كامران فاني (تهران)
ايران در عهد شاه عباس دوم، نوشته پاول لوفت، ترجمه كيكاوس جهانداري، انتشارات وزارت امورخارجه، 288 صفحه. سلسله صفوي درست 500 سال پيش در سال 1592 ميلادي برابر با 907 قمري به دست شاه اسماعيل اول تاسيس شد، يعني در هان زماني كه غرب سرانجام از خواب سنگين قرون وسطائي خود بيدار گشت، راهي تازه جست و طرحي نو در افكند. اين سلسله به يك معني آخرين دولت شكوهممند ايراني بود، تاريخ ايران از آن پس در مقابله و مقايسه با غرب راه تنزل را پيمودو در سراشيب انحطاطا افتاد. آناني كه به دنبال ريشه يابي اين تنزل و انحطاط اند و اين پرسش را مطرح مي كنند كه: چرا ايران عقب ماند وغرب پيش رفت، كليد اصلي پاسخگوئي به اين سئال را در تاريخ عصر صفهوي مي دانندو آشنائي جدي با اوضاع آن دوره را شرط اساسي فهم وضع كنوني ايران مي شناسند. از اينرو، تحقيق و تتبع در تاريخ صفويه را صرفا نوعي كنجكاوي درتاريخ گذشته ايران نمي شمرند و بر عكس، آن را امري لازم براي حل مسائل و معضلات ايران امروزين مي دانند. سلسله صفوي در دوره شاه عباس اول به اوج شكوفائي خود رسيد. اين شكوفائي در دوره شاه عباس دوم نير ادامه يافت و از آن پس سير انحطاط و تنزل ايران آغاز شد. در باره شاه عباس دوم و تحليل اوضاع سياسي و اقتصادي و اجتماعي روزگار او تاكنون تحقيقي جامع و ارزشمند در دست نبود. كتاب ايران در عهدشاه عباس دوم، نوشته استاد پاول لوفت، ايرانشناس برجسته آلماني، نخستين اثر تحقيقي در اين زمينه است كه اينك خوشبختانه به قلم شيوا و رساي آقاي كيكاوس جهانداري از زبان آلماني به فارسي برگردانده شده است. اين اثر مهم و ماندگار با بهره گيري از 165 منبع و ماخذ به زبان هاي فارسي و تركي و ازمني و گرجي و نيز زبان هاي اروپائي، در 5 فصل فراهم آمده است: شناخت مآخذ، اوضاع سياست داخلي ايران، سياست اداره ايالات، سياست خارجي ايران و شخصيت شاه عباس دوم. شاه عباس دوم فرمانروائي آزادانديش بود كه با درايت و مهارت كشوري را كه جدش، شاه عباس اول تجديد سازمان داده بود، اداره مي كرد. دوره سلطنت او دوره آرامش و رفاه بود. مردم ايران به ندرت دوراني چنين دراز را كه در درون و بيرون توام با صلح و صفا باشد، به خود ديده اند. صمد بهرنگي و ماهي سياه دانا، به كوشش سيروس طاهباز، نشر فروزان روز، 294 صفحه. دهه چهل سالهاي رويش بود و شكفتن: همه چيز سبز بود و سبك بود وچيزي در هوا بود كه ذرات تن را به جنبش فرا مي خواند، مثل وهم سبزرنگ بهار كه فروغ گفته است. در همين دهه بود كه يكي از شگفت آورترين رويدادهاي ادبي و فرهنگي در ايران رخ دادو قصه اي كودكانه كه براي بچه ها نوشته شده بود، به ناگاه بدل به بيانيه اي سياسي شد كه از كودك خردسال تا پير كهنسال راه انقلاب را در آ، باز مي ديد. اين قصه كودكانه، ماهي سياه كوچولو نام داشت و نويسنده آن معلم يكي از روستاهاي آذربايجان به نام صمد بهرنگي بود كه كمي بعد از انتشار كتابش درگذشت. مرگ او رنگ افسانه به خود گرفت و بدل به اسطوره شد. ماهي سياه كوچولو به همست سيروس طاهباز چاپ شد. سرگذشت چاپ اين كتاب را هماره با متن دستنويس اوليه آن، سيروس طاهباز كمي پيش از مرگ نا بهنگام و دردناكش در اسفند 1377 در مجموعه اي فراهم آورد كه اينك تحت عنوان صمدبهرنگي و ماهي سياه دانا انتشار يافته