نمایشگاه مرور بر آثار «تامس دیمند» هنرمند آلمانی عکاسی مفهومی در موزه هنر مدرن نیویورک

موزه هنر مدرن نيويورک نمايشگاهي در مرور بر آثار هنرمند آلماني تامس ديمند Thomas Demand برگزار کرده است در عکس‌هائي که از ماکت‌هاي مقوائي خود تهيه مي‌کند، صحنه هائی از وقایع روز را بازسازی می کند. اینکه دیمند هنر خود را به صورت عکس عرضه می کند غلط انداز است زیرا وی مجسمه سازی است که صحنه های سه بعدی دقیق با جزئیات وسواس آمیز به اندازه های طبیعی می سازد و بعد از آنها عکس می گیرد. اما خود صحنه ها هم غلط انداز هستند زیرا آشپزخانه، بازسازی آشپزخانه منزلی است که صدام حسین هنگام بازداشت در آن مخفی شده بود و و رای گیری، بازسازی اطاقی است در فلوریدا که در پی انتخابات ریاست جمهوری سال 2000 آمریکا آرای داده شده بازشماری شد. بهنام ناطقي (راديوفردا، نيويورک): قرار گرفتن نمايشگاه مرور بر آثار تامس ديمند در طبقه سوم موزه هنر مدرن نيويورک در کنار قسمت عکاسي اندکي غلط انداز است، زيرا کارهاي ديمند هرچند عکس هستند اما با عکاسي فرق دارند. تامس ديمند نوعي عکاسي عرضه مي‌کند که آن را منتقدان هنر معاصر عکاسي مفهومي اسم گذاشته‌اند. عکس‌هاي تامس ديمند Thomas Demand از صحنه‌هائي هستند که خود او به دقت و با توجه به جزئيات از کاغذ و مقوا مي‌سازد و حتي ظاهر آنها هم غلط انداز است زيرا عکس‌ها، که اسامي ساده‌اي مثل آشپزخانه يا راي‌شماري و اطاق انتظار و نظائر آن را دارند، در واقع بازسازي صحنه‌هاي تاريخي و خبري هستند. مثلا آشپزخانه، محلي است که صدام حسين، رئيس سابق حکومت عراق قبل از دستگيري در آن مخفي شده بود، يا سالن راي شماري، صحنه‌اي را نشان مي‌دهد که بعد از انتخابات سال 2000 رياست جمهوري آمريکا در فلوريدا، براي شمارش دوباره آرا مورد استفاده قرار گرفته بود. تامس ديمند، هنرمند 41 ساله، را به همين دليل نمي‌توان عکاس دانست. خود او در مصاحبه‌اي کار خود را مخلوطي مي‌داند از دلمشغولي‌هاي يک نقاش و يک مجسمه‌ساز در مديوم سومي به نام عکاسي، و نگاهي به سابقه او هم نشان مي‌دهد که کار هنري خود را از مجسمه‌سازي آغاز کرد، نه از عکاسي. ديمند بين سالهاي 1989 و 1992 در هنرکده مشهور Kunstacademie واقع در دوسلدورف آلمان به تحصيل مجسمه‌سازي مشغول بود. او کار خود را به روي ساختن ترکيب‌هاي سه بعدي از مقوا و کاغذ رنگي معطوف کرده بود که يک روزه مي‌ساخت و در هم مي‌کوبيد. استاد او برند بکر Bernd Becher به او پيشنهاد کرد براي حفظ آنها از عکاسي استفاده کند. کارهائي که موزه هنر مدرن نيويورک از تامس ديمند به نمايش گذاشته است، همگي ابتدا صحنه‌هاي سه بعدي به اندازه‌‌هاي طبيعي بودند که او با دستمايه‌هاي دکورسازي، مثل مقواي رنگ شده، در استوديوي خود ساخته است. دقت وسواس‌آميز ديمند به عنوان يک مجسمه‌ساز در پرداخت به جزئيات در نگاه اول بيننده را به اين اشتباه مي‌اندازد که عکس‌ها از پلکان‌ها، اطاق‌ها يا آشپزخانه‌هاي واقعي تهيه شده‌اند. با اشاره به دقت و ظرافت در اين عکس‌ها، که نه صحنه‌هاي واقعي، بلکه تقليدي سه بعدي از واقعيت را که خود ديمند ساخته و پرداخته‌است ثبت کرده‌اند، بعضي از منتقدها کار او را نوعي براندازي «حقيقت» در عکاسي تعبير کرده‌اند. اما خود او مي‌گويد بيشتر به تاثيري علاقه دارد که نحوه ارائه مي‌تواند بر مفهوم بگذارد. ديمند، در انتخاب صحنه‌هائي مثل آشپزخانه مخفي‌گاه صدام حسين يا اطاق راي‌شماري در فلوريدا، در پي موضوع‌هائي است با مفاهيم فوري سياسي، و خود او مي‌گويد دلش مي‌خواهد آثارش به قدري معاصر باشند که مثلا وقتي مردم صحنه راي شماري را در خبر تلويزيون مي‌بينند، بتوانند عصر همان روز همان صحنه را در روايت او تماشا کنند. ديمند عکاسي را به همين سبب، تصوير واقعيت نمي‌داند، بلکه تصوير خاطره خود از آن واقعيت تعبير مي‌کند. ظرافت بازسازي صحنه‌هاي سه بعدي مثل يک مغازه فتوکپي در برلين يا اطاق انتظار اداره مهاجرت در برلين، و خالي بودن اين صحنه‌ها از آدم، به اين عکس‌ها و صحنه‌هائي که تامس ديمند به وجود آورده است، جنبه مذهبي خاصي مي‌دهد. مثلا خود ديمند در باره اطاق انتظار اداره مهاجرت مي‌گويد اين اطاق با رديف نيمکت‌هاي چوبي آن مثل يک کليسا است، جائي است براي اميد، و همچنين جائي است که شما بايد در آن دستورها را مراعات کنيد، دستورهاي سرزميني که با آن آشنائي نداريد.» يکي از منتقدان در نيويورک به غلبه محتواي آمريکائي و بريتانيائي در عکس‌هاي تامس ديمند اشاره کرد که به ندرت در آنها مي‌توان صحنه‌اي را يافت که به آلمان مربوط شود. ديمند در مصاحبه‌اي گفت فرهنگ آنگلوساکسون، فرهنگ آمريکا به خصوص، بيشتر بر تصوير متکي است و به همين خاطر مثلا در روزنامه‌هاي آلمان به اندازه روزنامه‌هاي آمريکائي عکس وجود ندارد. علت ديگر علاقه تامس ديمند به موضوع‌هاي آمريکائي را بايد در تاثيري يافت که دوسال زندگي و کار در نيويورک بر وي گذاشته است. وي در مصاحبه‌اي گفت دليل بازگشت او به برلين بعد از زندگي در آمريکا اين بود که متوجه شد در آمريکا هميشه توريست باقي خواهد ماند.