۴۴ سال از اشغال سفارت سابق آمریکا در تهران و گروگان گرفتن کارمندان این سفارتخانه می‌گذرد و هنوز این نکته جای تأمل دارد که ایران و جمهوری اسلامی در این گروگان‌گیری چه داد و چه تحویل گرفت.
دیگر این داستان را همه می‌دانند؛ گروهی از دانشجویان انقلابی که خود را پیرو خط امام می‌نامیدند، از دیوار سفارت آمریکا در تهران بالا رفتند و ده‌ها کارمند آن به گروگان گرفتند.
گمان این گروه از دانشجویان این بود که ظرف ۲۴ تا ۷۲ ساعت سفارتخانه را ترک می‌کنند، اما شتاب انقلابیِ تحولات همه‌چیز را پیچیده‌تر از آن چیزی کرد که آن‌ها می‌پنداشتند.
روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، این اقدام را ستود و بر آن مهر «انقلاب دوم» زد و گروگان‌گیری تا ۴۴۴ روز به درازا کشید؛ بحرانی که با قطع روابط دیپلماتیک تهران و واشینگتن آغاز شد و در نهایت بدون هزینه هم نبود.
۴۴ سال بعد از آن گروگان‌گیری و اشغال سفارت آمریکا، منطقۀ خاورمیانه بار دیگر شاهد جنگ است؛ جنگ اسرائیل و حماس. در هفته‌های اخیر سخن از ردپای جمهوری اسلامی ایران و گروه‌های نیابتی مورد حمایت آن در این جنگ هم به میان آمده است.
مخالفان حکومت دینی در ایران، رفتارهای سیاسی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی را تداوم انقلاب اسلامی، اشغال سفارت آمریکا و گروگان‌گیری کارمندان سفارت آمریکا می دانند.
یا آن‌گونه که مقام‌های حکومت مطرح می‌کنند، این قطع رابطه و آن‌چه آن‌ها امروز آن را «محور مقاومت» می‌خوانند، منجر به پیشرفت برای ایران شده است. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در مراسم حکومتی ۱۳ آبان امسال مدعی شد آمریکا «همیشه در مقابل استقلال و آزادی ملت ایران ایستاده و تلاش کرده تا کشور را از پيشرفت بازدارد».
رادیوفردا در میزگردی با حضور مجید تفرشی، تاریخ‌نگار و سندپژوه در بریتانیا، و عطا محامد تبریز، پژوهشگر سیاسی در ترکیه، موضوع اشغال سفارت آمریکا در تهران را از دریچۀ تاریخ در پیوند با جمهوری اسلامی و ایرانیان به بحث گذاشته است که در فایل صوتی زیر می‌توانید کاملِ آن را بشنوید.
Your browser doesn’t support HTML5
۱۳آبان؛ «استفاده ابزاری از تاریخ»
بیشتر در این باره:
پشت صحنه اشغال سفارت آمریکابالا رفتن از آن دیوار اجتناب‌ناپذیر بود؟خامنه‌ای در سخنانی که تازه منتشر شده: اکثر آنهایی که سفارت آمریکا را گرفتند، رفتند عذرخواهی کردندبازخوانی اشغال سفارت آمریکا؛ روایت یک «توطئه»ریشه‌های گروگان‌گیری سفارت آمریکا در تهرانسیزدهم آبان؛ حمله دانشجویان خشمگین و حمایت آیت‌الله خمینیسیزدهم آبان؛ اشغال سفارت آمریکا، «انقلاب دوم»اشغال سفارت آمریکا؛ افشای اسناد اشغال سفارت آمریکا؛ تاثیر گروگان‌گیری بر وجهه بین‌المللی ایران