است. خلاصه اين سرگذشت از زبان خود طاهباز بشنويد. نقل از سيروس طاهباز: اوائل سال 1345 بود كه صمد بهرنگي داستان كوتاهي با نام ماهي سياه دانا را براي چاپ در مجله آرش برايم فرستاد. فكر داستان نسبتا خوب بود، اما نثر بدي داشت. من آن را براي فيروز شيروانلو و فريده فرجام خواندم و آنها گفتند به شراط يك ويرايش اساسي آن را در سلسله انتشارات كانون پرورش فكري كودكان ونوجوانان چاپ مي كنند. فريده فرجام حدود يك ماهي روي آن كا كرد و با اندك تغييري توسط بهرنگي چيزي شد حسابي و كتاب با نام ماهي سياه كوچولو چاپ شد، همراه با نقاشي هاي فرشيد مثقالي كه در همان سال جايزه اول نمايشگاه جهاني لولونيا را به دست آورد. نقاشي هاي مثقالي، نه متن كتاب، باعث شهرت بي نظير بهرنگي شد و آن جوان صميمي و محجوب البته پس از مرگ خود، شد نويسنده محبوب همه. (پايان نقل قول از متن سيروس طاهباز) كامران فاني: در كتاب صمد بهرنگي و ماهي سياه دانا علاو بر متن اوليه داستان به خط خود بهرنگي، مجموعه اي از نامه هاي او به سيروس طاهباز و نيز برخي ديگر از آثار صمدبهرنگي چاپ شده است، ولي مهم تر از همه، خاطرات خود سيروس طاهباز است كه تحت عنوان "ياد بعضي نفرات" از آل احمد و ساعدي و فروغ ياد مي كند. اين نوشته سرودي است در ستايش شكوه سالهاي سبز چهل همراه با يادي از ياران رفته، اما افسوس كه شمع وجود سيروس طاهباز نيز ديري نپائيد و به يادها پيوست. يادش گرامي باد. حقيقت و افسانه، سيري در آثار و احوال مارگريت دوراس Marguerite Duras، نوشته آلن ويركندله Alan Vircondelet ترجمه قاسم روبين، انتشارات نيلوفر، مصور، 189 صفحه. زنان داستان نويس امروز در عرصه ادبيات جهان جوه وحضوري چشمگير دارند و آثارشان نزد خوانندگان ايراني از مقبوليت كم نظيري برخوردار است. در ميان اين داستان نويسنان، مارگريت دوراس، نويسنده بلندآوازه فرانسوي، جايگاهي خاص داد. بيش از 15 اثر از او تاكنون به فارسي ترجمهشدهو با قبال پرشوري مواجه گشته است. اكثر اين آثا را آقاي قاسم روبين، مترجم با ذوق و خوشقلم به فارسي درآورده است كه تازه ترين آنها كتابي است در باره دوراس، نوشته آلن ويركندله، منتقد فرانسوي، همراه با صدها تصوير كه ايك ترجمه آن با چاپي بسيار زيبا و نفيس در قطع رحلي منتشر شده است. كتاب حقيقت و افانسه، خط سير زندگي مارگريت دوراس را از دوره كودكي و سركشيس ايام نونهالي تا حرمن انزواي آخرين سالهاي حيات اين نويسنده بزرگ قرن بستم ترسيم مي كند. مجموعه عكس هاي اينكتاب كه ژان ماسكولو از مادرش دوراس تهيه كرده و از آلبوم خانوادگي برگرفته شده تصويري زنده و زيبا مي آفريند: عكس هاي سالهاي ازدست رفته درهندو چين، در ويتنام، جايي كه در 1914 مارگريت دوراس پا به دنيا گذاشت و دوران كودكي اش را گذراند، عكس هاي يادگاري از ايام تعطيلات، از اولين سالهاي زندگي در پاريس، از سالهاي جنگ، از عهد دلدادگي و ايام تاهل و بعد جمع دوستان، فعاليت درنهضت مقاومت، در عرصه ادبيات و سينما و تئاتر و سرانجام پرده آخر و لحظه وداع در سال 1996، گوري خاموش در سكوت مقابر. آلن ويركندله در نوشتن كتاب حقيقت و افسانه رنگ و لحن زبان خود دوراس را اختيار كرده است و متن و عكس دركل زمينه اي ساخته اند كه با آثار و احوال دوراس بهتر آشنا شويم و مستور مانده ها را ببينيم.
