تلاش استاد جامائیکائی دانشگاه شهر نیویورک برای پرورش نسل جدیدی از نویسندگان جامائیکائی: موسیقی رگی و ادبیات

یک استاد ادبیات در دانشگاه دولتی شهر نیویورک و رئیس یک جشنواره ادبی جامائیکائی که مجموعه‌ای از داستان‌های برگزیده نویسندگان معاصر جامائیکائی منتشر کرده است، می‌کوشد نسل جدیدی از نویسندگان جامائیکائی را پرورش دهد که خود را از قیدهای ادبی دوران بعد از استعمار برهانند و با الهام از موسیقی جامائیکائی رگی، ادبیات تازه‌ای به وجود بیاورند که زبان و شکل زندگی و روحیات مردم امروز خود را منعکس کنند. آقای کالین چنر Colin Channer و همکار وی، اخیرا در مصاحبه هائی با نیویورک تایمز، مشخصات این ادبیات جدید مردمی متاثر از موسیقی رگی را تشریح کردند. بهنام ناطقی (رادیو فردا، نیویورک): استاد ادبیات انگلیسی دانشگاه دولتی شهر نیویورک در محله بروکلین، و فعال ادبی جامائیکائی آقای کالین چنر Colin Channer هفته گذشته قسمت‌هائی از داستان‌های کتاب خود «بادکنک‌های آهنی Iron Balloons» را خواند، از آثار برگزیده نویسندگان معاصر جامائیکا، از جمله بخش‌هائی داستانی 54 صفحه‌ای از خودش، با اسم عجیب «طرز درست و صحیح کتک زدن بچه» که در آن لهجه‌های مختلف جامائیکائی زبان انگلیسی به کار رفته بود. دینیتا اسمیت در نیویورک تایمز می‌نویسد داستان‌های کتاب «بادکنک‌های آهنی» برخلاف آثار نویسندگان جامائیکائی نسل قبل، خام و سانسورنشده هستند. نویسندگان این نسل، چندگانگی هویت‌های جامائیکائی در خود جامائیکا و در جوامع مختلف سراسر جهان را به عنوان یک واقعیت عادی می‌پذیرند. برخی از آنها حتی در جامائیکا به دنیا نیامده‌اند، اما مانند دیگر هموطنان خود، از لحن خودمانی و اعتماد به نفس موسیقی رگی reggae متاثر هستند. کالین چنر، 42 ساله، می‌کوشد از طریق جشنواره ادبی کلبش Calabash که هر بهار در جامائیکا برگزار می‌کند، یک نسل تازه نویسنده به بار بیاورد. این جشنواره سالانه که چنر آن را با همکاری نویسنده غانائی – جامائیکائی کوامی داوز Kwame Dawes بنیاد گذاشته، 5 هزار نویسنده از کشورهای کارائیب را به خود جلب می‌کند و کارگاه‌های نویسندگی آن در طول سال ادامه می‌یابند. چنر می‌گوید می‌خواهد نویسندگانی را بارآورد که از پست کولونیالیسم، یا سبک رایج بلافاصله بعد از استعمار، خلاصی یابند و بر موج نیرومند جنبش موسیقی رگی، سوار شوند. وی می‌افزاید موسیقی رگی این اجازه را داد که داستان‌هائی با استفاده از زبان‌های محلی جامائیکائی و نه به عنوان کمدی، بازگو شود. وی می‌افزاید در موسیقی رگی، احساسات روحانی، حساسیت‌های جسمی، کمدی، و سیاست بدون معذرتخواهی، در کنار هم قرار می‌گیرند. از چنر، که در کالج مدگار اونز بروکلین از مجموعه دانشگاه دولتی شهر نیویورک سمت استادیار دارد، تاکنون دو داستان بلند یا رمان و یک مجموعه داستان‌ کوتاه توسط واحد One World انتشاراتی معتبر Ballantine منتشر