سرنوشت پرونده در بیست و ششمین سالگرد دستگیری عباس امیر انتظام، از دید یک فعال حقوق بشر

28آذر، بیست و ششمین سالگرد دستگیری عباس امیرانتظام بود که اکنون در حبس خانگی به سر می برد. عباس امیرانتظام که به قدیمیترین زنداین جمهوری اسلامی شهرت یافته، در بیانیه ای که به این مناسب انتشار داد، روز 28 آذر را تولدی دیگر، تولدی در خود و از خود نامید و نوشت: در 28 آذر 1358 در نقطه تلاقی مرگ و زندگی، من از گذشته خویش، نو شدم و به دنیای جدیدی راه یافتم که در آن هر روز می بایست می آموختم. دکتر رامین احمدی فعال حقوق بشر در شهر نیو هیون New Haven کانتیکت، در مصاحبه با رادیو فردا می گوید این پرونده به خوبی نشان می دهد جامعه ما با مفهوم محاکمه عادلانه آشنا نیست. وی می افزاید در روزهایی که امیرانتظام دستگیر شد، همه از چپ، از راست، از فدایی خلق، از حزب توده، خواستار مجازاتش شدند و از پیش گفتند باید به جرم جاسوسی مجازات شود. 28آذر، بیست و ششمین سالگرد دستگیری عباس امیرانتظام بود که اکنون در حبس خانگی به سر می برد. عباس امیرانتظام که به قدیمیترین زنداین جمهوری اسلامی شهرت یافته، به این مناسبت بیانیه ای منتشر کرده که در آن، روز 28 آذر را تولدی دیگر، تولدی در خود و از خود نامیده است. مهندس عباس امیرانتظام در این بیانیه می نویسد: «در 28 آذر 1358 در نقطه تلاقی مرگ و زندگی، من از گذشته خویش، نو شدم و به دنیای جدیدی راه یافتم که در آن هر روز می بایست می آموختم.» و آنچه عباس امیر انتظام آموخته ضرورت تلاش برای ترویج یک فرهنگ عاری از خشونت و همزیستی مسالمت آمیز است. اما درسهای پرونده امیر انتظام بیش از اینهاست. دکتر رامین احمدی فعال حقوق بشر که سالها روی پرونده امیر انتظام کار کرده، می گوید این پرونده به خوبی نشان می دهد جامعه ما با مفهوم محاکمه عادلانه آشنا نیست. دکتر رامین احمدی (فعال حقوق بشر): چیزی که من فکر می کنم که خیلی در پرونده آقای امیر انتظام از روز اول تا امروز خیلی اهمیت دارد، این مساله محاکمه عادلانه است.مساله این که کسی را که متهم است پیشاپیش از یک محاکمه عادلانه محکوم نکنیم. پرونده آقای امیر انتظام نشان می دهد که این اصلا در جامعه ما، در فرهنگ ما محاکمه عادلانه وجود نداشته. یعنی در آن روزهایی که ایشان را دستگیر می کنند، همه از چپ، از راست، از فدایی خلق، از حزب توده، همه خواستار مجازاتش می شوند، جلو جلو. و می گویند ایشان را باید به جرم جاسوسی مجازات کنید. و همه برایشان تقریبا روشن است که ایشان جاسوس است. بعد مدارکی را که خود دانشجویان ترجمه می کنند و منتشر می کنند، نگاه می کنید و می بینید که این آدم نه تنها جاسوس نبوده، بلکه بسیار فرد میهن پرستی بوده، بر اساس همان مدارک. و چقدر در صحبت کردنش با مقامات آمریکایی مواظب بوده و جقدر از منافع ملی ایران دفاع می کرده هر وقت صحبت می کرده. ولی خب، با ولایت فقیه مخالف بوده و با آقای خمینی هم در آن دوره میانه ای نداشته، برای این که احساس می کرده آقای خمینی دارد چوب لای چرخ دولت موقت می گذارد. در واقع به خاطر مخالفتش با ولایت فقیه است که مجازات می شود. مریم احمدی (رادیو فردا): بعد از 26 سال شاید خیلیها فراموش کرده باشند یا جوانترها شاید ندانند که اصولا موارد اتهامی ایشان چه بود؟ دکتر رامین احمدی: دادستان دادگاه انقلاب اسلامی، وقتی که اعلام کرد روز 26 اسفندماه سال 1359 موارد اتهام متهم را، چهارتا فقط مورد بیشتر ذکر نکرد. یکی این که توطئه و تماسهای پی در پی و گسترده و صمیمی داشته با عوامل آمریکایی و جاسوسان حرفه ای سیا. دوم این که با اساس و محور اصلی انقلاب مخالف بوده، یعنی نگران نفوذ مذهب در سیاست بوده. سوم می گوید زمینه سازی می کرده و توطئه با عوامل و عناصر دشمن برای از بین بردن تشکیلات موازی با دولت و چهارمش می گوید که مخالف ولایت فقیه بود و انحلال مجلس خبرگان را می خواست. این چهارتا را می گوید. مورد چهارمش کاملا درست است. یعنی در این که این مساله جرم باشد تردید است و در آن روزگار که انقلابیون آتششان تند بود، کسی تردیدی نمی کرد. ولی امروز هم این که این جرم باشد که یک نفر طرفدار این باشد که مجلس خبرگان منحل شود و یا این که مخالف باشد با ولایت فقیه. می دانید خب، این اگر که جرم است و زندانی دارد، حداقل در آن زمانی که ایشان را محاکمه کردند، حداقل چنین قانونی در مملکت وجود نداشت. در این که می خواسته تشکیلات موازی با دولت را هم از بین ببرد، خب، تردیدی نیست چون ایشان وزیر وفادار دولت بازرگان بوده، دلش می خواسته دولت بازرگان نیرومند باشد و تشکیلات موازی از بین برود. اینهم جرم محسوب نمی شود. ولی درست است در عین حال، ایشان دلش می خواست که تشکیلات موازی از بین برود و دولت بازرگان بتواند مملکت را اداره بکند. وظیفه اش این بود به عنوان وزیر بازرگان. اما موارد اول و دوم را که تماس با آمریکاییها هستن و مخالفت با محور اصلی انقلاب، اینها حقیقت نداشته. در حقیقت در آن زمان آقای امیر انتظام تماسش با همه مقامات خارجی سفارتخانه ها و غیره، به خاطر وظیفه ای بوده که دولت موقت بهش محول کرده بود و آقای بازرگان می آید در دادگاه ایشان و خودش می گوید این را و از آن اتهامات ایشان را تبرئه می کند. این که با انقلاب هم مخالف بوده، درست نبوده. ایشان نماینده دولت انقلاب بوده. آن کسانی که رفتند و سفارت را اشغال کردند، نمایندگی هیچکس را نداشتند از جمله نماینده دولت هم نبودند. بنابراین دلیل این که ایشان در زندان ماند و بهایی هم که پرداخت کرد، در واقع مخالفتش بود با ولایت فقیه و طرحی که داده بود برای این که مجلس خبرگان را منحل بکند. تا به امروز هم طرحی که آقای امیر انتظام داده، انحلال مجلس خبرگان و القای ولایت فقیه، من فکر می کنم کلید گشایش مسائل سیاسی ایران باشد.