كامران فاني، كارشناس برجسته كتاب در ايران، در برنامه امروز كتاب هاي زير را معرفي و بررسي مي كند: ايران در عهد شاه عباس دوم، نوشته پاول لوفت، ترجمه كيكاوس جهانداري، انتشارات وزارت امورخارجه، 288 صفحه. صمد بهرنگي و ماهي سياه دانا، به كوشش سيروس طاهباز، نشر فروزان روز، 294 صفحه. حقيقت و افسانه، سيري در آثار و احوال مارگريت دوراس Marguerite Duras، نوشته آلن ويركندله Alan Vircondelet ترجمه قاسم روبين، انتشارات نيلوفر، مصور، 189 صفحه. براي مطالعه گزارش هفتگي راديوآزادي از تازه هاي كتاب در ايران، دگمه "متن فارسي" را "كليك" بزنيد.
ايران در عهد شاه عباس دوم، نوشته پاول لوفت، ترجمه كيكاوس جهانداري، انتشارات وزارت امورخارجه، 288 صفحه. سلسله صفوي درست 500 سال پيش در سال 1592 ميلادي برابر با 907 قمري به دست شاه اسماعيل اول تاسيس شد، يعني در هان زماني كه غرب سرانجام از خواب سنگين قرون وسطائي خود بيدار گشت، راهي تازه جست و طرحي نو در افكند. اين سلسله به يك معني آخرين دولت شكوهممند ايراني بود، تاريخ ايران از آن پس در مقابله و مقايسه با غرب راه تنزل را پيمودو در سراشيب انحطاطا افتاد. آناني كه به دنبال ريشه يابي اين تنزل و انحطاط اند و اين پرسش را مطرح مي كنند كه: چرا ايران عقب ماند وغرب پيش رفت، كليد اصلي پاسخگوئي به اين سئال را در تاريخ عصر صفهوي مي دانندو آشنائي جدي با اوضاع آن دوره را شرط اساسي فهم وضع كنوني ايران مي شناسند. از اينرو، تحقيق و تتبع در تاريخ صفويه را صرفا نوعي كنجكاوي درتاريخ گذشته ايران نمي شمرند و بر عكس، آن را امري لازم براي حل مسائل و معضلات ايران امروزين مي دانند. سلسله صفوي در دوره شاه عباس اول به اوج شكوفائي خود رسيد. اين شكوفائي در دوره شاه عباس دوم نير ادامه يافت و از آن پس سير انحطاط و تنزل ايران آغاز شد. در باره شاه عباس دوم و تحليل اوضاع سياسي و اقتصادي و اجتماعي روزگار او تاكنون تحقيقي جامع و ارزشمند در دست نبود. كتاب ايران در عهدشاه عباس دوم، نوشته استاد پاول لوفت، ايرانشناس برجسته آلماني، نخستين اثر تحقيقي در اين زمينه است كه اينك خوشبختانه به قلم شيوا و رساي آقاي كيكاوس جهانداري از زبان آلماني به فارسي برگردانده شده است. اين اثر مهم و ماندگار با بهره گيري از 165 منبع و ماخذ به زبان هاي فارسي و تركي و ازمني و گرجي و نيز زبان هاي اروپائي، در 5 فصل فراهم آمده است: شناخت مآخذ، اوضاع سياست داخلي ايران، سياست اداره ايالات، سياست خارجي ايران و شخصيت شاه عباس دوم. شاه عباس دوم فرمانروائي آزادانديش بود كه با درايت و مهارت كشوري را كه