شده است. ادبیات جامائیکا جزیره‌ای با 2.5 میلیون نفر جمعیت که صنعت انتشاراتی کوچکی دارد، شاید بیشتر از خود جامائیکا در خارج از جامائیکا حضور داشته است. به طور سنتی، ادبیات جامائیکا یا از فرهنگ عامه و داستان‌های روستائی متاثر بوده است یا شرح استعمار و نزاع‌های سیاسی خشونت‌آمیز. در موارد بسیاری نیز نویسندگان جامائیکائی به موضوع مهاجرت پرداخته‌اند. آقای کوامه داوز، که فرزند یکی از رمان نویسان برجسته جامائیکا هم هست، و با آقای چنر در برگزاری جشنواره کلبش همکار است، می‌گوید نویسندگان جامائیکا در قرن بیستم به استعمار واکنش نشان می‌دادند و جنبش استقلال، با خود نیاز به خلق یک هویت فرهنگی را هم به همراه آورد و نویسندگان برجسته این دوره از جمله راجر مائیس، جان هرن، اورلاندو پترسون و پدر خود او نه‌ویل داوز، که همگی در خارج از جامائیکا تحصیل کرده بودند، تلاش می‌کردند در آثار خود در جستجوی تجربه خاص جامائیکائی برآیند. آقای چنر می‌گوید بعد از استقلال در سال 1962 که با محبوبیت جهانی موسیقی رگی همراه شد، جامائیکا هم شهرنشین‌تر شد و فرهنگ آمریکائی در فرهنگ سنتی جامائیکا نفوذ کرد و حاصل کار، چندفرهنگی شدن جامائیکا بود. چنر، جسارت تازه ادبیات جامائیکائی را ناشی از موفقیت موسیقی رگی می‌داند و می‌گوید در کتاب «بادکنک‌های آهنی» که گرد آورده است، نویسندگان جوان می‌کوشند از سنت‌های قدیمی ادبیات، از اسطوره‌سازی در باره گذشته و از لحن ادبیات ویکتوریائی انگلیس جدا شوند. کارگاه‌های فستیوال کلبش کوشیده است نویسندگان را از بزرگ‌نمائی گذشته جامائیکا هم دور کند. یکی از دستاوردهای این کارگاه، آقای مارلون جیمز، نویسنده جامائیکائی مقیم نیویورک است که در کتاب «بادکنک‌های آهنی» داستانی دارد که بخش‌هائی از آن را قرائت کرد. داستان او در باره فساد و بی‌عرضگی و شکست سیاست در جامائیکا در پیامد استقلال است. آقای جیمز می‌گوید ما اغلب از گذشته اسطوره، و از حکمرانان سابق، قهرمان می‌سازیم. این داستان در باره زدودن بزرگ‌نمائی و نستالژی از گذشته است. نخستین کتاب آقای مارلون جیمز به نام شیطان جان کراو John Crow's Devil را هفتاد هشتاد بار موسسات مختلف انتشاراتی رد کردند و آقای جیمز انتشار آن را مدیون تشویق‌های جشنواره کلاباش می‌داند. این کتاب و همچنین مجموعه «بادکنک‌های آهنی» را یک انتشاراتی مستقل کوچک در محله بروکلین نیویورک به نام انتشاراتی آکشیک Akashik چاپ کرده است که به خصوص در انتشار آثار نویسندگان جزائر کارائیب تخصص دارد. به قول آقای چنر، نویسندگان جامائیکائی راه سختی در پیش دارند زیرا برای موفق شدن در فرانسوی جامائیکا، باید در جهان عظیم ادبیات انگلیسی مطرح شوند. اسم کتاب، «بادکنک‌های آهنی» یک اصطلاح در موسیقی رگی است که به نوازندگانی گفته می‌شود که یا فرصت گیر نیاورده‌اند یا فرصت‌ها را تلف کرده‌اند، ولی هیچوقت نمی‌ترکند، مثل بادکنک آهنی.