوید در تماس تلفنی با مسعود پزشکیان خواستار بازگشت ایران به میز مذاکره برای گفت‌وگو درباره ٖبرنامه هسته‌ای و موشک‌های یالستیک تهران شده است.

امانوئل مکرون روز یکشنبه با انتشار پستی در شبکه ایکس همچنین اعلام کرد در گفت‌وگو با همتای ایرانی خود درباره تقویت چارچوب پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) و ازسرگیری سریع فعالبت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران برای «تضمین شفافیت» صحبت کرده است.

او همچنین خواسته که به آتش‌بس با اسرائیل احترام گذاشته شوذ تا صلح در خاورمیانه بازیابی شود.

مقام‌های نظامی ایران می‌گویند به نداوم آتش‌بس تردید دارند و از سوی دیگر تهران اعلام کرده که فعالیت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در پی حملات اسرائیل و آمریکا به ایران متوقف کرده است.

این در حالی است که دونالد ترامپ و دیگر مقام‌های آمریکایی می‌گویند حمله این کشور به تأسیسات هسته‌ای ایران باعث ویرانی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی شده است.

روزنامه واشینگتن پست روز یکشنبه با انتشار گزارشی اعلام کرد ارتباطات «شنو دشده» نشان می‌دهد که مقامات ارشد ایرانی میزان خسارات وارد شده به برنامه هسته‌ای خود در پی حملات اخیر آمریکا را کم‌اهمیت جلوه می‌دهند.

رویترز به نقل از یک منبع خود اصل گزارش را تأیید کرده، اما هشدار داده که اعتبار این اطلاعات با مشکلاتی همراه است.

به گفته این منبع «تردیدهای جدی» در مورد راستگو بودن مقام‌های ایرانی در این ارتباطات شنو دشده وجود دارد، که نشان می‌دهد آن‌ها ممکن است عمداً در حال تخفیف خسارات برای مخاطبان داخلی یا خارجی بوده باشند.

کاخ سفید در واکنش به خبر «واشینگتن پست» در مورد شنود مکالمه دو مقام ایرانی در مورد «مخرب و گسترده نبودن» حملات آمریکا، اعلام کرد که برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران پایان یافته است.

روزنامه واشینگتن پست به نقل از چهار منبع گزارش داده که ایالات متحده ارتباط شنود شده بین مقامات ارشد ایرانی را به دست آورده که در آن در مورد حملات نظامی این ماه به برنامه هسته‌ای ایران بحث می‌کردند و اظهار داشتند که این حمله، کمتر از آنچه انتظار می‌رفت، ویرانگر و گسترده بوده است.

بنا بر این مقاله، دولت دونالد ترامپ وجود این ارتباطات شنود شده را انکار نکرده، اما به شدت با نتیجه‌گیری‌های ایرانی‌ها مخالفت کرده و در توانایی آنها برای ارزیابی خسارات در سه تأسیسات هسته‌ای که در عملیات ایالات متحده هدف قرار گرفته بودند، تردید کرده است.

سخنگوی کاخ سفید «انتشار شنود درز شده خارج از متن» از سوی این روزنامه را «شرم‌آور» توصیف کرد و این اقدام را «کمک به افراد در ارتکاب جرم» خواند.

کارولین لویت افزود: «این تصور که مقامات ناشناس ایرانی در زیر ده‌ها متر آوار می‌دانند چه اتفاقی افتاده است، مزخرف است. برنامه تسلیحات هسته‌ای آنها تمام شده است».

رئیس سی‌آی‌ای هفته گذشته در جلسات سری کنگره آمریکا، به قانون‌گذاران گفت که چندین سایت هسته‌ای کلیدی، از جمله تأسیسات تبدیل فلز اورانیوم ایران، کاملاً نابود شده‌اند.

جان راتکلیف گفت که بازسازی این تأسیسات که برای ساخت هسته انفجاری بمب ضروری است، سال‌ها طول خواهد کشید.

رئیس سی‌آی‌ای همچنین گفت که جامعه اطلاعاتی آمریکا بر این باور است که «اکثریت قریب به اتفاق» اورانیوم غنی‌شده ایران «احتمالاً در اصفهان و فردو مدفون شده است».

سایت خبری آکسیوس ۵ تیر ماه به نقل از دستگاه‌های اطلاعاتی اسرائیل نوشت که بر اساس برآورد آنان حملات آمریکا و اسرائیل صدمات «بسیار چشمگیری» به تأسیسات هسته‌ای ایران وارد کرده است، و گزارش‌های اطلاعاتی از ایالات متحده که خلاف این برآورد را دارند، باعث حیرت آنها شده است.

مشاور رهبر جمهوری اسلامی می‌گوید در نخستین ساعت‌های حمله اسرائیل به ایران، تماسی از اسرائیل داشت که به او هشدار می‌داد از کشور خارج شود، در غیر این‌صورت کشته خواهد شد.

