واگذاری «سهام عدالت» و ابهام موجود در طرح

به نظر می رسد که در جمهوری اسلامی همه جناح ها، با طرح واگذاری سهام عدالت موافقند، به ویژه با توجه به ناکام ماندن خصوصی سازی. این طرح در انتخابات اخیر ریاست جمهوری نخست از سوی علی اکبر هاشمی رفسنجانی پیشنهاد شد، اما جناح محافظه کار نیز انجام آنرا در برنامه های خود گنجاند. با این حال اجرای طرح «سهام عدالت»، در فضای کنونی کشور، آنهم چنین شتابزده، ابهام هایی جدی در محافل اقتصادی تهران بر انگیخته است. سهام عدالت به اقساط بیست ساله واگذار می شود. بخشی از سهام که ارزش آن پرداخت شده باشد، قابل واگذاری است. فریدون خاوند (رادیو فردا، پاریس): قرار داد واگذاری «سهام عدالت» میان سازمان خصوصی سازی و چهار شرکت تعاونی در استان های خراسان جنوبی، چهار محال و بختیاری، ایلام و سیستان و بلوچستان امروز به امضا می رسد و واگذاری رسمی سهام به گروه های هدف، به نوشته رسانه های تهران، فردا آغاز خواهد شد. طرح های گوناگون «خصوصی سازی مردمی» یا آنچه در ایران «سهام عدالت» نام گرفته، در سال های پس از جنگ جهانی دوم در شماری از کشور های جهان به اجرا گذاشته شدند و بعد از فرو ریزی دیوار برلن نیز گروهی از نظام های بر آمده از کمونیسم به این تجربه روی آوردند. به نظر می رسد که در جمهوری اسلامی همه جناح ها، دستکم از لحاظ اصولی، با انجام چنین طرحی موافقند، به ویژه با توجه به ناکام ماندن خصوصی سازی. این طرح در انتخابات اخیر ریاست جمهوری نخست از سوی علی اکبر هاشمی رفسنجانی پیشنهاد شد، اما جناح پیروزمند بعدی نیز انجام آنرا در برنامه های خود گنجاند. با این حال اجرای طرح «سهام عدالت»، در فضای کنونی کشور، آنهم چنین شتابزده، ابهام هایی جدی در محافل اقتصادی تهران بر انگیخته است. ابهام نخست، چگونگی تشخیص گروه های هدف است، یا کسانی که سهام به آنها تعلق خواهد گرفت. گویا توزیع سهام در مرحله نخست بین دهک در آمدی کمتر از صد هزار تومان انجام خواهد گرفت و سپس، به ترتیب به دهک های زیر صد و پنجاه هزار و زیر دویست و پنجاه هزار گسترش خواهد یافت. آیا شناسایی دقیق این دهک ها امکان پذیر است؟ ابهام دوم آنکه بعضی از شرکت ها سود ده و برخی دیگر زیان ده اند. توزیع سهام دارای بازدهی های متفاوت، بر پایه چه شاخصی انجام می گیرد ؟ مدیریت بنگاه هایی که سهام آنها توزیع شده، چگونه و از سوی چه کسانی انجام خواهد شد؟ آیا دولت همچنان مدیریت واحد های مشول «خصوصی سازی مردمی» را در اختیار خواهد داشت؟ سهام عدالت به اقساط بیست ساله واگذار می شود. بخشی از سهام که ارزش آن پرداخت شده باشد، قابل واگذاری است.