افزايش تنش در بازار كار ايران

فريدون خاوند (گزارش اقتصادي روز) حساب هاي خارجي ايران همچنان رو به بهبود ميرود و، در همان حال، ركود فعاليت‌هاي توليدي، اوجگيري بيكاري را به بزرگ ترين دشواري كشور بدل كرده است. نمونه اي از اين دوگانگي شگفت را در صفحات اقتصادي شماري از رسانه هاي بامداد يكشنبة تهران مي بينيم كه هم از افزايش ذخاير ارزي ايران خبر ميدهند و هم از بالا رفتن شمار بيكاران. آخرين شمارة «نماگر هاي اقتصادي بانك مركزي جمهوري اسلامي»، كه چكيدة آنرا شماري از رسانه هاي يكشنبة تهران منتشر كرده‌اند، نشان ميدهد كه در نه ماهة نخست سال گذشتة خورشيدي، حساب مبادلات جاري كشور از مازادي معادل پنج ميليارد دلار برخوردار بوده است، حتي به رغم افزايش چشمگير واردات. طي همان مدت 9 ماه، ذخاير ارزي كشور دو ميليارد و هفتصد ميليون دلار افزايش يافته و ميزان بدهي ارزي قطعي آن باز هم پايين آمده و به شش ميليارد دلار و نيم رسيده است. بهبود حساب هاي خارجي در فعاليت هاي واقعي اقتصادي كشور، كه بازار كار يكي از حساس ترين دما سنج هاي آن به شمار ميرود، بازتابي نداشته است. دولت محمد خاتمي خيالش از جبهه حساب هاي خارجي كم و بيش راحت شده، اما جبهه اقتصادي داخلي، با توجه به انبوه تر شدن ابر هاي سياه به ويژه در بازار كار، روز به روز نكراني آور تر ميشود. رييس جمهوري اسلامي پنجشنبة هفتة گذشته در مراسم گشايش طرح توسعة نيروگاه «شهيد بهشتي» ، اشتغال را مهم ترين مسألة كشور اعلام كرد و گفت كه اگر در برابر آن كم تحركي نشان داده شود، بيكاري منشأ بحران هاي بزرگ اجتماعي خواهد شد. بر پاية آمار رسمي، بيكاري در حال حاضر نزديك به سه ميليون نفر از جمعيت فعال ايران را در بر ميگيرد، حدود شانزده در صد. برنامة پنجسالة سوم پيش بيني كرده بود كه در فاصلة سال هاي 1379 تا 1382، سه ميليون و هشتصد هزار فرصت تازة شغلي در كشور ايجاد خواهد شد (به طور متوسط 765 هزار در سال)، تا نرخ بيكاري ثابت بماند. طي دو سال گذشته، حتي بر پاية خوشبينانه ترين ارزيابي ها، تنها 400 هزار فرصت تازة شغلي در سال به وجود آمده و يا، به بيان ديگر، در مجموع نزديك به هشتصد هزار نفر بر شمار بيكاران افزوده شده است، با سهمي روز به روز مهم تر براي تحصيلكردگان. تنش در بازار كار ايران رو به اوجگيري است، به اين دليل ساده كه شماري از صنايع ايران، به ويژه آنها كه در بازار كار نقشي استراتژيك دارند، با بحران دست به گريبانند. روزنامة «ايران» چاپ تهران در شمارة يكشنبة خود به نقل از بررسي هاي بانك مركزي دربارة بيست صنعت بزرگ كشور مي نويسد كه از ميان آنها شاخص توليد هفت صنعت و نيز شاخص اشتغال كاركنان 12 صنعت در نيمة اول 1380 نسبت به نيمة اول 1379 منفي بوده است.