جدش، شاه عباس اول تجديد سازمان داده بود، اداره مي كرد. دوره سلطنت او دوره آرامش و رفاه بود. مردم ايران به ندرت دوراني چنين دراز را كه در درون و بيرون توام با صلح و صفا باشد، به خود ديده اند. صمد بهرنگي و ماهي سياه دانا، به كوشش سيروس طاهباز، نشر فروزان روز، 294 صفحه. دهه چهل سالهاي رويش بود و شكفتن: همه چيز سبز بود و سبك بود وچيزي در هوا بود كه ذرات تن را به جنبش فرا مي خواند، مثل وهم سبزرنگ بهار كه فروغ گفته است. در همين دهه بود كه يكي از شگفت آورترين رويدادهاي ادبي و فرهنگي در ايران رخ دادو قصه اي كودكانه كه براي بچه ها نوشته شده بود، به ناگاه بدل به بيانيه اي سياسي شد كه از كودك خردسال تا پير كهنسال راه انقلاب را در آ، باز مي ديد. اين قصه كودكانه، ماهي سياه كوچولو نام داشت و نويسنده آن معلم يكي از روستاهاي آذربايجان به نام صمد بهرنگي بود كه كمي بعد از انتشار كتابش درگذشت. مرگ او رنگ افسانه به خود گرفت و بدل به اسطوره شد. ماهي سياه كوچولو به همست سيروس طاهباز چاپ شد. سرگذشت چاپ اين كتاب را هماره با متن دستنويس اوليه آن، سيروس طاهباز كمي پيش از مرگ نا بهنگام و دردناكش در اسفند 1377 در مجموعه اي فراهم آورد كه اينك تحت عنوان صمدبهرنگي و ماهي سياه دانا انتشار يافته است. خلاصه اين سرگذشت از زبان خود طاهباز بشنويد. نقل از سيروس طاهباز: اوائل سال 1345 بود كه صمد بهرنگي داستان كوتاهي با نام ماهي سياه دانا را براي چاپ در مجله آرش برايم فرستاد. فكر داستان نسبتا خوب بود، اما نثر بدي داشت. من آن را براي فيروز شيروانلو و فريده فرجام خواندم و آنها گفتند به شراط يك ويرايش اساسي آن را در سلسله انتشارات كانون پرورش فكري كودكان ونوجوانان چاپ مي كنند. فريده فرجام حدود يك ماهي روي آن كا كرد و با اندك تغييري توسط بهرنگي چيزي شد حسابي و كتاب با نام ماهي سياه كوچولو چاپ شد، همراه با نقاشي هاي فرشيد مثقالي كه در همان سال جايزه اول نمايشگاه جهاني لولونيا را به دست آورد. نقاشي هاي مثقالي، نه متن كتاب، باعث شهرت بي نظير بهرنگي شد و آن جوان صميمي و محجوب البته پس از مرگ خود، شد نويسنده محبوب همه. (پايان نقل قول از متن سيروس طاهباز) كامران فاني: در كتاب صمد بهرنگي و ماهي سياه دانا علاو بر متن اوليه داستان به خط خود بهرنگي، مجموعه اي از نامه هاي او به سيروس طاهباز و نيز برخي ديگر از آثار صمدبهرنگي چاپ شده است، ولي مهم تر از همه، خاطرات خود سيروس طاهباز است كه تحت عنوان "ياد بعضي نفرات" از آل احمد و ساعدي و فروغ ياد مي كند. اين نوشته سرودي است در ستايش شكوه سالهاي سبز چهل