لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۸:۲۰

«شکسته شدن دوره سکوت خورشيد»


با گذشت بيش از شش سال، کره زمين باری ديگر هدف بمباران تشعشع های خورشيدی قدرتمند قرار می گيرد و طی اين پديده يکی از سهمگين ترين توفان های خورشيدی کره محل زندگی ما را در بر خواهد گرفت.

به گزارش خبرگزاری آسوشيتد پرس، زبانه خورشيدی ای که جرقه اوليه توفان جديد را آغاز کرد، روز يکشنبه بيست و دوم ژانويه حدود ساعت ۱۱ شب به وقت ساحل شرقی آمريکا اتفاق افتاده و در سه زمان مختلف، با سه تأثير متفاوت، در حال اصابت به زمين است. بر پايه اعلام مرکز پيش بينی آب و هوای فضايی از سازمان ملی جو و اقيانوس ايالات متحده آمريکا، بزرگترين پيامد توفان خورشيدی «تشعشع های ناشی از آن» خواهد بود.

دوگ بيسکر، يک فيزيکدان مرکز آب و هوای فضايی، می گويد بزرگترين تأثير تشعشع های خورشيدی ايجاد اختلال در کار ماهواره ها و فضانوردان مشغول فعاليت در فضا است. پرتوهای حاصل از پديده توفان خورشيدی در عين حال می توانند در سامانه های ارتباطی هواپيماهای درحال پرواز در مناطق قطبی زمين نيز ايجاد مشکل نمايند.

تشعشع های ناشی از زبانه خورشيدی روز يک شنبه، يک ساعت بعد از بروز زبانه ها در سطح خورشيد به کره زمين رسيد و پيش بينی می شود که تا روز چهارشنبه بيست و پنجم ژانويه ادامه پيدا کند. توفان خورشيدی کنونی، از جهت ميزان تشعشع ها، سهمگين ترين توفان از ماه مه سال ۲۰۰۵ ميلادی تا به امروز بوده است.

پرتوهای اختلال گر — به شکل پروتون — با سرعت ۹۳ ميليون مايل در ساعت از مبدأ خورشيد به سوی زمين روانه شده اند.

زبانه های خورشيدی در سه مرحله عمل می کنند: نخست، تشعشع الکترومغناطيسی، در پی آن تشعشع پروتون ها و مرحله نهايی موسوم به «تخليه تاج خورشيدی» — يعنی اصابت پلاسمای ستاره خورشيد به زمين.

معمولاً اين جريان با سرعت يک تا دو ميليون مايل در ساعت حرکت می کند، اما توفان خورشيدی حاضر با سرعت غير معمول چهار ميليون مايل در ساعت حرکت می کند.

همين «پلاسما» ست که مسئول بيشتر خرابی های به بار آمده بر روی زمين، مانند قطعی شبکه های برق، است. برای مثال در سال ۱۹۸۹ توفانی خورشيدی در ايالت «کِبِک» در کشور کانادا باعث ايجاد يک خاموشی وسيع در سطح اين ايالت شد. از ديگر تأثير های اين پديده می توان به متمايل شدن شفق های قطبی به سمت جنوب اشاره کرد. طبق اعلام نظر دوگ بيسکر از مرکز آب و هوای فضايی آمريکا بيشترين تأثيرهای توفان خورشيدی را بايد در شمال کره زمين جست و جو کرد.

در اين ميان نکته جالب توجه آن است که خورشيد در سال های اخير در حالتی از سکوت به سر برده، حالتی که شايد بتوان آن را رخوتی «بسيار ساکت» توصيف کرد.

دانشمندان اين دوران خورشيدی را در چارچوب دوره فعاليت يازده ساله اين ستاره توصيف می کنند. سال پيش هم دانشمندان با تأکيدی مجدد، اعلام کرده بودند که قلب منظومه شمسی وارد يک دوره سکوت غيرمعمول شده، مسئله ای که تقريباً هر يک قرن اتفاق می افتد. اما توفان خورشيدی کنونی اثبات کرد که «خورشید» سکوت نامعمول خود را شکسته است.

ازين رو دانشمندان سازمان ملی هوانوردی و فضايی امريکا، ناسا، که با کمک يک ماهواره اختصاصی از سال ۲۰۱۰ خورشيد را در دوران رخوتش زير نظر گرفته بودند، به هيجان آمده اند. انتی پولکينن، يکی از فيزيکدانان «ناسا» می گويد: «سالها بود چنين رويدادی را نداشتيم، هم اکنون پديده خاصی را شاهديم.»
XS
SM
MD
LG