آمادگي تهران در برابر خطرات زلزله احتمالي، از ديد يك كارشناس شهرسازي

اردوان نيکنام (راديو فردا): اما در پي زلزله بم، بار ديگر بحث انتقال پايتخت از تهران به نقطه اي ديگر مطرح شده است. شهردار تهران، محمود احمدي نژاد، امروز در جلسه ستاد بحران شهر تهران گفت: انتقال تهران تاثيري بر آمادگي تهران براي مواجهه با حوادث طبيعي، از جمله زلزله، نخواهد داشت. همکارم شيرين فاميلي در اين باره گفتگويي دارد با دکتر بهمن سرايي مقدم، کارشناس شهرسازي. با هم مي شنويم. شيرين فاميلي (راديو فردا): آقاي مهندس سرايي، بعد از زلزله بم اين اظهار نظر کارشناسي که گفته اند در تهران اگر زلزله اي بشود ابعاد تلفات و خسارات به مراتب بيشتر از هر جاي ديگري است، اين بحث مطرح شده است که محل پايتخت از تهران به شهر ديگري منتقل شود. از نظر کارشناسي فني تغيير محل پايتخت از يک شهر 12 ميليون نفري، مثل تهران، به جاي ديگر تا چه حد عملي است؟ دکتر بهمن سرايي مقدم (کارشناس شهرسازي): از نظر کارشناسي خيلي مشکل است، ولي امکانپذير هست. به اين صورت که ما از روشي که در زمينه ساختمان سازي در ايران پيش گرفته شده است، به خصوص بعد از انقلاب که در حقيقت پايه هايش در گذشته ريخته شده است، به اين صورت که ما از برج سازي هاي بي رويه و بدون آيين نامه هاي ساختماني جلوگيري کنيم و اين روش ساختماني را تقريبا تجديد نظر بکنيم و بتوانيم اين عمل را به استانداردهاي بين المللي برسانيم. اين يکي از آن راه ها است، ولي با وجود اين، اين امکان وجود دارد. ش.ف.: شهردار تهران مطرح کرده است که اين اقدام فايده اي ندارد، چون فقط به معني تغيير محل کار مديران است. نظر شما در اين باره چيست؟ دکتر بهمن سرايي مقدم: اين مي تواند در عين کلي يک نظر درست باشد، اگر ما فقط و فقط نظرمان بر اين باشد که مديران را تغيير کلي بدهيم. ولي اگر ما حرکتي را انجام دهيم که کليه ساختمان هاي مسکوني که وجود دارد، زير يک طرح استانداردي انجام بگيرد و اين ها بازرسي و مرمت بشوند از نقطه نظر معماري، آن موقع مي تواند از خساراتي که احتمالا در آينده مي تواند باشد جلوگيري شود. ولي اگر نظر ما فقط صرفا به يک سري ساختمان هايي باشد که در اين اواخر به وجود آمده است، آن موقع حرف ايشان مي تواند درست باشد. ما يک مطلب را بايد در نظر بگيريم، ما مشکلي که در جامعه ايران داريم اين است که هيچ گونه آيين نامه ها و استاداردهاي موجودي که در ايران هم تصويب شده است، به مرحله اجرا گذاشته نمي شود. ما با يک پديده وحشتناکي در معماري و شهرسازي روبرو هستيم و ان هم پديده اي است که تحت عنوان «بساز و بفروش» در ايران رايج شده است. ما هيچ گونه کنترلي روي ساختمان ها نداريم از نقطه نظر شهرداري و شهرسازي و از نقطه نظر مسئولين امر که اين ها را کنترل بکنند. به همين وجود هم هر کس هر کاري را دلش مي خواهد انجام مي دهد، بدون اين که تحت کنترل قرار گرفته باشد. ش.ف.: آقاي سرايي، 12 سال پيش بحث تغيير محل پايتخت مطرح شد. آن موقع آقاي کرباسچي مسئولان را متقاعد کرد که نيازي نيست. از آن موقع شهر تهران به مراتب بيشتر گسترش پيدا کرده است و جمعيتش هم بيشتر شده است. فکر مي کنيد همان موقع بهتر بود اين اقدام مي شد؟ دکتر بهمن سرايي مقدم: طبق يک ضرب المثل قديمي، ضرر را از هر موقع جلويش را بگيريد، منفعت است. آن موقع هم اين امکان وجود داشت و در گذشته قبل از آن هم اين امکان وجود داشت. ببينيد، من الان به خاطر همين مطلب زلزله بم نگاه کردم به آرشيو خودم. من نگاه مي کنم در زمينه ساختمان هاي مسکوني مقاوم در برابر زلزله. سال 1366 آيين نامه اي طرح شد، آيين نامه طرح ساختمان ها در برابر زلزله، از طريق مرکز ساختمان و خدمات مسکن. در آن موقع و موارد قبل از آن، چون ما با زلزله هاي مختلفي مواجه بوديم در ايران در طول تاريخمان، ولي هيچ موقع اين آيين نامه ها و اين استانداردها اجرا نشده است. از همان موقع هم مي شد جلو اين مطلب را بگيريم. اشتباه فاحشي که در ان موقع انجام گرفت، اگر شما دقت کرده باشيد، در اخبار روزانه اي که در ان موقع پخش شد، حتي بدون رويه و بدون نقشه اين امکان را در اختيار کساني که سرمايه گذاري در بخش ساختمان مي کردند، مي گذاشتند که هر طبقه اي را با ساختن عوارضي به شهرداري، بدون جواز، اين طبقات را دوباره به بالا ببرند و اين اشکالي بوده است که الان به وجود آمده است و اين اشکال را از همين الان هم مي شود جلويش را گرفت. شهردار تهران، محمود احمدي نژاد، امروز در جلسه ستاد بحران شهر تهران گفت: انتقال تهران تاثيري بر آمادگي تهران براي مواجهه با حوادث طبيعي، از جمله زلزله، نخواهد داشت. مهندس بهمن سرايي مقدم، كارشناس شهرسازي در تهران، درمصاحبه با راديوفردا مي گويد از نظر کارشناسي انتقال پايتخت ايران به نقطه اي غير از تهران خيلي مشکل است، ولي امکان پذير هست. وي مي گويد ساختمان سازي در تهران بر اساس استانداردهاي ايمني بين المللي انجام نمي شود و شهرداري تهران عملا كنترلي بر ايمني سازه ها اعمال نمي كند. وي مي افزايد اگر ساختمان هاي مسکوني زير يک طرح استاندارد انجام بگيرد و اين ها بازرسي و مرمت بشوند از نقطه نظر معماري، مي توان از خساراتي که احتمالا در آينده مي تواند باشد جلوگيري كرد. وي مي افزايد سال 1366 آيين نامه طرح ساختمان ها در برابر زلزله، از طريق مرکز ساختمان و خدمات مسکن عنوان شد ولي هيچ وقت اين آيين نامه ها و اين استانداردها اجرا نشده است.