همراه با يادي از ياران رفته، اما افسوس كه شمع وجود سيروس طاهباز نيز ديري نپائيد و به يادها پيوست. يادش گرامي باد. حقيقت و افسانه، سيري در آثار و احوال مارگريت دوراس Marguerite Duras، نوشته آلن ويركندله Alan Vircondelet ترجمه قاسم روبين، انتشارات نيلوفر، مصور، 189 صفحه. زنان داستان نويس امروز در عرصه ادبيات جهان جوه وحضوري چشمگير دارند و آثارشان نزد خوانندگان ايراني از مقبوليت كم نظيري برخوردار است. در ميان اين داستان نويسنان، مارگريت دوراس، نويسنده بلندآوازه فرانسوي، جايگاهي خاص داد. بيش از 15 اثر از او تاكنون به فارسي ترجمهشدهو با قبال پرشوري مواجه گشته است. اكثر اين آثا را آقاي قاسم روبين، مترجم با ذوق و خوشقلم به فارسي درآورده است كه تازه ترين آنها كتابي است در باره دوراس، نوشته آلن ويركندله، منتقد فرانسوي، همراه با صدها تصوير كه ايك ترجمه آن با چاپي بسيار زيبا و نفيس در قطع رحلي منتشر شده است. كتاب حقيقت و افانسه، خط سير زندگي مارگريت دوراس را از دوره كودكي و سركشيس ايام نونهالي تا حرمن انزواي آخرين سالهاي حيات اين نويسنده بزرگ قرن بستم ترسيم مي كند. مجموعه عكس هاي اينكتاب كه ژان ماسكولو از مادرش دوراس تهيه كرده و از آلبوم خانوادگي برگرفته شده تصويري زنده و زيبا مي آفريند: عكس هاي سالهاي ازدست رفته درهندو چين، در ويتنام، جايي كه در 1914 مارگريت دوراس پا به دنيا گذاشت و دوران كودكي اش را گذراند، عكس هاي يادگاري از ايام تعطيلات، از اولين سالهاي زندگي در پاريس، از سالهاي جنگ، از عهد دلدادگي و ايام تاهل و بعد جمع دوستان، فعاليت درنهضت مقاومت، در عرصه ادبيات و سينما و تئاتر و سرانجام پرده آخر و لحظه وداع در سال 1996، گوري خاموش در سكوت مقابر. آلن ويركندله در نوشتن كتاب حقيقت و افسانه رنگ و لحن زبان خود دوراس را اختيار كرده است و متن و عكس دركل زمينه اي ساخته اند كه با آثار و احوال دوراس بهتر آشنا شويم و مستور مانده ها را ببينيم.
كامران فاني، كارشناس برجسته كتاب در ايران، در برنامه امروز كتاب هاي زير را معرفي و بررسي مي كند: ايران در عهد شاه عباس دوم، نوشته پاول لوفت، ترجمه كيكاوس جهانداري، انتشارات وزارت امورخارجه، 288 صفحه. صمد بهرنگي و ماهي سياه دانا، به كوشش سيروس طاهباز، نشر فروزان روز، 294 صفحه. حقيقت و افسانه، سيري در آثار و احوال مارگريت دوراس Marguerite Duras، نوشته آلن ويركندله Alan Vircondelet ترجمه قاسم روبين، انتشارات نيلوفر، مصور، 189 صفحه. براي مطالعه گزارش هفتگي راديوآزادي از تازه هاي كتاب در ايران، دگمه "متن فارسي" را "كليك" بزنيد.