علی لاریجانی در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو که روز یکشنبه ۸ تیر منتشر شد، اعلام کرد روز جمعه ۲۳ خرداد با او تماس تلفنی گرفته و گفته شد ۱۲ ساعت فرصت دارد ایران را ترک کند، در غیر این صورت به سرنوشت محمد باقری و غلامعلی رشید، از فرماندهان ارشد نظامی که ساعتی پیش از آن کشته شدند، دچار خواهد شد.

او درباره پاسخ خود به این تماس گفت که ٖ«جواب درخور آقای نتانیاهو» داده است.

رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی همچنین خبر داد در همان روز اول جنگ، پیام‌های مشابهی برای فرماندهان نظامی و مسئولان امنیتی از سوی اسرائیل ارسال شده بود.

روزنامه واشینگتن پست روز دوم تیر ماه با انتشار گزارشی خبر داده بود مأموران امنیتی اسرائیل ساعاتی بعد از نخستین موج حمله به ایران در روز ۲۳ خرداد که باعث کشته شدن فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هسته‌ای ایران شد، با برخی مقام‌های جمهوری اسلامی تماس گرفتند و هشدار دادند اگر دست از حمایت از حکومت ایران برندارند، کشته خواهند شد.

این روزنامه آمریکایی به نقل از سه منبع آگاه این اقدام دستگاه امنیتی اسرائیل را «کارزاری مخفی» با هدف ایجاد انشقاق و بی‌ثباتی در حکومت ایران توصیف کرده بود.

واشینگتن پست نوشته بود که با «بیش از ۲۰ تن» از مسئولان ایرانی چنین تماس‌هایی برقرار شد. این روزنامه فایل صوتی یکی از این تماس‌ها را نیز منتشر کرده بود.

علی لاریجانی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود مدعی شده اسرائیل قصد داشت به جلسه شورای عالی امنیت ملی حمله کند و سران قوا را با «بمباران» از بین ببرد اما «موفق نشدند».

او به جزئیات بیشتری در این زمینه اشاره نکرد اما در میانه جنگ ایران و اسرائیل وحید جلیلی، قام‌مقام رئیس سازمان صداوسیما، اعلام کرد که در روز حمله به ساختمان صداوسیما در تهران و یک ساعت پیش از آن، «جلسه سران قوا را زدند» که به گفته او این مسئولان «به شکل معجزه آسا» نجات یافتند.

بنا بر اعلام اسرائیل، فعالیت‌ها در تأسیسات پالایشگاهی حیفا که پس از حمله موشکی ایران دو هفته پیش متوقف شده بود، از سر گرفته شد.

شرکت‌ پالایشگاه‌های نفت اسرائیل، «بازان»، روز یکشنبه ۸ تیر ماه در تل‌آویو اعلام کرد که در حال بازگرداندن تدریجی عملیات در پالایشگاه حیفا است و احتمالاً تا آبان ماه این پالایشگاه کاملاً عملیاتی خواهد شد.

این شرکت خاطرنشان کرد که بیمه‌ای دارد که خسارات و زیان‌های حاصل از سود را تا سقف ۲۵۰ میلیون دلار، ناشی از اقدامات تروریستی و جنگ پوشش می‌دهد.

شرکت «بازان» در ۲۵ خرداد اعلام کرد که خطوط لوله و خطوط انتقال آن در حیفا در اثر حملات موشکی ایران آسیب دیده‌اند که منجر به کشته شدن سه کارمند شد.

ایران پس از حملات موشکی به پالایشگاه حیفا ارزیابی فنی در مورد صدمات وارده منتشر نکرد، و در عوض در مورد این حملات از عبارات کلی مانند «انهدام کامل»، «صدمات چشمگیر»، «حمله قدرتمند»، «عملیات تلافی‌جویانه موفقیت‌آمیز» و «خسارات مهم به اهداف اقتصادی و صنعتی اسرائیل» استفاده می‌کرد.

نرگس محمدی، برنده جایزه صلح نوبل و فعال حقوق بشر، می‌گوید جنگ با اسرائیل مبارزه مردم ایران برای آزادی و دموکراسی را تضعیف می‌کند.

خانم محمدی در ویدئویی اختصاصی که در تهران ضبط و برای خبرگزاری آسوشیتدپرس به خارج از کشور ارسال شده، اظهار داشت که واکنش حکومت ایران به جنگ، افزایش تدابیر امنیتی در پایتخت و تشدید سرکوب زندانیان سیاسی و جامعه مدنی بوده است.

نرگس محمدی همچنین با انتقاد از حمله اسرائیل به بخشی از ساختمان زندان اوین نسبت به وضعیت زندانیان و محل نگهداری آنها ابراز نگرانی کرد.