بکتاش خمسه پور (راديوفردا): عباس عبدي، از فعالان هوادار اصلاحات که اينک نزديک به دو سال است در زندان به سر مي برد، در نامه اي از زندان اوين که توسط دخترش به خبرنگاران ارائه شد، به مسئولان جمهوري اسلامي هشدار داده است چنانچه عملکرد خود و رفتار با زندانيان را تغيير ندهند، به سرنوشتي مانند اتحاد شوروي سابق دچار خواهند شد. نامه عباس عبدي، تازه ترين هشدار از يک سري نامه ها و بيانيه هاي اخطار آميزي به شمار مي رود که طي هفته هاي اخير از سوي شخصيتها و تشکلهاي دگرانديش در ايران انتشار يافتند. در گفتگويي با دکتر صادق زيبا کلام، استاد علوم سياسي در دانشگاه تهران، مي پرسم آيا اين نامه ها و بيانيه هاي هشدار آميز مي توانند در تغيير عملکرد سياسي مسئولان حکومتي در ايران موثر واقع گردند؟
صادق زيبا کلام (استاد علوم سياسي دانشگاه تهران): اين نامه ها چه به صورت انفرادي نوشته شود، چه به صورت تشکيلاتي، مثل آن که مال دفتر تحکيم وحدت بود، چندي پيش آمد بيرون يا اخيرا اين که مال آقاي عباس عبدي است، و يا نامه هاي سرگشاده اي که معمولا سنت ملي – مذهبي ها بوده، نهضت آزادي ها بوده يا در موارد ديگري که دانشگاهيان نوشته اند، تجربه قبلي نشان داده که اينها چندان تاثيري نگذاشته، يعني في الواقع مخاطبين اينها، حالا بگويي محافظه کاران، بگوييم جناح راست، بگوييم بخشي از حاکميت، چندان وقعي و توجهي به اينها نکرند. به نظر مي رسد که در حقيقت نويسندگان اين نامه ها آگاه از اين هستند که چندان به اين نامه ها توجهي نخواهد شد. معذلک يک جور احساس ملي، يک جور احساس مذهبي، يک جور احساسي که براي نظام مي کنند، اين نامه ها را مي نويسند.
ب.خ.: شما اشاره کرديد که به اين نامه ها توجه آنچناني نمي شود. چرا توجهي نمي کنند مسئولان به اين نامه ها؟
صادق زيبا کلام: يک دليلش اين است که اين نامه ها را از سوي في الواقع مخالفان سياسي شان تلقي مي کنند، يعني معتقدند که آقاي عباس عبدي بايد يک همچنين نامه اي را بنويسد. يا فرض بفرماييد دفتر تحکيم وحدت بايد يک همچنين نامه اي را بنويسد. و آنها را از طرف کساني حداقل خير و مصلحت محافظه کاران را مي خواهند يا نظام را مي خواهند، تلقي نمي کنند. بلکه اينها را به تعبيري يک جور ژست سياسي، يک جور مانور سياسي، يک جور در حقيقت شايد به تعبيري بشود گفت حمله سياسي و يک جور تاکتيک سياسي از سوي مخالفين خودشان اينها را تلقي مي کنند.
ب.خ.: آيا مسئولان فکر نمي کنند در صورتيکه به اين نامه هاي هشدار آميز، بيانيه هايي که تشکلهاي سياسي، دانشجويي و شخصيتهاي دگر انديش در ايران انتشار مي دهند، اگر توجه بشود، آينده سياسي نظامي که آنها اداره مي کنند ممکن است که از يک نوع وحدت برخوردار شود؟
صادق زيبا کلام: خوب، ببينيد از ديد محافظه کاران که مخاطبين اين نامه ها هستند، اگر بخواهيم نگاه بکنيم، اين نامه ها اکثرا خيلي کلي است. مثلا فرض بفرماييد در نامه آقاي مهندس عبدي اشاره مي شود که اگر مسئولين اقدام نکنند، توجه نکنند، سرنوشت ايران به سرنوشت اتحاد شوروي سابق گرفتار مي شود، يا بعضا گفته مي شود که اگر مسئولين دقت نکنند سرنوشت نظام به سرنوشت رژيم شاه سابق دچار مي شود، يا به رژيم صدام دچار مي شود. منتها ببينيد آنچه که مهم است، اين است که در عمل، در اجرا چه بايد کرد. و الا اينکه ما به صورت کلي بخواهيم مطرح کنيم، اگر توجه نشود، اگر بي دقتي شود، اگر به ملت پاسخ مناسب داده نشود. ببينيد شايد اگر اين نامه ها يا درون اين نامه ها تلاش شود که تا حدودي وارد جزئيات شوند، که اين کار بايد اينجوري انجام شود، آن بايد آنطوري انجام شود، ولي اينکه مثلا گفته شود که اگر مسئولين تغيير رويه ندهند، تغيير جهت ندهند، آينده نظام با مشکلات همراه خواهد بود، مي شود سوال کرد که چي را تغيير روش بدهند، در حوزه سياسي، در حوزه اجتماعي، در حوزه اقتصادي، در حوزه فرهنگي، در همه اين حوزه ها؟ در بخشي از اين حوزه ها؟ اين است که نهايتا مخاطبين اين نامه ها به اين نامه ها بيشتر به عنوان يک عمل سياسي نگاه مي کنند. عباس عبدي، از فعالان هوادار اصلاحات که اينک نزديک به دو سال است در زندان به سر مي برد، در نامه اي از زندان اوين که توسط دخترش به خبرنگاران ارائه شد، به مسئولان جمهوري اسلامي هشدار داده است چنانچه عملکرد خود و رفتار با زندانيان را تغيير ندهند، به سرنوشتي مانند اتحاد شوروي سابق دچار خواهند شد. دکتر صادق زيبا کلام، استاد علوم سياسي در دانشگاه تهران در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که تجربه قبلي نشان داده که اين نامه ها چندان تاثيري نگذاشته و مخاطبين آنها چندان توجهي نکرند و يک دليلش اين است که اين نامه ها را از سوي مخالفان سياسي شان تلقي مي کنند. وي مي افزايد که اين نامه ها اکثرا خيلي کلي است و آنچه که مهم است، اين است که در عمل چه بايد کرد.
