در بافت فرسوده تهران، جان «یک و نیم میلیون» نفر در خطر است

علی بیت‌اللهی٬ مدیر دفتر زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ایران، هشدار داد که یک زلزله شش ریشتری می‌تواند «بیشتر» ساختمان‌های مسکونی بافت فرسوده تهران را ویران کند، اتفاقی که زندگی «یک و نیم میلیون نفر» از ساکنان این مناطق را به خطر می‌اندازد.

به گزارش روز جمعه، ۳۱ اردیبهشت، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، آقای بیت‌اللهی بافت فرسوده تهران را در مقابل زلزله «بسیار آسیب‌پذیر» دانسته و گفت که در صورت وقوع زلزله در این مناطق «فاجعه انسانی» رخ خواهد داد.

وی جمعیت ساکن در بافت فرسوده تهران را بر اساس آمارهای رسمی یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر و بر اساس آمارهای غیررسمی یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر اعلام کرد.

بیت‌اللهی این افراد را «جمعیت شب» بافت فرسوده تهران معرفی کرده و گفته است که «جمعیت روز و شناور این بافت‌ها بسیار بیشتر است».

این مقام مسئول مناطق آسیب‌پذیر تهران در مقابل زلزله را «بیش از ۵۰ درصد منطقه ۱۰ بین نواب تا جنوب میدان آزادی و جنوب غرب تهران و مناطق ۱۱ ،‌ ۱۲، ۱۳ و ۱۴» معرفی کرد.

به گفته وی٬ این مناطق به علت «ریزدانگی، جمعیت بالا و خانه‌هایی با عدم رعایت مقررات ملی ساختمان» خطرناک هستند و «با یک زلزله شش ریشتری هم تخریب می‌شوند و فرو می‌ریزند».

آن‌ طور که مدیر دفتر زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفته، علاوه بر این، بیش از «۵۰ گسل کوچک و فرعی در سراسر تهران و پراکنده در اقصی نقاط شهر» واقع شده‌اند که «اینها نیز کم‌خطر نیستند».

گسل شمال تهران در منطقه تجریش، گسل‌های شمال و جنوب شهر ری و همچنین گسل کهریزک در جنوب تهران، مهم‌ترین و اصلی‌ترین گسل‌های پایتخت محسوب می‌شوند.

بیت‌اللهی همچنین از احتمال وجود گسل‌های دیگری در تهران سخن به میان آورده که مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هنوز آنها را «شناسایی نکرده و زیر خاک پنهان هستند».

پیش از این نیز چند مقام دیگر در مورد قابليت مقاومت بافت فرسوده تهران در مقابل زمين‌لرزه‌های احتمالی ابراز نگرانی کرده‌اند.

از جمله حسين هاشمی٬ استاندار تهران، در سال ۹۲ گفته بود که «اگر در تهران به جای پرداختن به برخی حوزه‌ها مانند مسکن مهر، اصلاح بافت فرسوده در دستور کار قرار می‌گرفت و ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله ساخته می‌شد، خيلی بيشتر به نفع تهران و حتی کشور بود».

در حالی که متوسط تراکم جمعیت در سایر بافت‌های تهران ۱۳۱ نفر در هکتار است، در بافت‌های فرسوده این رقم به ۳۷۰ نفر در هکتار افزایش می‌یابد.

این آمارها نشان می‌دهد تقریبا سه‌ برابر جمعیت در سایر بافت‌های شهری، در بافت‌های فرسوده تهران زندگی می‌کنند.

در همین حال، آن‌ طور که خبرگزاری تسنیم نوشته، در طول سال‌های ۸۷ تا ۸۹ در محدوده بافت‌های فرسوده ۵۸ هزار و ۶۵۳ فقره پروانه ساختمان صادر شده که به ترتیب مناطق ۱۰، ۱۱ و ۱۲ بیشترین آمار را به خود اختصاص داده‌اند.

خبرگزاری ایرنا هم گزارش کرده که تهران در ‌سال ٢٠١٤ در میان پنج بلای طبیعی چون سیل، زلزله و طوفان به‌ عنوان دهمین شهر پرمخاطره دنیا شناخته شده است.

بر اساس این گزارش٬ اگر تنها آسیب‌پذیری تهران را از نظر زلزله مدنظر قرار دهیم، این شهر با ۱۵.۶ ‌میلیون نفر «جمعیت تاثیرپذیر»٬ ششمین شهر پرمخاطره دنیا است.