لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ تهران ۰۳:۳۰

معادن غنی یا بازی تبلیغاتی؛ آمریکا در افغانستان چه پیدا کرده است؟


بازدید نیروهای نظامی خارجی از یک معدن در شهر هرات افغانستان
بازدید نیروهای نظامی خارجی از یک معدن در شهر هرات افغانستان
پیدا شدن منابع طبیعی بزرگ و پرسود در افغانستان، برای اولین بار پس از سال‌ها، ظاهرا خبر جدیدی بود که هم شادی شهروندان افغان را به دنبال داشت و هم جهانیان را با افغانستان دیگری آشنا کرد.

روز ۲۴ خرداد یکی از مهم‌ترین خبرهایی که در جهان پیچید این بود که گروهی از زمین‌شناسان آمریکایی معادن‌ فلزی را به ارزش تقریبی یک تریلیون دلار در افغانستان کشف کرده‌اند.

مقام‌های سیاسی آمریکا اعلام کردند بهره‌برداری از این معادن می‌تواند ساختار اقتصادی این کشور را «به طور بنیادین تغییر» دهد.

این خبر را روزنامه «نیویورک تایمز» به نقل از یک مقام آمریکایی منتشر کرد و به نقل از وی نوشت که این منابع غنی شامل معادن «مس و لیتیوم، آهن، طلا، نیوبیوم، و کبالت است که می‌تواند افغانستان را به یکی از عمده‌ترین کشورهای صادرکننده مواد معدنی در جهان تبدیل کند.»

افغانستان یکی از فقیرترین کشورهای دنیاست و طبیعتا چنین کشفی، حتی در اندازه کوچک‌تر می‌تواند تاثیر شگرفی در وضعیت اقتصادی و رفاهی آن بگذارد.

اما ارزش این معادن کم‌تر که نشد هیچ، بلکه سه برابر هم بیشتر شد؛ به گزارش رادیو آزادی افغانستان، وحیدالله شهرانی، وزیر معادن افغانستان سه روز بعد در میان خبرنگاران در کابل گفت:‌ «اطلاعات ابتدایی آنها نشان می‌دهد که در حال حاضر به ارزش نزدیک به سه هزار ملیارد دلار (سه تریلیارد دلار) ذخایر معدنی در افغانستان وجود دارد.»

سخنگوی پنتاگون اعلام کرده است که بر اساس مدارکی که قبلا -و در واقع از زمانی که نیروهای شوروی آن کشور را در اشغال خود داشتند- وجود داشته، به حضور این منابع پی برده شده است. این مدارک در دسترس عموم بوده و مقام‌های آمریکایی با محاسبه بر پایه ارزش کنونی دلار بهای آن (یک هزار میلیارد دلار) را اعلام کرده‌اند.
همه چشم‌ها به سوی کشوری دوخته شد که به روی پول نشسته است. این کشف هم بر نگرانی‌های افزود و هم به شک و تردیدها نسبت به «کشورهایی» که خواهان بهره‌برداری از چنین منابعی هستند.

اندک زمانی از اعلام خبر کشف معادن غنی نگذشت که حامد کرزی، رییس جمهوری افغانستان، گفت که «از رقابت جامعه جهانی در ارتباط با ذخایر طبیعی افغانستان نگران» است.

وی در عین حال یادآور شد، باید در این زمینه «به کشورهایی که به افغانستان کمک کرده‌اند، اولویت» داده شود.

مقام‌های افغان نگرانی خود را از «رقابت جدیدی» که ممکن است برای بهره‌بردای از منابع آن کشور آغاز شود پنهان نمی‌کنند. رقابتی که در میدان سیاست بارها این سرزمین را درگیر جنگ و مصیبت کرده است.

طالبان، سیاست، تبلیغات

مهم‌ترین بخش از منابع کشف شده -بر اساس آنچه پنتاگون می‌گوید- در استان غزنی قرار دارد. استان غزنی اگر نه کاملا اما به طور گسترده‌ای زیر نفوذ طالبان است.

در برخی دیگر از مناطقی که معادن کشف شده در آنها قرار دارد نیز نفوذ طالبان زیاد است. این وضعیت بر مشکلات مختلفی که بر سر راه استفاده از چنین منابعی قرار دارد، می‌افزاید. اما از سوی دیگر همین خبر ممکن است بر روند بازگشت شورشیان به جریان سیاسی -به جای فعالیت‌های نظامی- سرعت ببخشد.

با وجود ادامه جنگ بعید به نظر می‌رسد که شرکت‌ها و کشورهای پیشرفته خارجی بخواهند در این کشور و برای استخراج معادن یاد شده سرمایه‌گذاری کنند. اما این معادن غنی چه تاثیری بر سیاست داخلی خواهد گذاشت؟ آیا می‌تواند بر روند وحدت در این کشور تاثیرگذار باشد یا خیر؟ این پرسش‌ها هنوز پاسخ درخوری نیافته‌اند.

این هنوز همه داستان نیست.

کشف این منابع موضوع تازه‌ای نیست. آنچه در خبر معادن ظاهرا پنهان مانده این گفته سخنگوی پنتاگون است که بر اساس مدارکی که قبلا -و در واقع از زمانی که نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سابق، افغانستان را در اشغال خود داشتند- وجود داشته، به حضور این منابع پی برده شده است.

این مدارک در دسترس عموم بوده و مقام‌های آمریکایی با محاسبه روز ذخایر آن بر پایه ارزش کنونی دلار، بهای [جدید] آن را تخمین زده‌اند؛ یعنی یک هزار میلیارد دلار.

گزارش پنتاگون با کمک موسسه زمین‌شناسی آمریکا تهیه شده است. اما روزنامه بریتانیایی «تایمز» به نقل از استفن پترز، مسئول کاوش‌های این موسسه در افغانستان می‌نویسد که از همکاری موسسه خود با پنتاگون بی‌خبر است و در عین حال می‌گوید در جریان کاوش‌های خود لیتیومی در افغانستان پیدا نکرده است.

افغانستان مدت‌هاست که برای استخراج معادن طبیعی قبلی خود، نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی است و برخی از پروژه‌های زودتر آغاز شده نیز هنوز به انجامی نرسیده‌اند.

شاید خبر -ظاهرا نه چندان جدید- کشف معادن هزار میلیارد دلاری بر رغبت شرکت‌های پیشرفته خارجی برای حضور در بازار افغانستان بیافزاید. به ویژه که اندکی پس از انتشار این خبر، از رییس جمهوری گرفته تا سایر مقام‌های دولتی افغانستان بر حضور خارجی ها در طرح های اقتصادی این کشور بارها تاکید کرده اند.

گزارش ها حاکی است که به زودی برای استخراج معادن افغانستان مزایده های مختلفی برگزار شود؛ شبیه آنچه که برای استخراج نفت در عراق صورت گرفت ولی تردیدی نیست که برای بهره برداری از این ثروت زیر زمینی راه درازی در پیش است.
XS
SM
MD
LG